Ukrayna’nın bütçe verilerine göre, 2023’te ülkenin geliri 2.7 trilyon grivna (yaklaşık 2.2 trilyon TL), gideri de 4 trilyon grivna (yaklaşık 3.2 trilyon TL) olarak gerçekleşti.
Her iki rakam bir önceki döneme göre neredeyse 1.5 kat artarken, ülkenin bütçe açığı yüzde 46 oranında büyüyerek 1.3 trilyon grivnaya (yaklaşık 1 trilyon TL) ulaştı.
Savunma harcamaları geçen yıl yüzde 52.3 oranındaki artışla Ukrayna’nın en büyük gider kalemi oldu. Belediye altyapı harcamalarında da yüzde 0.2’lik bir artış gözlemlenirken diğer harcamalar azaldı. Sosyal harcamalar 4.1 puan birden azalarak yüzde 11.7’ye geriledi.
Henüz Ukrayna ekonomisinin geçen yılki durumuna ilişkin resmi bir değerlendirme yok, ama Ulusal Banka kendi rakamlarını açıkladı: GSYİH 6.5 trliyon grivna veya 171.2 milyar dolar (yaklaşık 5.2 trilyon TL) olarak gerçekleşti.
Böylelikle Ukrayna’nın bütçe açığı GSYİH’nin yüzde 20.5’ini oluşturarak ülke tarihinin en yüksek rakamına ulaştı.
Yolsuzluk diz boyu
Batı yardımlarının nereye gittiği belli olmayan ülkede en büyük sorunun yolsuzluk olduğunu hem ABD’li yetkililer hem de Avrupalı siyasetçiler itiraf ediyor.
Daha önce konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dünyanın hiçbir ülkesinde Ukrayna'daki gibi bir yolsuzluk olmadığını, orada her şeyin bir fiyatı olduğunu söylemişti.
Yüksek Mahkeme ve Anayasa Mahkemesi'ndeki bir oylamanın bile Ukrayna'da bir bedeli olduğunu söyleyen Putin, Ukraynalı meslektaşlarıyla bazı konuları tartıştığında, kendisine doğrudan sorunu şu fiyata çözecekleri yanıtını verdiklerini hatırlatmıştı.
Fransız Le Point dergisine verdiği demecinde Ukrayna'da yolsuzluğun inanılması zor derecede yüksek olduğunu vurgulayan Macaristan Başbakanı Viktor Orban, bu gerçeklik karşısında AB'nin Kiev'i üyeliğe kabul edemeyeceğinin altını çizmişti.
Bu açıklamaların ardından Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov’un, ‘bakanlığın yaptığı iç denetim sonucunda Ukrayna ordusunda milyonlarca dolarlık yolsuzluk tespit edildiği’ açıklamaları da ülkedeki yolsuzluğun ne seviyede olduğunu gözler önüne seriyor.
Ukrayna Batı yardımları olmadan varlığını sürdüremiyor
Batı yardımlarının giderek azalması ve ABD’nin mali yardımlarda kendisiyle birlikte Ortadoğu’daki krizin başrol oyuncularından olan İsrail’e öncelik vermesi nedeniyle büyük bütçe kriziyle karşı karşıya kalan Ukrayna’nın, Batı’dan yardım gelmemesi durumunda mali açıdan varlığını sürdürmeyi sonlandıracağı biliniyor.
Askeri yardımlarla birlikte memur maaşlarını da ABD’den gelen yardımlarla sağlayan Ukrayna’nın üzerinde çalıştığı 2024 bütçe taslağında 42.9 milyar dolarlık bütçe açığı yer alıyor.
Ukrayna Başbakanı Denis Şmigal, 10 Kasım'da yaptığı açıklamada, ülkenin devlet bütçesindeki açığı karşılamak için IMF, Avrupa Birliği ve ABD'nin yanı sıra diğer müttefik devletlerden 30 milyar dolardan fazla mali yardım almayı beklediğini bildirmişti.
Bununla birlikte 2024 mali yılında Ukrayna için 61.4 milyar dolardan fazla yardım talep eden ABD Başkanı Joe Biden, mali yardımını ABD Kongresi’nden geçiremiyor.