NATO, 2001 yılındaki işgal ile başlayan Afganistan misyonunu geçtiğimiz hafta resmi törenle sona erdirdi. NATO, Afganistan'daki varlığı boyunca Rusya ile özellikli bir işbirliği içinde olmaya özen göstermişti. Fakat bugünlerde Ukrayna krizi nedeniyle patlak veren gerginliğin, bu coğrafya üzerindeki ittifaka nasıl yansıyacağı merakla izleniyor. NATO misyonunun sona ermesinin ardından Afganistan'da neler olacağı da gündemdeki bir başka soru işareti.
"Ali Topuz'la Dünya Hali"ne konuk olan Turgut Özal Üniversitesi araştırma görevlisi Salih Doğan, Afganistan'ın gelecek dönem içindeki durumunu ve NATO ile Rusya'nın Afganistan'daki işbirliğini değerlendirdi.
"TALİBAN'IN BİTİRİLEBİLMESİ FİKRİ GERÇEKÇİ DEĞİL"
NATO'nun bundan sonra Kararlı Destek Misyonu şeklinde yeni bir misyonla Afganistan'daki varlığını devam ettireceğini belirten Doğan, "Burada hem ABD'nin askerleri hem NATO koalisyonuna bağlı ülkelerden gönderilen askerlerin toplamı zaman zaman, yaklaşık 200 bine ulaşmıştı… 200 bine kadar ulaşan asker sayısının olduğu dönemde dahi bitirilememiş olan Taliban'ın —ki bu dönemde Afganistan'ın kendi güvenlik güçleri de vardı- 2015'le başlayan ve 10 yıl devam etmesi planlanan ‘Dönüşüm 10 yılı' olarak adlandırılan 2024'e kadar Afganistan'ın başındaki 350 bin kişilik güvenlik güçleriyle bitirilebilmesi ihtimalinin çok gerçekçi olmadığını düşünüyorum. 2011 yılından başlayan geçiş sürecinden bugüne kadar geldiğimiz süre içinde, yani NATO'nun yine muharip bir şekilde fakat destek rolü oynadığı son bir yıl içinde, Afganistan orduları özellikle 5 bin kadar askeri kayıp yaşadı. Dolayısıyla hem donanımsal olarak hem de kullanılan malzemeler olarak, Taliban'la mücadele anında hava desteği olsun, kullanılan silahlar olsun veya askeri personelin ya da polis personelinin eğitimi noktasında olsun, ciddi manada şu an Afgan ordusunun yeterli olmadığını görüyoruz. Bu son 1 yıl içinde Taliban'ın 5 bin kişilik bir kaybı olmuş mudur, ben zannetmiyorum" dedi.
"TALİBAN 21 YIL ÖNCEKİ DÜŞÜNCESİNİ YİNELEDİ"
Doğan, sözlerine şöyle devam etti: "Gelecek günlerde zaten Taliban'ın tamamen bitirilememiş olması, ondan sonrası için de sadece Afgan ordularının mücadele ederek bitirebileceği noktasındaki düşünce çok mantıklı bir düşünce değil. Zaten Taliban sözcüsü Zebihullah Mücahid, 28 Aralık'taki görev tamamlanması organizasyonundan sonra törene dair bir açıklama yaptı ve ‘ABD ve NATO Afganistan'da kaybetmiştir, biz hiçbir yabancı güç askeri Afganistan'da kalmayana kadar savaşa devam edeceğiz ve daha sonra saf bir İslami sistem kuracağız' dedi. Taliban'ın 94 yılında ilk doğduğundaki düşüncesini yine aynen izah etmiş oldu."
"RUSYA RADİKAL HAREKETLERE KARŞI ESKİ TUTUMUNU SÜRDÜRECEK"
ABD ile Rusya'nın Afganistan üzerindeki işbirliğine de değinen Salih Doğan, "Reel politiğe baktığımızda Rusya için avantajlı olan bir şekilde siyasi ve ekonomik anlamda bu ülkelerle ortak hareket etmek fakat hiçbir şekilde askeri güce başvurma noktasında bir şey yapacağını düşünmüyorum. Ama özellikle buradaki radikal hareketlere karşı Afganistan'dan Pakistan'dan beslenen Özbekistan İslami hareketi gibi veya Tacikistan'daki diğer İslami hareketler gibi radikalleşen, bir şekilde suça bulaşmış olan, bir şekilde silahlı örgüt kuran ve yönetimi devirmeyi amaçlayan hareketlere karşı Rusya eski tutumunu devam ettirecektir" ifadelerini kullandı.
