Rusya BM Genel Kurulu'na hangi anti-terör girişimleriyle gelmeyi planlıyor? Bu konunun önümüzdeki toplantıda kilit madde haline geleceği şimdiden açık. Terör tehdidine karşı mücadele stratejisinin köklü değişikliğe ihtiyacı var mı?
BM Genel Kurulu kapsamında terör ve aşırılıkla mücadele konulu birkaç büyük etkinliğin birden yapılıyor olması, uluslararası toplumun bu tehditlere karşı etkili mücadele yöntemlerini arıyor olduğunu teyit ediyor. Bu yöntemlerin ancak BM nezdinde gerçekten kolektif çabalarla bulunabileceğine inanıyoruz.
'FIRSATA DAYALI HER TÜRLÜ ÇIKARLARDAN VAZGEÇİLMELİ'
Biz şimdi birçok ortakla, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da IŞİD ve diğer terör örgütlerine karşı mücadele için yasal uluslararası koalisyonun oluşturulması olasılığını görüşme niyetindeyiz. Elbette, bazı tekliflerimiz üzerinde şimdiden ortaklarla çalışıyoruz. Koalisyon, BM kararları temelinde çalışmalı, BM Güvenlik Konseyi'nden yetki alarak ve operasyonun yapılacağı ülkelerin hükümetlerinden izin alarak silahlı kuvvetlerini kullanmalı. Terörle mücadele koalisyonu, etkili olması için tüm ilgili ülkeleri birleştirmeli.
'BAŞARISIZ JEOPOLİTİK MÜHENDİSLİK ÇABALARI'
IŞİD'in böyle yıkıcı potansiyeli elde etmenin nedenlerine tarafsız, kapsamlı bakmamız gerekiyor. Bu nedenler hakkında susuluyor. Gerçek nedenlere bakılmadan mevcut durumun düzeltilmesi bize göre imkansız. Hataların tespit edilmesi, aşırılık yanlılarıyla teröristlere karşı mücadelede kapsamlı stratejik yaklaşım bulmamıza ve bir daha bu hataları yapmamamıza yardımcı olur. Söz konusu sadece başarısız jeopolitik mühendislik çabaları değil.
'IŞİD'İN BM YAPTIRIM LİSTESİNE DAHİL EDİLMESİNİ TEKLİF ETTİK'
Rusya, 30 Eylül tarihi için BM Güvenlik Konseyi'ni toplanmaya çağırdı. Toplantının konusu, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki çatışmalara çözüm ve bölgedeki terör tehdidine karşı mücadele olacak. Şunu kaydetmek isterim ki, biz boşuna geçmişi karıştırmaya ve birilerini suçlamayı amaçlamıyoruz. Mevcut kötü durumdan çıkış yollarını birlikte belirlemeliyiz.
IŞİD'in bağımsız bir yapı olduğu ve bir derecede El-Kaide'nin rakibi olduğu artık kimse için bir sır değil. Bununla birlikte BM Güvenlik Konseyi'nin yaptırım listesinde, IŞİD, El-Kaide'nin Irak'taki adlarından biri olarak geçiyor. IŞİD'i bağımsız bir oyuncu olarak BM yaptırım listesine dahil edilmesini teklif ettik. Ancak tekliflerimiz, başta ABD olmak üzere Batılı ülkeler tarafından farklı bahanelerle bloke ediliyor.
Hangi bahaneler bunlar?
Onlar, IŞİD'in Irak El-Kaide'si olduğu konusunda ısrar ediyor. Güya marka değişikliğine gitmiş. El-Kaide'nin IŞİD olarak yeniden doğduğunu, Irak El-Kadesi'nin artık olmadığını savunuyorlar. Ama biz farklı bilgiye sahibiz. Amerikalıların bunu tek sebep yüzünden savunduğunu düşünüyoruz:
Teröre karşı mücadelede uluslararası işbirliği konusunun, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in BM Genel Kurulu'nda yapacağı konuşmada önemli bir yer alacağını düşünüyorum.
Son zamanlarda Batı'da, Rusya ve Suriye arasında teröre karşı mücadelede alanındaki askeri işbirliği nedeniyle belli bir endişe gözlemleniyor. Terörle mücadelede Suriye'ye yardım konusunda ilave tedbirler planlanıyor mu?
Rusya, her türlü aşırılık yanlısı ve teröristlere karşı Suriye'nin meşru yönetimine uygun desteği verdi ve vermeye devam edecek.
Medya, IŞİD militanlarının sığınmacı adı altında AB ülkelerine sızdığını iddia etti. Bazı Avrupalı siyasetçiler bu senaryoyu doğruluyor. Bu sorunun çözümünde Avrupa ülkelerine nasıl yardımcı olabiliriz?
Bu elbette çok ciddi bir tehdit ve bence Batı Avrupa ortaklarımız bu tehdidi küçümsüyor.
Peki ya ABD?
Bildiğimiz kadarıyla istihbarat kurumları arasındaki iletişim devam ediyor. Elbette bilgi değişimi var. Ancak, örneğin 2 yıl önceki düzeyde değil. ABD, Avrupa Birliği ve bazı üyeleriyle, teröre karşı mücadele konusunda son zamanlarda düzensiz temaslarımız oldu. Aslında bu formatta ikili işbirliği dondurulmuş durumda, ama bizim yüzümüzden değil.
Bu alanda işbirliğinin yeniden başlamasıyla ilgili Washington'dan sinyaller geliyor mu?
İletişimin yeniden başlatılması konusunda zayıf sinyaller geliyor. Bu sıcak konularda işbirliğine alternatifin olmadığını farkındalığı var.
Rusya Ulusal Anti Terör Komitesi tarafından yabancı teröristler hakkında kapsamlı bilgiler içeren uluslararası veri bankası oluşturuldu. İstihbarat, güvenlik ve kolluk kurumları arasında bu konuda bilgi değişimi ve uzman yorumları yapılıyor. Teröristlere karşı mücadeleye ilgi duyan tüm ülkelerin bu kaynağa bağlanmasını umuyoruz.
Rusya ve ABD arasında terörle mücadele alanında işbirliğini kurma olasılığı var mı?
Elbette var. Hatta şimdi, iki ülke arasında ilişkilerin pek de iyi olmadığı dönemde bile. Örneğin, savunma bakanları görüştü. Terörle mücadele konusunda Amerikalılar tarafından diğer sinyaller de geliyor.
Terörle mücadele konusunda Washington ile profesyonel diyalogun yeniden başlaması için tüm tekliflere açığız. Üstelik şimdi bu diyaloga daha da iyi hazırlandık, Dışişleri Bakanlığı'nın terörizmle mücadele işlerinden sorumlu Bakan Yardımcılığı görevi açıldı.
'İLKELERİMİZ, ÇİFTE STANDARTLARA İZİN VERMİYOR'
Amerikan ortaklar bunu kabul ederlerse onlarla işbirliğimiz eski etkili düzeye geri döner. Hatta terörle mücadele alanında verimli işbirliği sayesinde diğer ikili ilişki alanlarındaki havayı da düzeltebiliriz.
IŞİD tarafından Rusya'ya doğrudan tehdit var mı? IŞİD'e katılan yabancıların sayısında artış gözlemleniyor mu?
IŞİD, hem Ortadoğu ile Kuzey Afrika bölgesinde hem de bu bölgenin çok uzağında etki alanını genişletiyor. Tüm çabalara rağmen terörist akışı durdurulamadı. IŞİD'e katılanlar daha sonra ülkelerine dönüyor, ancak artık deneyimli savaşçılar olarak. Savaşçıları arayıp örgüte yazdıranların tüm dünyada başarılı bir propaganda yürüttüğünü kabul etmek gerekir. IŞİD ideolojisine uyan militanların kesintisiz rotasyonunu sağlamayı başardılar.
'IŞİD, RUSYA'YA AFGANİSTAN VE ORTA ASYA ÜZERİNDEN YAKLAŞIYOR'
IŞİD, Rusya sınırlarına Afganistan ve Orta Asya üzerinden yaklaşıyor. IŞİD, bu bölgede kalıcı olma niyetinde ve yerel militanları saflarına çekmeye çalışıyor. Taliban üyeleri arasında aktif propaganda yürütüyorlar. IŞİD ve bu örgüte katılmayı reddedenler arasında çatışmalar da yaşanıyor. IŞİD, Afganistan'ın kuzeyinde kurduğu üssü, radikalleri Orta Asya'ya, Rusya sınırlarına göndermek için kullanmayı planlıyor.
Şu anda Suriye ve Irak'ta yaşananlar, yeni bir fenomen değil. Rusya, topraklarında terör halifeliğinin inşa edilmesi çabasıyla 15 yıl önce karşılaştı. Amaçlar, uygulama usulü çok benziyor. İdeoloji ve finansal yardım aslında aynı kaynaktan geliyor. Gerçi şu anda IŞİD daha kendi kendine yeterli hale geliyor. Terör tehdidinin sadece kapsamlı yaklaşım temelinde ortadan kaldırılabileceğini kendi deneyimizde gördük. Bu yaklaşım hem kuvvet kullanımını, hem de sosyal ve ekonomik tedbirleri, dini liderlerle, sivil toplum örgütleriyle çalışmayı, uzun vadeli kalkınma planlarının uygulamasını içermeli.
IŞİD'e karşı düzenlenen hava saldırılarına yönelik Rusya'nın tutumu değişti mi?
Tutumumuzda değişiklik yok. Terör tehdidinin ortadan kaldırılması görevine tek yanlı yaklaşım önemli sonuç vermez. Batılı uzmanlar bile bu hava saldırıların başarısız olduğunu kabul ediyor. IŞİD'in hareket kabiliyeti bu saldırıların sonuçlarını sıfıra indirebiliyor.
Siber güvenlik alanında Rusya ve ABD arasında anlaşma sağlandı. Bu nasıl başarıldı?
Uluslararası bilgi güvenliği alanında ABD ile çok yönlü diyalog sürüyor. İkili mekanizmamız var, ikili çalışma grubu vardı, ancak şu anda faaliyeti dondurulmuş durumda ve bunun suçlusu biz değiliz.
Terörizmin finansmanına karşı mücadeleyle ilgili BM Sözleşmesi'ndeki hükümlerin uygulanması konusunda Rusya ve Ukrayna arasında geçtiğimiz ocak ayında istişareler yapıldı. Bu istişareler devam ediyor mu?
Ukrayna ile bu konuda görüşmeleri sürdürüyoruz. Ukraynalı ortaklar, Rusya'nın bu sözleşmeyi ihlal ettiğini düşünüyor. Neden öyle düşündüklerini anlamaya çalışıyoruz.
Bu konuda Kiev'e yönelik karşılıklı şikayetimiz var mı?
Ukrayna'nın kuşkuları tam olarak neyle ilgili?
Örneğin bugün Donbass bölgesine 39. insani yardım konvoyu gönderildi. Kiev, bunu bir nevi terörizmin finansmanı olarak gösteriyor.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Pavel Klimkin, Rusya'nın IŞİD militanlarını eğittiğini iddia etti. Rusya bu tür suçlamaları nasıl değerlendiriyor?
Bu, Kiev'de şu anda popüler doktrine uyuyor. Bu doktrine göre, tüm dünyada yaşanan kötülüklerden Rusya sorumlu. Evet, Saddam Hüseyin ordusundan bazı askerler zamanında Sovyetler Birliği'nde eğitim görmüşler. Bu kişiler şimdi IŞİD saflarında bulunuyor. Ancak Rusya'nın IŞİD militanlarını eğittiğini iddia etmek, mantığa ve sağduyuya aykırı. Böyle akıl yürütecekse Almanya'nın da sivil uçağı dağa çarptıran terörist pilotu yetiştirdiği iddia edilebilir.
