15 bin yıldır kullanılan bitki: Kenevirin ekonomik potansiyeli

ASAM Kenevir Enstitüsü Başkanı Başkanı Erdem Ulaş, kenevirin kadim bir kültür bitkisi olduğunu ve Türkiye'nin bu alanda önemli fırsatlara sahip olduğunu söyledi.

Ulaş, kenevirin tarihsel kullanımına dair şu bilgileri paylaştı:

Kenevir dokuma, tohumunu kullanmışlar, hayvanlara yedirmişler, kendileri yemişler, tekstilde kullanılmış. Kenevir 'in tarihini global olarak bütün yayınları İngilizce olarak taratarak inceledim. Nereden geliyor, neden Hint keneviri deniyor? Bu tamamıyla bir algı. Türk tarihiyle baktığımız zaman kenevir bitkisi hep var olmuş.

Kenevirin insanlık tarihindeki yerine dikkat çeken Ulaş, “Kenevir neredeyse insanlık tarihinden de eski bir bitki. Göbekli Tepe’den de eski olduğu ortaya çıktı” dedi.

Cumhuriyet döneminde yapılan çalışmalara da değinen Ulaş, Atatürk dönemindeki üretim teşviklerini şöyle aktardı:

Atatürk orman çiftliklerinde kullanılan traktör kenevirden üretilen biyodizelle çalıştırılıyor. Bu çok basit bir sistem. Ama uygulanmıyor. Global olarak gelişen petrokimya endüstrisiyle birlikte kenevir atıl kalıyor. 1937 yılında Amerika’da 'Marihuana Yasası' çıkarılıyor. Türkiye’de de 2313 sayılı 'Uyuşturucuyla Mücadele Kanunu' devreye giriyor. Kenevir o dönemden itibaren esrarla eşleştirilerek yasaklanıyor.

Türkiye'deki ekim alanlarının daralmasına ilişkin de konuşan Ulaş, geçmişte 260 dekara kadar düşen üretim miktarının yeniden artırıldığını söyledi:

260 dekardı, çıkardık 1000, 2000, 5000 derken şu anda elimizde 8-10 bin ton arasında tohum var. 10 bin kat artırdık. Bunu Anadolu turlarıyla, üniversite ve çiftçilerle yaptık.

Endüstriyel ve tıbbi kullanım arasındaki farklara da değinen Ulaş, şunları söyledi:

Endüstriyel kenevirden herhangi bir yasaklı madde yapılamaz. Elma eken birinin karpuz beklemesi gibi bir şey bu. Yanlış algılarla mücadele edilmesi gerekiyor. THC maddesi Alzheimer, Parkinson ve 250 hastalığın tedavisinde kullanılıyor. 2016’dan beri Sağlık Bakanlığı bazı THC içeren ilaçların reçeteli kullanımına izin veriyor.

'Kenevir, çeliğe göre 8 kat daha dayanıklı'

Kenevirin sanayiye katkısına dikkat çeken Ulaş, beton, otomotiv, tekstil gibi alanlardaki kullanımına şu örnekleri verdi:

Kenevir, çeliğe göre 8 kat daha dayanıklı. 1937-41 arasında Henry Ford kenevirden otomobil yaptı. Kenevirden beton yapılan evler radyasyon geçirmiyor, ısı ve ses yalıtımı sağlıyor.

Tarım politikaları açısından da değerlendirme yapan Ulaş, “Türkiye’nin tarım alanlarının sadece yüzde 5 ila 8’ine kenevir ekilse, petrokimya bağımlılığını ortadan kaldırabilecek potansiyele ulaşabiliriz” dedi.

Ulaş, bürokratik engellerin kalkması ve mevzuatın sadeleşmesiyle birlikte çiftçinin daha fazla desteklenmesi gerektiğini belirtti:

Endüstriyel tarafında hiçbir yasal engel yok. Ama halkta ve bazı bürokratik kesimlerde hâlâ bilgi eksikliği ve direnç var. Tohumun bile ne kadar kıymetli olduğunu anlatmamız gerekiyor.

Programın sonunda, kenevirin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda halk sağlığı açısından da önem taşıdığını vurgulayan Ulaş, şu çağrıyı yaptı:

Hiçbir şey yapamıyorsan tohumunu çıkart, ekmeğin içine koy. Dünyanın en yüksek düzeyde omega 3 ve 9’unu barındırıyor. Bu bitkiyi anlasaydık bu halde olmazdık.