Son günlerini yaşamakta olduğumuz 2014 yılında, tüm dünyanın gözü Ukrayna’nın üzerindeydi.
Yılın ilk yarısında, başkent Kiev’de başlayan AB yanlısı gösteriler, kısa bir süre içerisinde geniş çaplı çatışmalara dönüşen sokak olaylarını başlatmış ve büyük çoğunluğunu da aşırı milliyetçi grupların oluşturduğu aktivistler, Şubat ayında iktidarı zorla ele geçirmişti. Yükselen tansiyonun ardından Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç halen tartışılan bir kararla görevden uzaklaştırılmış ve ülke geçici hükümete emanet edilmişti.
Bahsi geçen olayları yakından takip eden ülkenin farklı bölgelerinde yaşayan Rus kökenli vatandaşlar ise Kiev’de işbaşına gelen geçici hükümeti tanımadığını açıkça ifade etmişti. Söz konusu siyasi anlaşmazlık, Kiev’in baskıcı politikaları ve Kırım’ın Rusya’ya dahil olması ile birlikte kanlı bir savaşa dönüşmüştü. Kiev hükümetini tanımayan doğu bölgelerinde bu siyasi kriz, halen sürüyor.
Peki Ukrayna krizinin temelinde yatan faktörler nelerdi? Rusya’nın Ukrayna’ya ilişkin dış politikasına 2014 yılı itibariye hangi fikirler şekil verdi? Etnik çatışmalar ve anlaşmazlıklar alanında uzman bir siyaset bilimci olan Uluslararası Stratejik Bakış Enstitüsü Başkanı Yusuf Çınar, Ukrayna’daki çatışmaların günümüz konjonktüründe somutlaşmaya başlayan yeni bir Soğuk Savaş’ın başlangıcı olduğunu belirtiyor:
"Ukrayna sorununu aslında yeni bir soğuk savaşın başlangıcı olarak görüyorum. Ukrayna bugün eğer AB sınırlar içerisine dahil edilirse, Rusya hem ekonomik güvenlik, hem de ülkesel güvenlik konusunda tehdit altına girebilir. Bu açıdan Ukrayna, çok stratejik bir yere sahip. Ve bu noktada AB ve NATO’nun Ukrayna ile yakından ilgilenmesiRusya'yı tedirgin ediyor. Burada Libya'da yaşananların da payı var. Batı koalisyonunun Libya müdahalesi esnasında Rusya, BM Güvenlik Konseyi'nde müdahaleye karşı çıkmış ancak önüne geçememişti. Rusya bu nedenle, Ukrayna konusunda daha kararlı davranmak zorunda kalıyor. Yani Rusya ve ABD ile AB’nin çıkarlarının çatışmasından dolayı, Ukraynadaki iç savaş meydana geldi.
ABD bugüne kadar hep demokrasiyi, yumuşak gücü olarak tanıtmıştır. Aslında Kırım da bu tam tersine döndü. Rusya demokrasiyi kullanarak, Kırım'ın Rusya Federasyonu toprakları içeresine katılmasını sağladı. Bundan dolayı ekonomik baskı, NATO gözlemci üyeliğinden ayrılması veya Batıyla ilişkilerden biraz daha uzaklaşması gibi tepkilerle karşı karşıya kalıyor. Fakat Ukrayna, Rusya'nın riske edebileceği bir yer değildi. Ve ben özellikle bu kararların ardında, tamamen Rusya'nın ülkesel güvenliğinin yattığını düşünüyorum. O nedenle bu adımlar, Rusya açısından doğru, stratejik adımlardır.
Yaşananlar bana, İkinci Dünya savaşı esnasındaki Kurzon çizgisini hatırlatıyor. Batı ile Doğu, bir kez daha karşı karşıya geliyor ve bu bana göre, yeni bir Soğuk Savaş'ın başlangıcıdır.
