Rusya ve Güney Kıbrıs, her zaman çok yakın ilişkilere sahipti. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, adanın turizm ve tarımını etkilemiş durumda. Kıbrıs ekonomisinin, önemli düşüşün ardından normalleşme süreci de olumsuz etkilenebilir. İki ülkenin liderleri, güncel işbirliği konularını görüşecek ve birkaç anlaşma imzalayacak. Güney Kıbrıs lideri, ayrıca Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev ile görüşecek.
"RUSYA'NIN TUTUMU ÖNEMLİ"
Kıbrıs’ın Avrupa ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi Başkanı Andreas Theophanous, Sputnik haber ajansına yaptığı açıklamada, Kıbrıs ve Rusya’nın geleneksel ve potansiyel ilişkilerinden ve Türk faktöründen bahsetti, mevcut krizin çözümlenmesi olasılığını ve bölgedeki gerginliğinin yatıştırılması konusunda Rusya’nın katkısını anlattı. Theophanous şöyle konuştu:
“Kıbrıs ve Rusya arasındaki ilişkiler, her zaman çok güçlüydü. Siyaset, ekonomi, sosyal alan, kültür ve tarihte güçlü ilişkilere sahibiz. Cumhurbaşkanı Anastasiadis, mevcut durumda, işbirliğimizi güçlendirmek ve geliştirmek istiyor. Kıbrıs zor durumda, birçok sorunla karşı karşıya ve Batılı ortaklardan beklenen yardımı alamadı. Rusya, Kıbrıs’ın ihtiyaç duyduğu bir ortak. Bu nedenle son zamanların sorunları görüşülecek, yani genel olarak Avrupa’daki ekonomik kriz, Rusya’daki kriz, Ukrayna’daki sorunlar ve Rusya’nın Kıbrıs çözümüne katkısı…
Türkiye’nin eylemlerini genişleme olarak adlandırıyorum. Kendi kaderini tayin etme hakkını tanımıyorlar. Kıbrıslı Rumların başlattığı müzakereler, Türkiye yüzünden kesintiye uğradı. Devam edeceğini düşünüyorum ancak sonucu henüz belli değil. Mevcut yaklaşım ile zor olacak. Rusya, Kıbrıs sorununa yönelik kendi bakış açısına ve politikasına sahip ve dev bir güç olarak, Türkiye ve Kıbrıs arasındaki gerginliğin yatıştırılmasında yardımcı olabilir. Rusya’nın doğru istikamette hareket edeceğinden eminim.”
ÇOK YÖNLÜ GÜNDEM
Yunanistan’ın en popüler günlük gazetesi Kathemerini’nin Türkiye, Kıbrıs ve Kuzey Kıbrıs Baş Editörü Nikolas Stelia ise Sputnik haber ajansı için yaptığı açıklamada, Anastasiadis’in Moskova ziyareti sırasında çözüme kavuşturulması beklenen sorunları sıralayarak şu değerlendirmede bulundu:
“Konuyu, Ukrayna kriziyle birlikte değerlendirmemiz gerekiyor. Yunanistan’ın ve Kıbrıs’ın, Ukrayna krizi bazında, Avrupa ülkeleri gibi Rusya’ya karşı duruşu söz konusu değil. Atina’daki yeni hükümetle beraber, dış politikadaki ilk farklı çıkış Rusya konusunda olmuştu. Avrupa Birliği'nden yaptırım içerikli yeni paket hakkında derhal bilgilendirme talep edilmişti. Lefkoşa da Atina’nın yolundan devam ediyor; Atina gibi Rusya’ya 'ben diğer Avrupa ülkeleri gibi Rusya’nın düşmanı değilim, tam aksine özel ilişkilerimiz var. Bu özel ilişkileri geliştirmek için Rusya’ya geliyorum' diyor. Bu bence diplomatik açıdan en önemli nokta. Tabii, diğer noktalar da var. Enerji ve gaz boyutu var, sonra diplomatik diğer unsurlar da söz konusu. Kıbrıs sorunuyla ilgili olarak Lefkoşa’nın, Moskova’nın desteğine ihtiyacı söz konusu. Bir de son olarak, Kıbrıs’ın finansal krizi ile beraber Rus vatandaşlarının hesaplarındaki belirsizlik söz konusu.
Türkiye’nin Kıbrıs ile ilişkisinin şu an itibariyle görüntüsü çok kötü, hiçbir alanda ilerleme söz konusu değil. Herkes Kıbrıs’ın kuzeyindeki seçimleri bekliyor. Sonbaharda gerçekleşmesi beklenen seçimden önce, Türk tarafının uzlaşması ufukta görülmüyor. Hem Türk, hem Rum tarafı dış ülkelerden, Rusya’dan destek kazanmak istiyor. Son olarak görüyoruz ki, Lefkoşa Rum yönetimi, Mısır, İsrail ile hatta son zamanlarda Lübnan ile Türkiye’ye bir şekilde çevrelemek üzerinde kurulmuş olan strateji izliyor. Moskova’nın önemi geniş şekilde öne çıkıyor. Anastasiadis her halükarda gerek Kıbrıs konusunda, gerek gaz konusunda Putin’in desteğini alarak masaya oturmak istiyor, bu artık bilinen bir gerçek. Rusya'nın pozitif duruşu söz konusu. Hatta son zamanlarda çok boyutlu bir dış politika görüyoruz çünkü Anastasiadis’in ziyaretinden evvel, Rusya’nın lideri Türkiye’deydi. Çok olgun ve yapıcı temaslar olmuştu. Rusya bu çok boyutlu politikasıyla, her halukarda bölgesel problemlerin çözülmesine yardımcı olabilir.
Kofi Annan planına gelecek olursak, rafa kaldırıldı hatta Rum tarafında çöpe atıldı ama unutmayalım ki, 2004 yılından bugüne kadar 11 yıl geçti. Aşağı yukarı Annan planının üzerinde bazı oynamalarla hareket ediyoruz. Yani Annan planı tamamen rafa kaldırılmış değil. Müzakere masasında Annan planının başka versiyonları tartışılmaya devam ediyor. İki tarafın, bu plana evet demeye yoğunlaşması gerekiyor. Şu an itibariyle gördüğümüz kadarıyla, iki taraf da pu plandan uzak duruyor. Türk tarafı tamamıyla taksimci şekilde ikiye bölünmeyi, çok gevşek konfederal yapıyı savunurken, Rum tarafı ise Kıbrıs Cumhuriyetine tekrar adapte olma üzerinde duruyor. İki taraf da Annan planının federal yapısından çok uzakta duruyor.”
Uzmanlar, Anastasiadis’in Moskova ziyaretinin amacının sadece doğal gaz ve yaptırımların ekonomiye etkisi olmadığı, diplomatik yönlerinin de olduğu konusunda hemfikir. Ziyaretin yaklaşık dört gün süreceği, Kıbrıs ve Rusya liderlerinin onayını talep eden sorunların geniş bir yelpazede olması ile izah edilebilir. Putin ve Anastasiadis’in hangi konularda anlaşmalara vardığını, Kıbrıslı liderin Moskova ziyaretinin sona ereceği Cuma günü göreceğiz.
