‘Türkiye, düşük düzeyde tepki verdi'

Konuyla ilgili Sputnik’e değerlendirmelerde bulunan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) uzmanlarından Kadir Has, “Suriye krizinin başlangıcında Türkiye aslında biraz da Batı’nın yönlendirmesiyle ve bir manada ‘gaza getirmesiyle’ Suriye’de üst perdeden Devlet Başkanı Beşar Esad’a karşı bir tutum takınmıştı. Şu an itibariyle gelinen noktada ufak tefek taktiksel değişiklikler yapılması gerekirken Türkiye bunu yapmakta zorlanıyor. Dolayısıyla burada Türkiye tekrardan aynı hataya düşmeme noktasında Batı’nın verdiği tepkiden daha düşük tepki veriyor. Doğru olan da budur” diye konuştu.

Türkiye’nin Rusya ile ikili ilişkilerini göz önünde bulundurarak hava sahası ihlali konusunda temkinli davrandığını ve düşük seviyede tepki gösterdiğini ifade ederek “Suriye’de askeri olarak ciddi bir hareketlilik var, iki uluslararası koalisyon IŞİD’e karşı operasyon yürütüyor. Tabii bu Türkiye’yi güvenlik bağlamında daha hassas bir noktaya getiriyor. O açıdan bakıldığında Türkiye’nin temkinli hareket etmesi normal, doğru olan da bu. Fakat Batı, gerek ABD gerek diğer ülkeler olsun üst perdeden tepki verebilirler, bu da normal” dedi.

‘TÜRKİYE’YE MESAJ OLDUĞUNU DÜŞÜNMÜYORUM’

Batı’nın Rusya’ya yönelik üst perdeden tepki gösterilmesine karşın IŞİD’e karşı mücadelede ‘birbirimize engel olmayalım’ şeklinde bir politika yürüttüğünü düşünen Has, hava sahası ihlalinin bir ‘mesaj’ olduğu yorumları konusunda ise “Rusya’nın mesaj vermek için hava sahası ihlali yapması gerekmiyor. Siyasi temasla da mesajlarını verebilir, nitekim verdi de. Son Erdoğan-Putin görüşmesinde özellikle Rusya’nın Suriye’ye operasyon konusunda bakışı net bir şekilde Ankara’ya iletildi. Fakat güvenli bölgenin oluşturulmaması konusunda Batı’ya bir mesaj verilmiş olabilir” ifadelerini kullandı.

Operasyonlar sürerken hava sahası ihlallerinin olabileceğini kaydeden Has, “İhlaller sürerse muhtemelen tepki daha çok artacaktır. Askeri olarak Türkiye’nin Rusya’yı karşısına almaması gerekir” dedi.

'RUSYA’YA VERİLEN ÖNEM DEVAM EDER'

Has, Türkiye-Rusya ilişkilerinin geleceği hakkında ise şöyle konuştu:

“Rusya’sız Türkiye’nin kendi bölgesinde iş yapabilmesi, bölgesel krizleri çözebilmesi mümkün görünmüyor. Dolayısıyla hangi parti iktidara gelirse gelsin Rusya’ya verilen önemin devam edecek. Siyasi diyalog muhakkak üst düzeyde sürecek. Fakat bu diyalog son 10 yıldaki gibi yoğun olmayabilir.”

‘TÜRKİYE İLE RUSYA ARASINDA GÜVENLİK MEKANİZMASI KURULMALI’

Suriye’deki askeri gerilim sürse de Türkiye ile Rusya arasında ekonomik, ticari ilişkilerin devam edeceğini, Türk Akımı gibi projelerin yavaş da olsa süreceğini düşünen Has sözlerini şöyle sürdürdü:

“Rusya’nın, Türkiye’nin güneyindeki askeri varlığını arttırması Türkiye’deki tehdit algısını tetikleyebilecek bir durum oluşturuyor. Güvenlik noktasında Rusya ile bir şekilde ortak düzlemde buluşulması için bir inisiyatif mi geliştirilir, bir mekanizma mı geliştirilir, bunun artık geliştirilmesi gerekiyor. Türkiye açısından bakıldığında Kafkaslar’da yıllardır süren sorunlar var ve bunlar kolay çözülebilecek gibi durmuyor. Türkiye’nin bu konuda belki Batı’yı yanına almadan Rusya’yla diyaloğa girip çözümler geliştirmesi gerekiyor.”

‘TÜRKİYE DENGE POLİTİKASI GÜTMELİ’

Türkiye’nin Suriye politikasını tamamen değiştirmesinin mümkün görünmediğini, ancak taktiksel tutum değişiklikleriyle kendi adına kazanıma giden bir yol açabileceğini kaydeden Has, şunları söyledi:

“Bu tamamen NATO’dan ayrışıp Rusya’yla işbirliği yapma ya da Rusya’dan tamamen farklılaşıp Batı endeksli bir politika olmak zorunda değil. Ama netice itibariyle Suriye’yle sınırı olan, bölgede bizzat yer alan ülke Türkiye. Diğer ülkeler Suriye politikalarında başarısız olduklarında Türkiye’nin başarısızlığı durumundaki kadar durumdan etkilenmeyecekler. Dolayısıyla Türkiye’nin bölgede bir denge politikası gütmesi gerekiyor. Suriye de şu an itibariyle küresel güç mücadelesinin en sert yaşandığı ülke. Dolayısıyla bu dengeyi göz önünde bulundurarak Rusya’yla ilişkilerini geliştirecektir Türkiye. Öte yandan Batı’yla da ilişkilerini koparmasına gerek yok, bir diyalog zaten var, bunun daha da geliştirilmesi lazım.”

‘TÜRKİYE SURİYE’DE ÇÖZÜM İÇİN İNİSİYATİF ALMALI’

Türkiye’nin PYD konusunda ne Rusya, ne de ABD ile anlaşabildiğine dikkat çeken Has, “Türkiye burada ittifak halinde olduğu Batı ile bile ortak noktada buluşamamış oluyor. İşe biraz daha kompleks açıdan bakılıp bir diyalog mekanizmasının kurulup küresel güçlerle Türkiye’nin ortak bir mekanizmayı harekete geçirmesi gerekiyor. Bir şekilde harekete geçilmeli ve Suriye krizi daha fazla çetrefilleşmeden çözülmeli”  şeklinde konuştu.

‘IŞİD’LE MÜCADELENİN FARKLI BOYUTLARI HAREKETE GEÇİRİLMELİ’

Has, IŞİD’e karşı sadece askeri mücadelenin yeterli olmayacağını da kaydetti:

“IŞİD’e karşı bir zafer kazanılmasını öngörmüyorum. Bu mantaliteyle mücadele etmeniz gerekiyor. Türkiye, IŞİD’le mücadele konusunda uluslararası toplumu harekete geçirebilir. Bu sadece askeri değil, ekonomik ve  sosyo-kültürel bağlamda olabilir. Türkiye’nin inisiyatif alması hem Batı’nın, hem de Rusya’nın işine gelir.”