Ünlü şarkıcı Shakira’nın 15 Mayıs’ta verdiği 80 binden fazla kişinin katıldığı konserde, kızamık hastası bir kişinin alanda bulunduğu açıklanmış, binlerce kişinin virüse maruz kalmış olabileceği söyleniyor. Bu gelişme akıllara Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün 2024 yılına dair hazırladığı raporu getirdi. Öyle ki Avrupa Bölgesi'nde bu yıl bildirilen kızamık vakası sayısı 127 bin 350'ye ulaşarak, 1997'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Ayrıca vakaların yüzde 40’ı 5 yaş altı çocukları etkilerken, bildirilen olguların yarısından fazlası hastaneye kaldırıldı. 6 Mart 2025 itibarıyla kızamık nedeniyle 38 ölüm bildirilmişti. Peki kızamık nedir, nasıl tedavi edilir? Kızamık aşısı yaptıranlar bundan etkilenir mi? Kızamık vakalarının sayısındaki bu artışın ana sebepleri neler? Nasıl önlem alınır? Prof. Dr. Meltem Işıkgöz Taşbakan, Sputnik’e anlattı.
'Son derece bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığı'
Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Başkanı Prof. Dr. Meltem Işıkgöz Taşbakan, kızamık hastalığına ‘Measles’ adlı bir virüsün yol açtığını söyleyerek kızamığın belirtileri ve tedavi yöntemlerini şöyle sıraladı:
“Kızamık, 'Measles virus' adlı bir virüsün yol açtığı, son derece bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Kızamık, özellikle 5 yaş altı çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıflamış bireyler için ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında zatürre, beyin iltihabı (ensefalit), körlük ve ölüm yer alır”
Kızamığın belirtileri neler?
📌Yüksek ateş
📌Burun akıntısı
📌Öksürük
📌Gözlerde kızarıklık (konjonktivit)
📌Ağız içinde Koplik lekeleri denen küçük beyaz lezyonlar
📌Tüm vücuda yayılan kırmızı döküntüler
“Tedavisi esas olarak destekleyicidir; spesifik bir antiviral tedavisi bulunmamaktadır. Hastalara genellikle ateş düşürücüler, bol sıvı takviyesi ve bazı durumlarda A vitamini desteği verilir. Aşılanmamış kişiler, bağışıklığı baskılanmış bireyler ve kalabalık yaşam koşullarında bulunanlar kızamığa yakalanma açısından daha yüksek risk altındadır.”
Prof. Dr. Meltem Işıkgöz Taşbakan
© Fotoğraf
‘Kızamık aşısı yüzde 97’ye kadar koruyor’
Prof. Dr. Meltem Işıkgöz Taşbakan, kızamık aşısının önemini şu sözlerle anlattı:
"Kızamık aşısı genellikle KKK yani Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık aşısı şeklinde uygulanır ve hastalığa karşı yüzde 97'ye kadar koruma sağlar. Aşılanan bireylerin kızamığa yakalanma riski son derece düşüktür. Nadiren, aşılı kişilerde hafif bir kızamık benzeri tablo gelişebilir, ancak bu durum gerçek kızamık enfeksiyonundan çok daha hafif seyreder ve ciddi komplikasyonlara yol açmaz. Toplumda yeterli aşılanma oranı sağlandığında "sürü bağışıklığı" oluşur; böylece aşı olamayan bağışıklığı düşük kişiler de dolaylı olarak korunmuş olur."
‘Aşı karşıtlığı, kızamık vakalarındaki artışa sebep oldu’
Taşbakan, kızamık vakalarının sayısındaki artışın birkaç ana sebebi olduğunun altını çizerek “COVID-19 pandemisi sırasında rutin çocukluk aşılarının aksaması ve aşılama oranlarının düşmesi kızamığa karşı bağışıklığın sağlanmasında düşüşe ve kızamık vakalarında artışa katkı sağlamıştır” diyor ve ekliyor:
“Aşı tereddüdü ve aşı karşıtlığı ana sebeplerden biri. Aşıların güvenliği konusunda yanlış bilgiler ve güvensizlik nedeniyle bazı bireylerin aşı yaptırmaktan kaçınması aşılanma oranlarında düşüşe sebep olmaktadır. Burada iki kavramı net anlamak gerekmekte. Aşılar ile ilgili bilgi eksikliği sebebiyle tereddüt yaşayan bireylerin doğru eğitim ile aşılamaya yönlendirilebilir. Buna karşın aşılara karşı olan ve aşı hakkında bilgi kirliliğine sebep olan aşı karşıtları ise aşı konusunda tereddüt yaşayan bireylerin artışına sebep olmaktadır.”
© AA
Aşılanma oranının düşmesi neye yol açar?
📌Sürü bağışıklığının kaybolması ve toplumda kolay bulaş zincirlerinin oluşması
📌Özellikle bebekler, yaşlılar ve bağışıklığı baskılanmış bireyler gibi savunmasız gruplar için ciddi sağlık riskleri doğması
📌Salgınların ortaya çıkması
📌Sağlık sistemleri üzerinde ekonomik yükün artması
Kızamığı kontrol altına almak için hangi önlemler alınmalı?
✔️Rutin aşılama programlanmasına tüm toplumun katılımının sağlanması
✔️Toplumda aşılamaları eksik bireylerin tespit edilerek eksik aşılarının tamamlanması
✔️Salgında risk grubunu temsil eden grupların (Bebekler, 65 yaş üstü kişiler, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler, sağlık çalışanları) bağışıklık açısından taranması ve gerekirse aşılanması
✔️Tüm sağlık personelinin kızamık tanısı ve vaka yönetimi konusunda bilgi düzeyini artıracak eğitimlerin düzenlenmesi
✔️Kızamık vakalarının erken tespiti için etkili sürveyans sistemlerinin oluşturulması