'Moskova, Suriye için kapsayıcı çözüm arıyor'

Moskova'da Suriye hükümeti temsilcileriyle muhalif grupları ikinci kez bir araya getiren ‘Suriye Krizi İstişare Toplantıları' sürüyor. Görüşmelerin ilk gününde Suriye içinde faaliyet gösteren muhalif gruplar,  Rusya'nın kriz için sunduğu öneriyi masaya yatırdı. Bu öneri, rejim ve muhalifler arasında güven ortamının oluşturulması, teröre karşı işbirliği ve çözüm sürecinde ortak yol haritasının çizilebilmesi gibi başlıkları içeriyor. Suriye Ulusal Koalisyonu'nun yer almadığı görüşmelerde, Şam yönetimi masaya üçüncü gün oturuyor.

Peki Kremlin'in önerisi, Suriye'ye bir siyasi çözüm perspektifi sunabilir mi? Dört yılı aşan iç savaşta umut verici adımlar mı atılıyor? 21.Yüzyıl Entitüsü Slav Araştırmaları uzmanı Erhan Canikoğlu Sputnik'e yorumladı.

'BATI, ESAD'LA İŞBİRLİĞİNE GİDİYOR'

Moskova'nın krizin diplomatik yollarla çözülmesini önemsediğini söyleyen Canikoğlu şöyle konuştu:
"Rusya, krizin Şam yönetimi ve muhalif taraflar arasında diyalog kurularak çözülmesini istiyor. Cenevre sürecinde yeterli maddelere erişilmese de Moskova'daki bu görüşmeler krize yapıcı bir katkı sağlayacak. ABD ve Avrupa da IŞİD tehlikesinin ardından, artık el altından Esad yönetimiyle de işbirliğine gitme yolları arıyor."

'IŞİD, KRİZİN DÖNÜM NOKTASI OLDU'

Canikoğlu'na göre, Suriye krizinin en önemli dönüm noktalarından biri IŞİD tehlikesi:

"Sovyetler Birliği dağılmaya başladıktan sonra çeşitli Cumhuriyetler bağımsızlık yoluna gitti.  Bunlardan biri de Çeçenistan'dı. Buradaki bağımsızlık hareketi bir süre sonra cihatçı niteliğe büründü. Dolayısıyla oradaki sorun tamamen tersine döndü. Aynı şekilde IŞİD, Irak ve Suriye ekseninde vahşetini sürdürüyor. Batı artık ‘IŞİD'le mi devam edelim yoksa Esad'la mı?' diye düşünüyor. Esad'la müzakere etmeyi de bu yüzden kabul ettiler. Krizin en önemli dönüm noktalarından bir IŞİD konusu"

'ABD, ARTIK SADECE KENDİ ÇIKARLARINI GÖZETİYOR'

Peki geçen İran'la gerçekleştirilen nükleer uzlaşı, Suriye krizinde bir model olabilir mi?

"ABD'nin dış politikasını şekillendirmede Yahudi lobisi, silah ve petrol lobisi gibi bazı önemli lobiler önemli rol oynuyor. Fakat Obama döneminde yönetim, daha bağımsız oldu ve ABD'nin çıkarlarını öne koyan bir politika izlemeye başladı. Bunlara bir örnek de, İran ile yapılan nükleer müzakereler. İsrail Başbakanı Netanyahu ABD'yi birçok kez uyardı. ABD yönetimi de kendilerine baskı yapılmaması konusunda diretti. Bu durumda Obama yönetiminin İsrail'in ulusal çıkarlarını ikinci plana atıp, doğrudan ABD'nin çıkarlarını öne çıkardığını görüyoruz. Sorunların müzakere yoluyla çözülmesi yapıcı. Uluslararası savaş, terör ve gerginlik toplumlar açısından da zararlı. Artık silah lobilerinin kazanması istenmiyor. Ticaret ve turizm yapılmasına önem veriliyor."

'RUSYA, TÜM TARAFLARLA GÖRÜŞÜYOR'

Krizin çözümünde kapsayıcı bir diyalog kurulmasının tamamıyla şart olduğunu belirten Bakan Lavrov, "Suriye'de onca kan dökülmüşken, bir grubu ana muhalefet olarak belirleyip, sadece o grupla çözüme ulaşmaya çalışmak gibi bir tutum benimsenmemeli" dedi. Peki Rusya, Suriye'de özellikle elitist bir muhalif yapının inşa edilmesi sürecinden rahatsızlık mı duyuyor?

"Suriye'de çatışan gruplar arasında çok farklı kesimler var. IŞİD de dahil olmak üzere birbirleriyle çatışan ve güç mücadelesi veren çok sayıda grup var.  Moskova, sadece Şam yönetimiyle ya da tek bir muhalif grupla sorunu çözmek yerine, tüm muhalefeti içine alacak kapsayıcı bir çözüm bulmak istiyor.
Bu yaklaşım tüm Suriye halkının ve yönetimin çıkarlarını kapsıyor."