Prof. Dr. Konukman: Türkiye’de borç yükünün hane halkı gelirine oranı kritik düzey olan yüzde 50’yi aşmış durumda

Radyo Sputnik’te yayınlanan İsmet Özçelik’le Ankara Farkı programına konuk olan Ekonomist Prof. Dr. Aziz Konukman ekonomi gündemi ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Konukman şu mesajları verdi:

‘ÖTV ve KDV’nin asıl yükünü vatandaş çekiyor’

“Kredi kartlarına ve tüketici kredilerine bakarsanız en çok harcama yapanlar düşük gelir grubundakiler. Mecburen. Çünkü onların tasarruf etme şansı yok. Onun için KDV’nin, ÖTV’nin yükünü en çok o gruplar karşılıyor. Ana para artı faiz aylık borç yükünün hane halkının gelirine oranı yüzde 50’yi aşmış durumda ve giderek yükselme eğiliminde. Kritik düzey 50’dir.

Oysa tasarruf yapanlar, tüketimi daha az yapanlar, ya da tüketim olacaksa daha lüks mallara yoğunlaşanlar ellerinde ciddi bir birikimleri olduğu için kendi durumlarının da iyiye gittiğini görerek neden 6 ay sonrası için kötümser olsunlar?”

‘Türkiye’nin gerçek gündemi ekonomi ama konuşulmuyor’

“Epey bir zamandır ekonomi konuşulmuyor, ama sorunlar derinleşerek artıyor. Sanki bu soruşturmalar, belediyelerle ilgili birtakım gelişmeler şunu gösteriyor; ‘Aman şu ekonomiyi konuşmayalım. Ekonomiyi konuşursak gerçek bir gündeme geri dönmüş oluruz ve burada da sıkışırız, devamlı savunma hattında kalırız’ Halbuki bu iktidarın en büyük özelliği sürekli yeni gündem maddeleri ile karşı tarafı savunmada bırakan bir anlayışa sahip. Kendisi hiçbir zaman savunmada olmak istemiyor. Devamlı kendisinin belirlediği konuları tartıştırıyor. Acilen ekonomiye dönmeliyiz.”

‘Üst gelir grubunun keyfi yerinde’

“Bu lokantaları neden dolduruyorlar’ diye şaşkın şakın soran bazı gazeteci arkadaşlarımız var. İyi de kardeşim bir de kent lokantalarının kuyruklarına bak, Pazar yerlerinde belli bir saatten sonra çöpleri karıştıranlara bak. Biraz elinizi vicdanınıza koyun. Ayıp. Neden üst gelir grubunun, en yüksek payı alan grubun iktisadi faaliyetlerini izliyorsunuz da neden daha düşük gelir gruplarını ilgilendiren, onların yaşamı ile doğrudan bağlantılı olan kareleri neden vermiyorsunuz? Görüntülerde neden onlar yok?”

‘Olumlu göstergeler geriliyor, olumsuz göstergelerde ön sıralardayız’

“Çarpıtılmış rakamları bile kabul etsek ülkenin ilk 10’a girme hedefi vardı, şimdi 20’nin dışındayız. Öyle bir şey ki, dünya sırasında giderek gerileyen bir kişi başına düşen gelir var, kırılganlık var ve enflasyonda dünya sıralamasında ön sıralarda yer alıyorsun, beyin göçü var. Olumlu göstergelerde geriliyoruz, olumsuzlarda ise ön sıralarda yer alıyoruz.”

‘Bütçe açığında illüzyon yapılıyor’

“124,1 milyar olan 2024 bütçe hedefinin aşılacağını söylemiştim. Güya 2024 yılında 100 milyar tasarruf yapacaklardı. Rakamlar açıklandı, biz yanıldık. Ama kuşku var. Bizim anlayacağımız bir şey değil. Meclis’ten çıkan 2024 bütçe izni 11 trilyon 89 milyardı. Bu ‘Eylül ayında 11 trilyon 213,1 milyar olacak’ denildi. Yani 124 milyar fazlaydı. Gerçekleşme 10 trilyon 777 milyar TL oldu. İnanılacak gibi bir durum değil. AKP iktidarında ilk defa Meclis’in vermiş olduğu bütçe harcama izninin gerisine düştü. Parlamentonun verdiği bütçe harcama iznini aşan, bunu bir gelenek haline getirmişlerdi. Rakamlar çok çarpıcı; eğer öngörülen başlangıç ödeneğini dikkate alırsak bütçede 312 milyar liralık bir tasarruf yapmışız gözüküyor. Gerçekleşme tahminini dikkate alırsak 436,1 milyar liralık tasarruf yapmışız gözüküyor. Mümkün değil. Bütçe açığında illüzyon yaratmış oluyorlar. Bunu görmemiz lazım.”

‘Sözün bittiği yer’

“Emekli ikramiyesi 2018’de bin TL’ydi. Bu 2019 ve 2020’de artırılmadı. 2021’de müjde diye bin 100 lira yapıldı. Şaka gibi, en büyük kâğıt paranın yarısı. 2023’te Kemal Kılıçdaroğlu’nun baskısı ile 2 bin lira, 2024’te ise 3 bin lira oldu.

Emekli bayram ikramiyesi resmi enflasyon kadar artsaydı ne olurdu? En az 6 bin 153 lira olması gerekir. Gıda enflasyonuna göre 7 bin 905 lira, asgari ücret kadar artsaydı en az 10 bin 606 lira olacaktı. Sözün bittiği yer.

2018’deki bin liralık ikramiye o dönemki asgari ücretin yüzde 62’si, bugün ise yüzde 18,1’i. Neyi konuşuyorsunuz siz? Asgari ücret 22 bin 104 liraysa bunun yüzde 62’si 13 bin 704 lira. El insaf.”