Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği personeli, Aralık 2023 ile Şubat 2024 arasındaki dönemde Dnepropetrovsk, Harkov, Lvov, Nikolayev, Sumi, Vinnitsa ve Zaporojye bölgelerindeki 44 Rus savaş esiriyle görüştü.
Raporda, “Rus savaş esirleri, bulundukları tesislerde işkence yapıldığına dair herhangi bir iddiada bulunmasa da, savaş alanından tahliyelerinin ardından geçiş noktalarında işkence veya kötü muameleye maruz kaldıklarına ilişkin güvenilir kanıtlar sundu" ifadelerine yer verildi.
Rapora göre, Rus esirlerden 8’i Harkov bölgesindeki özel binaların bodrum katlarında tutuldu. Bunlardan bazıları orada birkaç gün, bazıları da bir buçuk ay geçirdi. Savaş esirlerinden 13’ü, sorgulama sırasında sopalarla dövüldüklerini ve ayrıca askeri saha telefonları veya diğer elektrikli cihazlarla elektrikli işkenceye maruz kaldıklarını belirtti. Ayrıca Ukraynalılar infaz simülasyonu yaptı ve iki vakada Rus askerlerini cinsel şiddet uygulamakla tehdit etti.
Raporda ayrıca, Ukrayna Ortodoks Kilisesi’ne bağlı rahipler ve inananlara yönelik sindirme eylemlerinin yanı sıra Rusça konuşan azınlığa yönelik ayrımcılığın devam ettiği kaydedildi.
Kiev yetkililerinin sivillere ve savaş esirlerine yönelik işkence ve şiddetten sorumlu olanları yeterince yargılamadığı da belirtildi.
Ukrayna’da Rusça konuşan azınlığın ayrımcılığa uğradığı da kaydedildi. Ülke parlamentosunun Aralık ayında kabul ettiği ve etnik azınlıkların haklarına ilişkin bir dizi düzenlemede değişiklikler öngöre yasa, Komiserlik memurlarının ilgisini çekti.
Komiserlik, “Her ne kadar yasa, etnik azınlıkların haklarının iyileştirilmesinde ileriye doğru atılmış önemli bir adım olsa da, bir yandan AB’nin resmi dilini konuşan etnik azınlıklar ile diğer yandan Rusça gibi AB’nin resmi dili olmayan bir dilde konuşan etnik azınlıklar arasında ayrımcı ve farklı muameleyi sürdürüyor” ifadesini kullandı. Kiev’e, kendilerini etnik Rus olarak tanımlanan kişilerin barışçıl bir şekilde toplanmasına yönelik yasakları kaldırma çağrısı yapılıyor.
Raporda, sivillere ve savaş esirlerine yönelik şiddette sorumlu kişilerin adalete teslim edilmesi yönünde yeterince tedbir alınmadığı ifade edildi.
Keyfi gözaltılar, zorla kaçırmalar, sivillere ve esir alınan Rus askerlerine yönelik cinsel şiddet de dahil işkence ve kötü muameleler belgelendi. Komiserlik memurları ayrıca 2022-2023’te en az 25 Rus askerin idamını kayda geçti. Yetkililerin 22 kişiye karşı ihlalle ilgili beş dava açsa da soruşturmada ilerlemenin kaydedilmediği belirtildi.