2014 yılı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de ifade ettiği gibi, Rusya için "kader yılı" oldu. Ukrayna krizi, dünya düzeni açısından yeni bir kırılma noktası haline gelirken Kırım'ın anavatanı Rusya'ya bağlanmasına da zemin sağladı. Böylece, Kruşçev zamanında Kırım'ın hediye olarak Ukrayna Sovyet Cumhuriyeti'ne verilmesi ile yapılan "hata" Putin döneminde telafi edilmiş oldu.
Başarılıyla tamamlanan Soçi Kış Olimpiyatları da, Rusya'nın dünya çapında bir organizasyonun üstesinden gelebileceğini kanıtlayarak Rusya halkına büyük moral ve gurur verdi. Toplam 33 madalya kazanan Rusya milli takımının birinci olduğu Soçi Olimpiyatları, Rusya için yılın en olumlu gelişmesi olarak kayda geçti. Kırım'ın anavatanına dönüşü ve Soçi Kış Olimpiyatları zaferi ülkede Devlet Başkanı Vladimir Putin'e olan desteği yüzde 85 gibi rekor düzeye taşıdı.
Rusya'nın uluslararası arenadaki en büyük destekçilerinde olan Total CEO'su Christophe de Margerie'nin Moskova'da geçirdiği uçak kazasında hayatını kaybetmesi ise, 2014'ün Rusya için en tatsız anılarından biri olarak hafızalarda yer etti.
Rusya için yılın en zayıf halkası ise ekonomiydi. Rus milli para birimi rublede görülen sert değer kaybı ve yıllar sonra ilk kez çift haneli rakamlara ulaşan enflasyon oranı, Rusya halkının yılı ekonomik kriz endişesiyle noktalamasına neden oldu.
İşte Rusya'da 2014 yılına damgasını vuran olaylar:
KIRIM'IN ANAVATANINA DÖNÜŞÜ
Rusya'da hem iç hem de dış politikaya damgasını vuran en önemli gelişme, hiç şüphesiz Kırım ve Sivastopol'ün Ukrayna'dan ayrılarak anavatanı Rusya'ya katılması oldu. Ukrayna'nın eski Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in görevinden azledilmesini darbe kabul eden ve Kiev'de iktidara geçen yeni yönetimi meşru saymayan Kırım ve Sivastopol halkı, 16 Mart'ta referanduma giderek Rusya'ya bağlanma seçeneğini oyladı. Kırım'da referanduma katılanların yüzde 96,77'si Rusya ile birleşmeye Evet dedi. Sivastopol'de birleşmeden yana oy kullananların oranı ise yüzde 95,6 olarak kaydedildi.
Kırım ve Sivastopol'ün Rusya'ya bağlanmasını resmiyete döken anlaşma ise 18 Mart günü Kremlin Sarayı'nda gerçekleşen tarihi törende imzalandı. Böylelikle 1964 yılında dönemin Sovyetler Birliği lideri Kruşçev tarafından, Rus hakimiyeti altına girişinin 300'üncü yıldönümünde hediye olarak Ukrayna Sovyet Cumhuriyeti'ne verilen Kırım, tam 60 yıl sonra yeniden anavatanına döndü.
Kırım'ın Rusya'ya bağlanmasını işgal olarak tanımlayan Ukrayna ve Batılı ülkeler, Rusya'yı uluslararası hukuku ihlal etmekle suçluyor. Rusya ise, Kırım argümanını BM tüzüğünde yer alan "halkların kendi kaderini tayin etme hakkı" ilkesine ve Kosova örneğine dayandırıyor.
KIRIM BİZİMDİR! — "KIRIM NAŞ"
Kırım olayı, Rusya'da vatanseverlik duyguları ve söylemlerini ateşledi. Ülke halkının büyük çoğunluğu, Kırım'ın Rusya'ya katılmasını "tarihsel açıdan adaletli birleşme" olarak kabul ediyor. Sosyal medya başta olmak üzere günlük hayatın birçok alanında sıkça duyulan "Kırım bizimdir!" (Kırım Naş!) sözü ise, ülke yönetiminin politikasına verilen desteğin sembolü haline geldi.
SOÇİ KIŞ OLİMPİYATLARI ZAFERİ
22. Kış Olimpiyatları, 7-23 Şubat 2014 tarihleri arasında Rusya'nın Karadeniz kıyısındaki Soçi kentinde düzenlendi. Rusya'nın ilk kez evsahipliği yaptığı Kış Olimpiyatları, Rusya için sadece 2014'ün en önemli spor etkinliği olmakla kalmayıp, en olumlu gelişmesi niteliğini taşıyor. Rusya, kış oyunlarını 13 altın, 11 gümüş ve 9 bronz madalya ile ilk sırada tamamladı. Bu sonuç, Rusya olimpiyat tarihinin en başarılı performansı olarak kayda geçti.
Soçi Kış Olimpiyatları, tarihî rekorlara ve ilklere de sahne oldu. 51 milyar dolara ulaşan maliyetiyle yaz olimpiyatları dahil tarihin en pahalı olimpiyatı ünvanını elde etti. Soçi Olimpiyatları, 88 ülkeden 2 bin 874'e varan sporcu sayısıyla, şu ana kadarki en yüksek katılımlı olimpiyat oldu. Yine ilk kez 7 ana dalda ve toplam 15 disiplinde 98 madalya mücadelesi yapıldı. Madalya yarışlarının 12'si programda ilk kez yer aldı.
40 bin kişi kapasiteli Fişt Olimpiyat Stadı'nda gerçekleşen açılış törenini 3 milyar kişi naklen izlendi. 13 farklı temada gösterinin gerçekleştirildiği törende, Rusya alfabesi, Rusya'nın tarihsel figürleri, Çar 1. Petro, Bolşevik Devrimi ve olimpiyat tanrıları gibi konularda görkemli şovlar yapıldı. Tören sırasında 5 olimpiyat halkasından birinin teknik arıza sonucu açılmayıp, halka yerine kar tanesi şeklinde kalması ise espri konusu oldu. Ancak organizatörler, bu aksaklığı kapanış töreninde yeniden canlandırarak, olaya mizahi bir boyut kattı. Böylece beklenmeyen teknik arıza, olimpiyatların en eğlenceli detayına dönüştü.
Soçi 2014 Kış Olimpiyatları, Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nden tam not aldı. Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin Koordinasyon Komisyonu Başkanı Jean-Claude, Soçi Oyunları'nın Olimpiyat tarihi boyunca gerçekleştirilen en iyi organizasyon olduğunu söyledi.
VLADİMİR PUTİN'E DESTEK REKOR DÜZEYE ÇIKTI
Ukrayna politikası, Kırım'ın Rusya ile birleşmesi ve başarıyla tamamlanan Soçi 2014 Kış Olimpiyatları, Rusya'da Devlet Başkanı Vladimir Putin'e verilen desteğin rekor seviyeye çıkmasını sağladı. Farklı kamuoyu araştırma şirketleri tarafından yapılan anketlerde, Rusya halkının Putin'e verdiği desteğin yüzde 85.9'a kadar çıktığı görüldü. 2012'de yapılan benzer anketlerde ise Putin'e halkın desteği yüzde 71 seviyesindeydi.
Aralık ayının sonuna doğru Yuri Levada Kamuoyu Araştırmaları Merkezi tarafından yapılan anket, rubledeki değer kaybının da Putin'e olan halk desteğini azaltmadığını gösterdi. Ankete katılanların yüzde 85'ü Rusya liderinin politikalarına destek verdiklerini belirtti.
"PUTİN ÜRÜNLERİ" FENOMEN OLDU
Vladimir Putin'in imajı, 2014 yılında daha önce hiç olmadığı kadar metalaştırıldı. Batılı ülkelerin Ukrayna tutumunu değiştirmek için Rusya'ya uyguladığı siyasi ve ekonomik yaptırımlar, halkın Devlet Başkanı Putin'e olan desteklerini "Putinli ürünler" yoluyla ifade etmesine zemin oluşturdu. Üzerinde Putin'in resmi bulunan bir dizi tişört koleksiyonu ve hediyelik eşya üretildi. "Putin en nazik lider" gibi sloganların yer aldığı Putinli tişörtler ülkede satış rekorları kırdı. Yıl sonuna doğru üzerinde Putin resmi bulunan çikolatalar bile üretildi. Kremlin'den yapılan açıklamada ise Putin'in kendi imajının metalaştırılmasına karşı olduğu ifade edildi.
RUS LİDER, FORBES ANKETİNİN YİNE ZİRVESİNDE
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bir lider olarak sahip olduğu güç, Rusya dışında da vurgulandı. Ekonomi gazetesi Forbes'un hazırladığı "dünyanın en etkili siyasetçileri" listesinin zirvesine, geçen yıl olduğu gibi yine Putin yerleşti. Putin'i ABD Başkanı Barack Obama ve Çin Devlet Başkanı Şi Jinping izledi.
YEREL SEÇİMLER
Rusya'da 14 Eylül günü, son yılların en geniş kapsamlı yerel seçimleri yapıldı. İnguşetya Cumhuriyeti hariç ülkenin 84 bölgesini kapsayan devasa seçim maratonuna, ilk kez Kırım ve Sivastopol de dahil oldu. Halk, oylarıyla 30 bölgede vali, 14 bölgede Yasama Meclisi milletvekili, 20 bölgesinde yerel parlamento ve bazı yerlerde ise belediye başkanını belirledi. İktidardaki Birleşik Rusya Partisi, ülke genelinde yüzde 70'ten fazla oy aldı. Birleşik Rusya Partisi milletvekillerinden Sergey Neverov, yerel seçim sonuçlarının halkın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e desteğinin göstergesi olduğunu ifade etti.
RUSYA'NIN YENİ MİSAFİRLERİ: UKRAYNALI SIĞINMACILAR
Rusya'nın sınırlarında cereyan eden Ukrayna krizi, beraberinde sığınmacı akınını da getirdi. Nisan ayında Ukrayna'nın güneydoğusunda çatışmaların baş göstermesiyle, çok sayıda kişi bölgeyi terk ederek Rusya'ya sığındı. Ukraynalı sığınmacıların Rusya'da yoğunlaştığı ana güzergahlar Kırım ve Rostov bölgesi oldu. Temmuz ayında sığınmacı akınının tavan yapması üzerine, Ukraynalılar Astrahan, Volodga, İvanovsk, Stavropol, Kalmık ve Sivastpol bölgelerine de yönlendirildi.
Kasım sonu itibarıyla Rusya'daki Ukrayna vatandaşı sayısının 2,6 milyon kişi olduğu belirtiliyor. Toplam rakamın 826 binini Doğu Ukrayna'dan gelenler oluşturuyor. Çatışmalardan kaçan Ukraynalı vatandaşların çoğu akrabalarının yanında kalırken, Geçici Sığınma Merkezleri'nde yaşayanların sayısı yaklaşık 40 bin olarak ifade ediliyor.
Sığınmacı sorunuyla tek başına ilgilenen Rusya hükümeti, şu ana kadar yaklaşık 6,5 milyar ruble harcama yaptı. Harcamalar, sığınmacıların barınma ve beslenme gibi temel ihtiyaçlarının yanı sıra sağlık ihtiyaçlarını da kapsıyor.
SOÇİ GRAND PRİX'Sİ
Soçi kenti, Kış Olimpiyatlarının ardından Rusya tarihindeki ilk Formula 1 organizasyonuna da ev sahipliği yaptı. Sezonun 16. yarışı olan Soçi Grand Prix'i 10-12 Ekim tarihlerinde gerçekleşti. Rusya Grand Prix'ini Lewis Hamilton kazandı ve bu sonuçla Mercedes şampiyonluğunu ilan etti. Soçi Grand Prix'i, hem izleyicilerden hem de Formula 1 CEO'su Bernie Ecclestone'dan tam not aldı. Ecclestone, sezonun en iyi yarışının Rusya'da gerçekleştiğini açıkladı.
RUS SİNEMASININ YURTDIŞINDAKİ BAŞARILARI
Rus yönetmenler, 2014 yılında yurtdışında önemli başarılar elde etti. Andrey Zviagintsev'in yazıp yönettiği "Leviathan" filmi, 67. Cannes Film Festivali'nde "en iyi senaryo", 32. Münih Film Festivali'nde "en iyi yabancı film", 58. Londra Film Festivali'nde ise "en iyi film" ödüllerini kazandı. Rusya'ya içeriden bir eleştiri niteliğindeki Leviathan, ayrıca Oscar'da en iyi yabancı film kategorisinde yarışacak 9 film arasına girme başarısını gösterdi.
Yönetmen Andrey Konçalovski de, "The Postman's White Nights" adlı filmi ile bu yıl 71.'si düzenlenen Venedik Film Festivali'nde Gümüş Aslan ödülüne layık görüldü.
TOTAL CEO'SUNUN ÖLÜMÜYLE SONUÇLANAN UÇAK KAZASI
Rusya'nın başkenti Moskova'daki Vnukovo Uluslararası Havaalanı, 21 Ekim'e bağlanan gecede akıl almaz bir kazaya sahne oldu. Fransız petrol şirketi Total'in CEO'su Christophe de Margerie'nin bulunduğu uçak, tam havalanmak üzereyken piste çıkan kar temizleme aracına çarptı. Kazada, 63 yaşındaki de Margerie'nin yanı sıra üç kabin görevlisi hayatını kaybetti.
Rusya, bu kaza nedeniyle, uluslararası alanda en etkili destekçilerinden birini de yitirmiş oldu. Christophe de Margerie, Ukrayna krizi nedeniyle Batı ile zor bir dönemden geçen Rusya'ya verdiği destekle biliniyordu. Rusya'ya yaptırım uygulanmasına karşı çıkan Avrupalı işadamlarının başında geliyordu. De Margerie, Rus hükümetinin Moskova'da yeni yabancı yatırımı imkanlarını değerlendirmek amacıyla düzenlediği bir toplantıya katılmak için Rusya'ya gitmişti.
MOSKOVA METROSU'NDAKİ KAZA
2014 yılı, Moskova Metrosu'nun tarihindeki en büyük kazaya sahne oldu. 15 Temmuz sabahı, Moskova Metrosu'nda üç vagonun raydan çıkmasıyla meydana gelen kazada 24 kişi hayatını kaybetti, 190'a yakın kişi de yaralandı. Kazanın ray yönlendirme sisteminin hatalı kullanılması nedeniyle gerçekleştiği ihtimali üzerinde duruluyor.
RUSYA YENİDEN KIŞ SAATİNE GEÇTİ
Rusya, 26 Ekim'e bağlanan gecede, yeniden kış saati uygulamasına dönüş yaptı. Saatlerin 1 saat geriye alınmasıyla Rusya'yla Türkiye arasındaki saat farkı da 1'e düştü. Rusya'da saat uygulamasıyla ilgili değişim süreci, 2009 yılında başlamıştı. Dönemin Rusya Devlet Başkanı Dmitriy Medvedev'in imzaladığı kanun ile ülke genelinde sadece yaz saati uygulamasına geçilmişti. Ancak uygulama Rusya halkını memnun etmedi. Yorgunluk ve uyku bozukluğu gibi şikayetlerin artması üzerine Rus hükümeti, 3 yılın ardından kış saati uygulamasına kalıcı olarak geri dönüş yaptı.
DEVALÜASYON
Ruble, 2014'ün en çok değer kaybeden para birimi oldu; dolar karşısındaki yıllık kaybı yüzde 50'yi geçti. Kasım ayı, hemen her gün eublenin hızlı değer kaybına sahne olurken, Aralık ayının ortasında ruble 1998 krizinden sonraki en düşük değerlerini gördü: Dolar, 80 rubleye, euro da 100 rubleye kadar çıktı. Yılın son sonlarına doğru ise, rublenin yeniden güçlenme dönemi başladı.
Uzmanlara göre, rublenin değer kaybında petrol fiyatlarındaki düşüş, Rus ekonomisinin enerji gelirlerine olan bağımlılığı ve Ukrayna krizi nedeniyle Rusya'ya uygulanan yaptırımlar etkili. Son dört yılın en düşük seviyelerine inen petrol fiyatları, ortalama 60 dolar civarında seyretti. Ekonomisi önemli oranda petrol ihracatına bağlı olan Rusya için ideal petrol fiyatı ise 100 dolar.
RUBLE DEVRİMİ
Rusya Merkez Bankası, rublenin hızla değer kaybı karşısında, 10 Kasım günü tarihi bir karar alarak serbest kura geçti. Merkez Bankası'nın dalgalı koridor uygulamasını iptal ederek, rubleyi serbest dalgalanmaya bırakması "Ruble devrimi" olarak yorumlandı.
ÇİFT HANELİ ENFLASYON
Rusya'da bu yıl enflasyon oranı, 2008 krizinden bu yana ilk defa çift haneli rakamlara çıktı. Aralığın üçüncü haftasına gelindiğinde ülkede yıllık enflasyon yüzde 10,4 olarak kaydedildi. Böylece Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı'nın enflasyon beklentisi de iki kat aşılmış oldu. Bakanlık bu yılın başında enflasyon tahminini yüzde 4,5 ila 5-5 olarak açıklamıştı.
RUSYA'NIN KREDİ NOTU DÜŞTÜ
İki büyük Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu Standard & Poors ve Moody's, Rusya'nın kredi notunu aşağı çekti. S&P Nisan ayında aldığı kararla, yaptırımlar ve Rusya ekonomisindeki yapısal sorunlara dikkat çekerek ülkenin kredi notunu yatırım yapılabilir son seviye olan BBB-‘ye indirdi. Moody's de Rusya'nın kredi notunu Baa1'den Baa2'ye düşürdü.
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE TEMİZLİK
Rusya Merkez Bankası 2014'ün ilk hedefini, Rus bankacılık sektörünü yeniden yapılandırmak olarak belirledi. Bu kapsamda şüpheli faaliyet yürüten ve müşterilerine karşı yükümlülüklerini yerine getirmeme riski taşıyan 80'den fazla bankanın lisansı iptal edildi.
OFF-SHORE'LAR İLE SAVAŞ
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yabancı şirketlerle ortak faaliyet yürüten Rus şirketlerin Rusya'daki vergi kurallarına uymasını öngören bir kanun imzaladı. Off-shore'lar yoluyla vergi kaçakçılığını önlemeyi hedefleyen yasa, 1 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe girecek. Rusya, Çin'den sonra Off-shore hesaplarında en fazla parası bulunan ülke konumunda.
