İş Kanunu'nda da buna ilişkin bir düzenleme var. İşçiler gece 7,5 saatten fazla çalıştırılamaz. Gece çalışan işçiler daha çok yoruldukları için bir iş kazasına maruz kalmasınlar diye gece çalışması kısıtlanmış durumda… Amaç işçiyi korumak. Gece çalışması akşam 20.00'de başlar sabah 06.00'ya kadar sürer. Bir kişinin çalıştığı gün içinde 20.00 ile 06.00 arasındaki saatler fazlaysa gece çalışması sayılır. 16.00'da işe gelen bir kişi 7,5 saatten fazla çalışamaz. Sabah 08.00 mesaisine başlayan bir kişi akşam saat 20.00'ye kadar bir günde en fazla 11 saat çalışabilir.
GECE MESAİSİ 7,5 SAATİ AŞINCA…
Uygulamada bazı işler var ki (oteller, turizm sektörü, hastaneler, güvenlik sektörü) buralarda gece çalışmasında sıkıntı yaşanıyor. Çünkü bunlar 24 saat yaşayan mekanizmalar… Sağlık sektörünün kendinden kaynaklanan bir çalışma sistemi var. Aynı şey güvenlik sektörü için de geçerli. Kamu hastanelerinde ve özel hastanelerde sağlık personeli sayısının azlığından dolayı akşam 18.00'de mesaiye gelen bir sağlık çalışanı sabah 06.00'ya kadar çalışıyor. Araları düştüğünüz zaman 11 saate yakın bir çalışma süresi var. Sağlık çalışanları da, güvenlik personeli de, turizm sektörü de İş Kanunu'na tabi… Yasa "20.00 ile 06.00 arasındaki çalışmalar gece çalışmasıdır 7,5 saati geçemez" diyor. Gece 7,5 saati aşınca İş Kanunu'na aykırı davranmış oluyorsunuz. 7,5 saatin üzerindeki çalışmalar o sektörün niteliğini de bozuyor.
İŞÇİNİN ONAYI GEREKLİ
Sağlık, turizm ve özel güvenlik sektörlerinde nitelikli iş gücü bulmak ve bunları istihdam etmek çok zor. Bu nedenle Torba Yasa ile bir değişiklik yapıldı, "Turizm sektöründe, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yapılan işlerde işçinin yazılı onayı alınarak 7,5 saatin üzerinde gece çalışması yapılabilir" hükmü getirildi. Artık çalışma yaşamında özel niteliği olan turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti dışındaki sektörlerde gece 7,5 saatten fazla çalışma yasağı var. Hem sağlık hizmeti sunucularında hem özel güvenlik hizmeti veren firmalarda hem de turizm firmalarında artık işçiden yazılı onay alınacak. İşçinin yazılı onayında "Burada gece 7,5 saatten fazla çalışma yapmayı kabul ediyorum" demesi lazım. İşçinin onayı alındığında işlem yapılacak.
2 VARDİYA HALİNDE ÇALIŞMA
Kamu Hastaneleri Birlikleri ve bunlara bağlı sağlık tesislerinde hizmet alımı kapsamında çalıştırılan işçilerin çalışma saatlerinin belirlenmesinde de bu düzenlemeler dikkate alınacak. Böylece işyerinde günlük 12 saat (11 saat çalışıp 1 saat ara dinlenme olacak şekilde) çalışılması mümkün hale gelecek. Bu işletmelerde 2 vardiya halinde çalışma yapılabilecek.
Haftalık çalışma süresi 45 saat… Bu süre çalışılan günlere eşit şekilde bölündüğünde 6 gün 7,5 saatlik bir çalışma süresi var. 5 gün çalışılan işletmelerde ise bu süre 9 saat. Bunları aşan sürelerde fazla mesai ödenmesi gerekiyor. İki farklı durum var:
1 — Turizm, sağlık ve özel güvenlik işletmeleri için artık işçinin yazılı rızasıyla gece çalışması 7,5 saati aşamaz hükmü kaldırıldığı için buralarda gece çalışması yapıldığında haftalık 45 saatin aşılıp aşılmadığına bakılarak fazla mesai ödenecek.
2 — Bu üç sektörün dışındaki diğer sektörlerde 7,5 saati aşan çalışmalar varsa haftalık 45 saati aşıp aşmadığına bakmaksızın (bir işletmede çalışan birinin gece çalışıp 7,5 saati aşması durumunda haftalık 45 saati aşmasına gerek kalmadan) fazla mesai ücreti ödenmesi gerekiyor.
