Gayrimenkul alım satımında vergi kayıplarını önlemek ve vergi adaletini sağlamak amacıyla yeni bir sistem devreye alınıyor. 2026’da uygulanmaya başlayacak düzenleme ile alım satım işlemlerinde vergiler, mevcut rayiç bedel yerine gerçek değer üzerinden hesaplanacak. Bu adım, sektördeki kayıt dışılığı azaltmayı hedefliyor.
Bankalar ve bakanlıklar çalışıyordu
İlgili bakanlıklar, kamu gelirlerini artırmak ve gayrimenkul sektöründe adil bir vergilendirme sağlamak için uzun süredir çalışmalar yürütüyordu. Bu süreçte dünya örnekleri incelenerek gayrimenkul değerleme sistemleri üzerine araştırmalar yapıldı. Ayrıca bankalar da taşınmaz değerlerinin doğru hesaplanmasına yönelik altyapı hazırlıklarına katkı sağladı.
Nesnel ölçütlere dayalı değerleme sistemi
Cumhurbaşkanlığının yıllık programında yer alan bilgilere göre, gayrimenkullerin değer değişimlerini izlemek için nesnel ölçütlere dayalı bir sistem oluşturulacak. Bu sistem, taşınmazların gerçek değerlerini kayıt altına alacak ve teknik altyapı geliştirilerek Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’ne (TAKBİS) entegre edilecek.
Taşınmaz değer haritaları oluşturularak, bu bilgiler hem alım satım işlemlerinde hem de vergilendirme süreçlerinde referans olarak kullanılacak.
Kanun değişikliği yolda
Teknik çalışmalar tamamlandıktan sonra, taşınmaz alım satımında gerçek değer üzerinden vergilendirme için gerekli kanun değişikliği yapılacak. Yeni düzenleme, hem alıcı hem de satıcıyı kapsayacak şekilde vergi hesaplamalarının doğru yapılmasını sağlayacak.
Vergi sistemi nasıl i̇şliyor?
Mevcut uygulamada, gayrimenkul alım satımlarında taraflar, emlak vergisi değerinin altına düşmeyecek şekilde alım satım bedelini beyan ediyor. Bu beyan edilen bedel üzerinden her iki taraf da binde 20 oranında tapu harcı ödüyor.
Ancak gerçek satış bedeli yerine düşük değer beyan edilmesi sıkça karşılaşılan bir durum. Tapu işlemlerinde bu tür yanlışlıklar tespit edilirse eksik ödenen harç, cezalı olarak tahsil ediliyor.
Değer artışı kazancı vergisi
Gayrimenkullerin iktisap tarihinden itibaren beş yıl içinde satılması durumunda elde edilen gelir, değer artışı kazancı olarak gelir vergisine tabi tutuluyor. Bu vergide, satış bedelinden endekslenmiş alış bedeli, tapu harcı gibi giderler ve yıllık istisna tutarı düşülerek kalan tutar vergilendiriliyor.
2026’da yeni dönem başlıyor
Edinilen bilgilere göre, 2026 yılında devreye alınacak olan gerçek değer esaslı vergilendirme sistemi, vergi kayıplarını azaltmayı, kayıt dışılığı önlemeyi ve sektörde adil bir düzen oluşturmayı amaçlıyor. Uzmanlar, bu düzenlemenin uzun vadede kamu gelirlerine olumlu etkiler sağlayacağını belirtiyor.