31 Mart yerel seçimlerinde Türkiye genelinde toplam 50 bin 516 muhtar seçilecek. 32 bin 238 mahalle ve 18 bin 278 köyde muhtar seçilecek. Muhtar seçimleri belediye başkanlığı seçimlerine önemli oranda etki ediyor. Muhtarlık seçimleri için adres değiştirenler ile muhtar pusulaları nedeniyle geçersiz sayılan oylar sonuçların değişmesine neden oluyor.
Seçmen göçü
31 Mart’ta yapılan mahallî seçimlerde başta İstanbul olmak üzere, muhtarlık seçimleri için birçok büyükşehirden Anadolu’ya seçmen göçü yaşanması bekleniyor. Yaşadıkları yerden başka seçim bölgesine oy kullanmaya gidenler, oy kullandıkları bölgenin belediye başkanlığı sonuçları ile yaşadıkları yerde oy kullanmadıkları için seçimlerin sonuçlarını değiştiriyor. Bu durum özellikle büyükşehirlerde seçim sonuçlarının değişmesine neden oluyor. 2019 yerel seçimleri sonrasında AK Parti bu durumunun önüne geçmek için belediye başkanlığı seçimi ile muhtarlık seçimin ayrı tarihte yapılması önerisini gündeme getirmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan o süreçte yaptığı açıklamada "Muhtarlık seçimlerinin de belediye başkanlığı ve belediye meclis üyeliği seçimlerinden ayrılmasında yarar var. Muhtarlık seçimlerinin, belediye başkanlığı seçimlerinden önce veya sonra yapılması, her iki seçimin de daha sağlıklı yürümesini temin edecektir" ifadelerini kullanmıştı. Muhtarlık seçimlerine ilişkin bir düzenleme yapılmadığı için 31 Mart günü de belediye başkanlığı ile muhtarlık seçimleri birlikte yapılacak.
Geçersiz oylar
Muhtarlık pusulaları nedeniyle oyların geçersiz sayılması da belediye başkanlığı seçimlerine etki ediyor. 2019 seçimlerinde İstanbul’da 319 bin 578 geçersiz oyun bazı oyları 'muhtarlık pusulası bulunmadığı' gerekçesiyle iptal edilmişti. Türkiye genelinde de benzer durumlar yaşandı. Bu geçersiz oylar nedeniyle bazı seçim bölgelerinde seçim sonuçları değişti. Geçersiz oylara yapılan itirazlar uzun süre seçim sonuçlarının kesinleşmemesine de neden oldu.
Muhtar adayı nasıl olunur?
Muhtarlık için aday olmak için belediye başkanlığı gibi başvuru yapılmasına gerek duyulmuyor. Muhtar olabilmek için öncelikle T.C. vatandaşı olmak gerekiyor. İlgili köy veya mahallede en az altı ay süreli ikamet etmek şartı bulunuyor. Ayrıca yüz kızartıcı herhangi bir işe karışmamış ve adli sicil kaydı bulunmaması da gerekiyor. Muhtar adayı olanlar kendi oy pusulalarını seçim günü sandıklara koyabiliyor. Seçmenler bir kağıda muhtarın ismi yazarak da oy kullanabiliyor.
Muhtarların görevleri neler?
Muhtarlar 5 yıllık görev süresi içerisinde dört aza ile beraber görev yapıyor. Muhtar bireysel olarak köy ve mahalledeki sakinlerin kurallar nezdinde ilgili ikamet işlerini gerçekleştiriyor. Yol ve çeşme gibi farklı ihtiyaçları ilgili kurumlara bildiriyor. Merkez yönetim üzerinden bir temsilci olarak, kanun nezdinde gerekli hükümet uygulamaları ve yönetmelikleri bölge halkına duyurmak muhtarın görevleri arasında yer alıyor. Seçim dönemleri içerisinde seçmen kağıtlarının dağıtılması, seçmen kütüklerinin ilana çıkarılması gibi işlemlerde muhtarın vazifeleri arasında yer alıyor. Asker çağına gelmiş kişilerin çizelgelerini bildirmek de görevlerinden.
Muhtar maaşı ne kadar?
Muhtarlar net asgari ücret tutarında maaş alıyor. Muhtarların özlük haklarına ilişkin son dönemde iyileştirmeler de yapıldı. Özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan görev süreci boyunca gerçekleştirdiği muhtar buluşmaları ile muhtarlara verilen önemin artmasını sağladı.