İsrail’in Hamas’la masaya oturmasını değerlendiren uzmanlar: Ateşkes sağlanması ‘Filistinlilerin başarısı’

ABD, Mısır ve Katar'ın arabuluculuğunda yürütülen müzakereler sonucunda İsrail ile Hamas arasında Gazze'de ateşkes ve esir takası konusunda anlaşmaya varıldı ve anlaşmanın 19 Ocak'ta yürürlüğe gireceği açıklandı.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman Al Sani'nin açıklamasına göre anlaşmanın ilk aşaması, esirlerin karşılıklı olarak serbest bırakılmasını ve yaralıların tedavisine öncelik verilmesini içeriyor. Anlaşmanın uygulanma sürecinin Katar, Mısır ve ABD tarafından takip edeceği belirtildi.

Radyo Sputnik’te yayınlanan İsmet Özçelik'le Ankara Farkı programında İsrail-Filistin ateşkesi Akademisyen, Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe ve Filistinli Gazeteci Muhammed Abu Takiya ile konuşuldu.

‘İsrail hedeflerini gerçekleştiremedi’

İsrail’in masaya oturmasını Netanyahu’nun ‘köşeye sıkışması’ olarak nitelendiren Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe İsrail-Filistin ateşkesini şöyle yorumladı:

“Bana göre bu Hamas’ın bir zaferi. Büyük bir direniş gösterdiler. Her savaşın bir siyasi ve bir askeri hedefi olur. İsrail siyasi hedefini Hamas’ı yok etmek üzerine kurgulamıştı, bugün Hamas’la masaya oturuyor. Askeri hedefler rehineleri kurtarmak ve Gazze şeridini kontrol altına almaktı, bunları da yapamadılar. Hamas çok kayıp verdi ama bu tip kurtuluş mücadeleleri kayıpsız olmuyor. İsmail Haniyye, Yahya Sinvar’ı rahmetle anıyoruz, onlar bu mücadelenin liderleri olarak canlarını verenlerin başında geliyorlardı. İsrail’in bir şekilde masaya oturması Biden’ın giderayak kendini tarih sayfalarında buradaki savaşı bitiren lider olarak anılmasını isteyen bir durumdan kaynaklanıyor. Ama bu savaşı destekleyen, soykırım yapan, Dışişleri Bakanının ‘Ben aslında Yahudiyim’ diyen bir Amerikan yönetimi buradaki soykırımın altına imza atan ülke olarak tarih sayfalarında yerini aldı. Buradaki son çaba fayda getirmez. Bana göre bu Biden’dan ziyade Trump’ın gelecek dönemdeki politikaları, Netanyahu’nun uluslararası hukuk alanında köşeye sıkışması sanki Netanyahu’yu ve İsrail hükümetini masaya oturmaya zorladı. Bunu Hamas’ın bir zaferi olarak değerlendirmek lazım.”

‘İsrail Gazze’den geri çekilecek’

Filistinli Gazeteci Muhammed Abu Takiya ise ateşkesin ilk aşamasına dair bilgiler paylaştı ve şunları söyledi:

“Filistin direnişinin istekleri bu soykırım savaşının başlamasından bu yana 3-4 temelde duruyor. Birincisi işgalci İsrail’in başlattığı bu kara saldırısı, Gazze’nin işgalinden geri çekilecek. İkincisi kalıcı bir ateşkesin sağlanması istendi. Üçüncüsü; oradaki yıkımların, Gazze’nin yeniden inşasını başlatması ve oradaki insanların insani ihtiyaçlarını alabilme imkanına sahip olabilmelerini sağlamak. Dördüncüsü; işgalci İsrail ile var olan esirler üzerinden mantığa ve hukuka dayanarak bir esir takası yapmak. Filistin cephesi bunlardan hiç geri adım atmadı. Savaşın başından 45 gün sonra ABD’nin öğrettiği 7 günlük bir takas yaşanmıştı, ama bugün bahsettiğimiz tamamen bir anlaşmadır. İlk defa Filistin işgalci İsrail’e ABD, Mısır, Katar ve BM’nin ara buluculuğuyla bir anlaşma imzalanıyor. Kalıcı bir ateşkes sağlamak adına anlaşmanın birinci aşaması başlatılıyor. Birinci aşamada işgalci İsrail Gazze’den yüzde 88 civarında geri çekilecek. Yani sınıra yakın bölgelere gidecek. En fazla 700 metreye kadar kalabilir.”

‘Hapisteki kadın ve çocuklar serbest bırakılacak, günlük 600 tır girecek’

3 bine yakın Filistinli esirin serbest kalacağı bilgisini veren Takiya, şöyle devam etti:

“Yine ilk aşamada direniş tarafından 33 esir bırakılacak; bu esirlerin bazıları canlı, bazıları cansız. Bunun karşılığında işgalci İsrail 7 Ekim’den sonra Gazze’den alınan esirlerden 3 bine yakını serbest bırakılacak. İlk aşamadaki diğer meseleler ise insani yardımlar. Günlük 600 tır insani yardım gelecek. 42 gün içinde yüz bine yakın çadırın da içeri girmesi şart konuldu, bu da sağlandı. Yaklaşık 60-70 bine yakın konteynerin girmesi sağlanacak. Bir de Refah Sınır Kapısı’nın çalışması. Şartsız bir şekilde Gazze’deki yaralı insanların tahliyesi sağlanacak. İlk aşamanın 16. Günde ise ikinci aşamanın hazırlıkları, müzakereleri başlayacak.”

‘Görüşmeler ikinci aşamaya geçene dek devam edecek’

Takiya, görüşmelerin ‘tıkanması’ halinde savaşın devam edip etmeyeceğine yönelik ise şunları söyledi:

“En önemli şart ise kalıcı bir ateşkesin sağlanması, bu ilk aşamanın devam ettirilmesi. Bu hem ABD’nin hem Katar’ın hem Mısır’ın hem BM’nin garantisi ile devam ettirilecek. Diyelim ki 42 gün bitti, bu savaşın devam edeceği anlamına gelmeyecek. Görüşmeler ikinci aşamaya geçene kadar devam edecek.”