Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte 5’inci ÜDİK Toplantısına eşbaşkanlık etmek üzere Ankara’daydı. Dikkatle izlenen görüşmeden, başta enerji ve siyaset alanlarında olmak üzere birçok önemli mesaj çıktı.
Görüşmeler sonrasında, Rusya’dan Türkiye’ye gelen doğalgazda fiyatlarında yüzde 6 indirim yapılırken, Rus lider Putin, Mavi Akım Boru Hattı'nın kapasitesinin artırılması konusunda mutabakata vardıklarını ve Türkiye'nin talebi üzerine 3 milyar metreküp ilave gaz sağlayacaklarını açıkladı. İki ülke arasında, uzun süredir uzlaşma sağlanamayan Suriye konusunda ise bir mutabakat çıkmadı.
Dün gerçekleşen Putin- Erdoğan görüşmesini Star Gazetesi Ankara Temsilcisi Mustafa Kartoğlu ve gazeteci yazar Ümit Zileli, RS FM’de değerlendirdi.
“TÜRKİYE, TİCARETİN KENDİ LEHİNE DOĞRU DENGELENMESİNİ İSTİYOR”
Putin’in Türkiye’ye çantası dolu geldiğini ifade eden Mustafa Kartoğlu, “Çantada doğalgazda yüzde 6 olarak açıkladı ama sanırım pazarlıklarla biraz daha yükseltilmeye çalışılacak olan bir indirim söz konusu. Doğalgaz sevkiyatının Rusya tarafından artırılması söz konusu ve Ukrayna’ya alternatif, Bulgaristan üzerinden Avrupa’ya gidecek yeni bir boru hattının Türkiye ile birlikte yapılması konusunda bir niyet beyanı vardı bu çantanın içinde. Ayrıca Türkiye’de yapılacak olan nükleer santral ve karşılıklı ticaretin geliştirilmesi… Türkiye bunun son kısmını daha fazla önemsiyor, çünkü hem nükleer santralin zamanında yapılıp işletmeye açılması Türkiye için önemli hem de karşılıklı ticaret, enerji arzı nedeniyle Rusya lehine olan ticaretin biraz daha Türkiye lehine doğru dengelenmesini arzu ediyor” dedi.
“SURİYE KONUSUNDA RUSYA’DAN BEKLENTİLER VAR”
Kartoğlu, sözlerine şöyle devam etti: “Ukrayna konusu özellikle Rusya için önemli ve şu anda bir çatışma alanı olarak gözüküyor. Bunun uzlaşmaya doğru evrilmesi konusunda Türkiye’nin de Rusya nezdinde desteği var ama Türkiye bunu Rusya’yla ilişkileri krize sokacak bir sorun olarak masaya getirmiyor. Suriye konusunda ise Rusya’dan beklentiler var çünkü krizin bu hale gelmesinde Rusya’nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’ndaki vetosunun etkisi olduğunu Türkiye başından beri söylüyor ve orada Esadlı bir yönetimin kalmaya devam etmesinin hem bugünkü IŞİD terörünü beslemeye devam edeceğini hem de ülkede kaosu ortadan kaldırmayacağını düşünüyor. Bunun için tartışılan Esadsız ama Baaslı bir çözüm projesi vardı, Rusya’nın da buna yakın durduğuna dair yorumlar yapılıyordu. Onların masaya yatırıldığını düşünüyorum ama bununla ilgili bir açıklama yapılmaması da sorunun biraz daha tartışılmaya devam edeceğini gösteriyor.”
“RUSYA, KIBRIS’TA TÜRKİYE’NİN KARŞISINDA DURMUYOR”
İki ülke arasındaki gerilimli konulardan birinin de Kıbrıs olduğunu vurgulayan Kartoğlu, “Orada da Rum yönetiminin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni işin içine katmadan yürüttüğü bir doğalgaz arama krizi var. Türkiye buna da karşı çıkıyor ama bir yandan da Rum kesimi, Rusya’nın öteden beri yatırım yaptığı ülkelerden biri. O bağlantılardan da vazgeçme eğiliminde değil Rusya ancak adadaki iki taraflı bölünmüşlüğün Türk ve Rum kesimlerinin birlikte hareket etmemesinin ya da orada bir çözüm olmamasının yarattığı başka siyasi sorunlar Rusya’yı Kıbrıs’ta Türkiye’nin çok da karşısında konumlandırmıyor. O yüzden, siyasi konularda niyet beyanları, kimin ne düşündüğünün yeniden ortaya konulması ve birbirlerini teşvik etme, daha çok Türkiye’nin Rusya’yı teşvik etme çabasının dışında bir karar beklenmiyordu. Öyle bir karar da çıkmadı. Ama önemli olan işbirliği alanlarımızın siyasi bir takım anlaşmazlıklar nedeniyle olumsuz etkilenmemesini sağlamak. Bunu başarıyor iki ülke. Ama umut edilen işbirliği alanlarının siyasi çatışma alanlarında bir düzelmeye neden olması. Dileriz bu konuda da bir başarı sağlanır” ifadelerini kullandı.
“TÜRKİYE’NİN YERİ; ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ’DÜR”
Gazeteci yazar Ümit Zileli ise Türkiye’nin bir NATO üyesi ülke olması sebebiyle Putin’in gelişinin son derece önemli olduğunu vurguladı. Zileli, “Önemli olmasının bir başka nedeni de var; Amerika Birleşik Devletleri bir kayıp içinde BRICS ülkeleri olsun, Şanghay İşbirliği Örgütü olsun buraya üye ülkenin yükselişini önleyemiyor. Önleyemediği için en son olarak petrol fiyatlarıyla çok oynamak İran gibi, doğalgaz üreticisi olan Rusya gibi ülkeleri de zora düşürmek için bazı oyunlar sergiliyor ama bunlarla bir yere gidileceğini zannetmiyorum. Bölgesel savaş Suriye üzerinden götürülüyor ama Suriye’de de hem Amerika hem onun arkasında yer alan güçler yenilgiye uğradılar. Böyle bir ortamda Putin Türkiye’ye gelince ne olacaktı? Bir, Türkiye’nin de Rusya’nın da geleceğinde bir işbirliği olması kaçınılmaz zaten. Çünkü artık iş Atlantik elinden çıkıyor, pasifik ülkeleri yükseliyor çünkü. Asya’nın yükselişine tanık oluyoruz artık. Burada Türkiye’nin gerçekten yeri; Şanghay İşbirliği Örgütü’dür bana kalırsa ve burada bir bağımsız bir ülke olarak yer alması gerekir” dedi.
“RUSYA İLE İŞBİRLİĞİ TÜRKİYE’NİN KAÇINILMAZ KADERİ”
Zileli, sözlerine şöyle devam etti: “Cumhurbaşkanı bugün var, yarın yok. Ama Türkiye’yle Rusya ilişkileri dediğiniz zaman bu sorun derece büyük öneme sahip. Önümüzdeki bu yüzyıl içindeki uzun yıllarda Rusya ile işbirliği Türkiye’nin kaçınılmaz kaderi gibi geliyor bana. O nedenle de bu işbirliğini geliştirmek için ne varsa elimizde onu yapmamız gerekiyor ama korkarım ki bu yakınlaşma birilerinin özellikle batının pek hoşuna gitmeyeceği gibi bazı zorlamalar ve yaptırımlar da uygulamaya çalışacaklar diye düşünüyorum açıkçası.”
