Akdamar Kilisesi'nin yanı sıra, Geçiçi Miras Listesi'ne giren eserler arasında Yıldız Sarayı, Aspendos Antik Kenti, Dağlık Frigya, Uzun Köprü ve Stratonikeia Antik Kenti de bulunuyor.
Siirt'teki İsmail Fakirullah Türbesi, Bolu'daki Mudurnu Tarihi Ahi Kenti, Amasya'daki Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları ile Kahramanmaraş'taki Eshab-ı Kehf Külliyesi listeyi tamamlıyor.
AKDAMAR ADASI
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne Türkiye'den alınan 10 yerden biri olan Akdamar Adası'ndaki Surp Haç Kilisesi (Akdamar Kilisesi), Kudüs'ten İran'a kaçırıldıktan sonra 7. yüzyılda Van'a getirildiği rivayet edilen "Hakiki Haç"ın bir parçasını barındırmak maksadıyla Kral I. Gagik'in emriyle 915-921 yıllarında mimar Manuel tarafından inşa edildi.
Adanın güneydoğusuna kurulmuş kilise, mimari açıdan Ortaçağ Ermeni sanatının en parlak eserleri arasında sayılıyor. Kızıl andezit taşından inşa edilen kilisenin dış cephesinde, alçak rölyef şeklinde işlenmiş zengin bitki, hayvan motifleri ve Kutsal Kitap'tan alınma sahneler yer alıyor.
Bu özelliğiyle Ermeni mimari tarihi içerisinde eşsiz konuma sahip kilisenin kuzeydoğusundaki şapel 1296-1336 tarihlerinde, batısındaki jamadun 1793 ve güneyindeki çan kulesi de 18. yüzyıl sonlarında ilave edilmiş, kuzeyindeki şapelin yapım tarihiyle ilgili ise herhangi bir bilgi bulunmuyor.
Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 20 Mayıs 2005 yılında başlatılan, alanında uzman sanat tarihçi, arkeolog ve inşaat mühendisleri ile Ermeni asıllı bir mimarın görev aldığı restorasyon çalışmaları 21 Temmuz 2006'da tamamlanmıştı.
Kilise, 29 Mart 2007'de dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç'un yanı sıra Türkiye Ermenileri Patriği Mesrob Mutafyan, Ermenistan Kültür Bakanı Yardımcısı Gagik Gürciyan ile 30 ülke büyükelçisi ve Ermeni cemaati temsilcilerinin katılımıyla açılarak, anıt müzeye dönüştürülmüştü.
Yine bakanlığın 2010 yılında aldığı kararla yılda bir kez ayin yapılmasına izin verilen kilisenin, manastır, şapel ve çevre düzenlemelerine bugüne kadar yaklaşık 4 milyon 300 bin lira harcama yapılırken, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı destekleriyle de adanın güneş enerji sistemiyle aydınlatılması gerçekleştirilmişti.
Her yıl eylül ayının ikinci pazar günü düzenlenen ayin için çok sayıda Ermeni kente gelirken, ilk ayin öncesinde de Türkiye Ermenileri Patrikliği tarafından gönderilen, ayin günü kilise bahçesinde sergilenen, 2 metre yüksekliğe, 110 kilogram ağırlığa sahip "haç" da Ermeni din adamları tarafından kutsandıktan sonra kilisenin kubbesine takıldı.
Sonraki yıllarda Kültür ve Turizm Bakanlığınca Akdamar Adası'nda başlatılan kazı çalışmalarıyla kilise çevresindeki manastır alanı ve şapeller de ortaya çıkarılarak, turizme kazandırıldı.
