Buğday ve gübrenin Zimbabveli yetkililere teslim edildiği resmi törende konuşan Rus Büyükelçi Krasilnikov, “Geçen temmuz ayında yapılan 2. Rusya-Afrika Zirvesinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın Zimbabve dahil bir dizi Afrika ülkesine karşılıksız tahıl sağlayacağını duyurdu. Ve şimdi Rusya Tarım Bakanlığı, Birleşik Tahıl Şirketi, Mozambik Cumhuriyeti yetkilileri, Zimbabve Toprak, Tarım, Balıkçılık, Su Kaynakları ve Kırsal Kalkınma Bakanlığı ve Tahıl Pazarlama Konseyi’nin ortak çabalarıyla Aspindale deposuna 25 bin ton buğday teslim ediliyor. Bu, Vision 2030 programı kapsamında Zimbabve’nin sürdürülebilir sosyoekonomik kalkınmasını teşvik etmek için yapıldı” dedi.
Rusya’nın, muhtaç ülkelere ve bölgelere destek sağlamaya ve kaynak dağıtımında daha adil bir sistemin oluşturulması çalışmalarına katılarak küresel gıda krizini önlemek için mümkün olan her şeyi yapmaya kendini adadığını kaydeden Krasilnikov sözlerini şöyle sürdürdü:
Bu olay, Zimbabve, Afrika ve tüm dünyada gıda güvenliğini sağlamak için Dünya Gıda Programı aracılığıyla BM ile koordineli olarak uygulanan çok taraflı çabaların büyük potansiyelini gözler önüne seriyor. Gübre olmadan gıda güvenliğine ulaşılamaz, çünkü gübre tarım ürünlerinin büyümesini, hastalıklara karşı dayanıklılığını ve verimliliğini sağlıyor. Başkan Putin’in 2022’de dile getirdiği girişiminin uygulanması kapsamında, potasyum ve kompleks gübrelerden oluşan 23 bin tonluk insani yardım Zimbabve’ye ulaştırıldı. Tedarik, Rusya’nın en büyük gübre üreticisi Uralhim ve BM Dünya Gıda Programı’nın ortak çabalarıyla organize edildi.
Dünya Gıda Programı’nın, gübreyi Avrupa’dan Mozambik’e ulaştırmak için gemi kiraladığını, ardından kargonun karayoluyla Zimbabve’ye getirildiğini anlatan Rus diplomat, tüm yol masraflarının Uralhim şirketi tarafından karşılandığını kaydetti.
Rus Uralhim şirketinin bugüne kadar Afrika ülkelerine toplam 134 bin ton gübre sağladığını söyleyen Krasilnikov, “Zimbabve’ye yapılan teslimat, Uralhim’in, gıda kıtlığı yaşanan bölgelere yaklaşık 300 bin ton mineral gübre ulaştırmak gibi çok daha büyük bir projenin sadece bir parçası” diye ekledi.
Geçen yılın temmuz ayında Karadeniz Tahıl Anlaşması’nın yalnızca Batılı ülkelerin karnını doyurduğunu vurgulayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'nın Dünya Gıda Programı tarafından listelenen 6 Afrika ülkesine insani yardım olarak ücretsiz tahıl ve gübre sağlayacağını açıklamıştı.
Tahıl anlaşmasının tarihçesi
Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması, Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da imzalanan anlaşmadır.
Anlaşma, Rusya'nın gıda ihracatına yönelik Batı kısıtlamalarının kaldırılması koşuluyla, Ukrayna limanlarından tarım ürünlerinin Karadeniz üzerinden ihracatı için güvenli bir koridor oluşturulmasını öngörüyordu. Türkiye ve BM temsilcileri, tahıl gemilerinde silah ve mühimmat taşınmamasını sağlama yükümlülüğünü üstlendi.
Anlaşmanın süresi, otomatik uzatma olasılığıyla birlikte 120 gün (22 Temmuz'dan 19 Kasım 2022'ye kadar) olarak belirlendi. Kasım ayında anlaşma 120 gün daha uzatıldı. Daha sonra 60’ar gün olarak iki kez daha uzatıldı. Rusya Dışişleri Bakanlığı, uzatma süresinin kısaltılmasını, anlaşmanın Rusya ihracatına ilişkin ikinci kısmının uygulanmaması ile açıklamıştı.
24 Ağustos 2022'de Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, BM Güvenlik Konseyi toplantısında, gıda anlaşması kapsamında Ukrayna'dan ayrılan 34 gıda gemisinden yalnızca birinin Afrika'ya gittiğini, bunun BM'nin tahıl ihtiyacı olan ülkelerdeki açlıkla mücadele için başlangıçta belirttiği hedeflere uymadığını dile getirmişti.
20 Mart 2023'te düzenlenen Uluslararası 'Çok Kutuplu Dünyada Rusya-Afrika' Parlamento Konferansı'nda Vladimir Putin, Karadeniz Tahıl Anlaşmasının yeniden uzatılması konusunda mutabakat olmaması halinde Rusya’nın en fakir Afrika ülkelerine ücretsiz tahıl göndereceğini söylemişti.
17 Temmuz 2023'te Rusya Dışişleri Bakanlığı, tahıl anlaşması çerçevesindeki yüklerin yüzde 70'inin AB dahil olmak üzere yüksek ve üst orta gelir düzeyine sahip ülkelere gönderildiğini, Etiyopya, Yemen, Afganistan, Sudan ve Somali gibi en fakir ülkelere düşen payın yüzde 3’ten az olduğunu açıklamıştı.
17 Temmuz 2023'te Rusya, Ukrayna tarafına tahıl anlaşmasının uzatılmasına karşı olduğunu resmi olarak bildirdi. Anlaşmanın geçerliliği 18 Temmuz 2023'te sona ermişti.
27 Temmuz 2023'te Rusya’nın St. Petersburg kentinde düzenlenen Rusya-Afrika Ekonomik ve İnsani Forumu’nda Vladimir Putin, birkaç ay içinde Rusya’nın Afrika’nın en fakir ülkelerine 25-50 bin ton tahılı ücretsiz olarak göndereceğini söylemişti.
17 Kasım 2023'te Rusya Tarım Bakanı Dmitriy Patruşev, Uluslararası Rusya Sergi ve Forumu’nda Rusya'nın 2023 yılı sonuna kadar Afrika'ya 200 bin tona kadar Rus buğdayını ücretsiz tedarik edeceğini duyurmuştu.
30 Kasım 2023'te Rusya'dan yola çıkan 25 bin ton buğdayı taşıyan gemi Somali'nin başkenti Mogadişu'ya ulaşmıştı.
4 Ocak 2024'te 25 ton tahıl Doğu Afrika ülkesi Eritre'ye teslim edilmişti.
17 Ocak’ta Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Moskova'nın Mali'ye bedelsiz olarak 25 bin ton buğday sevk ettiğini açıklamıştı.