Moskova merkezli Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Ülkeleri Enstitüsü ŞİÖ Avrasya Entegrasyonu ve Kalkınma Bölümü Başkanı Vladimir Yevseyev, Türk-Amerikan ilişkileri bağlamında F-35 savaş uçaklarının tedariki konusundaki karmaşık durumu Sputnik'e değerlendirdi.
F-35’lerden ziyade Amerikalıların F-16 tedariki konusunda daha önce üstlendikleri taahhütleri yerine getirmediklerini belirten Yevseyev, “Amerikan tarafı Türkiye'ye defalarca S-400 ile ilgili sorunun çözülmesi, örneğin Ukrayna'ya verilmesi gibi önerilerde bulundu. Türkiye bunu reddetti ve Amerikalılar artık yeni seçenekler arıyor. Ve burada Türkiye'nin ‘F-16 uçakları nerede?’ diye sorma hakkı bulunuyor. ABD Dışişleri Bakanlığı bunların tedarikini onayladı ancak Kongre henüz onay vermedi ve en önemli ve en zor olan da bu. Kongre'de, İsrail destekçileriyle örtüşen, Türkiye ile ilişkilerin iyileştirilmesine karşı çıkanlardan oluşan bir lobi var" dedi.
ABD'nin Türkiye'yi taviz vermeye zorlayacak yeni planlar arayacağını belirten Rus uzman, “Biden yönetimi Türkiye'ye boğazların açılması karşılığında F-35 programına dönüş koşullarını yumuşatmayı teklif edebilir ama Türkiye ‘Montrö Sözleşmesi'ne kesinlikle bağlı kalacağını’ beyan ederek tutumunu net olarak ortaya koydu. Peki Ankara, endişelerini dikkate almayacaksa Washington'a neden taviz versin ki? Sonuçta Türkiye yüz yıl vaat bekleyecek bir ülke değil” diye konuştu.
ABD'nin ortak gibi davranmadığını, ancak Türkiye'den taviz vermesini istediğini vurgulayan Yevseyev, “Örneğin sivillerin öldürüldüğü Gazze'deki acı verici sorun henüz çözülmedi. Ve Amerika destekli Netanyahu ile çözülmeyecek. Buna karşılık Türkiye, ABD’ye birçok tavizler verdi, özellikle sadece Finlandiya'nın değil İsveç'in de NATO'ya katılmasına onay verdi. Burada ABD'nin ortak gibi davranmadığı ama bunu Türkiye'den talep ettiği ortaya çıkıyor. Washington, Ankara'nın Avrupa Birliği ile ilişkilerinin geliştirilmesine yardımcı olabilir. Ama olmuyor, Yunanistan ve sığınmacılarla sorunlar hala devam ediyor” ifadelerini kullandı.
Yevseyev, ABD'nin Türkiye'nin bölgesel çıkarlarını sadece siyasi (Gazze, AB) değil ekonomik açıdan da dikkate almadığını kaydederek, “ABD'nin Hindistan'a enerji kaynakları ve ürünler tedarik etmek için Hindistan-Ortadoğu-Avrupa ekonomik koridoru inşa etme planını unutmayalım. Eylül 2023'te Joe Biden tarafından açıklanan proje, Ortadoğu'ya yönelik nakliye ve demiryolu taşımacılığı, yeşil enerji tedariği ve internet kablolarının döşenmesine ilişkin yatırımları içeriyor. Ve nedense Türkiye'nin sınır komşusu olduğu bölgedeki koridor kendi topraklarından geçmiyor, bu da elbette Ankara'nın çıkarlarına değil” değerlendirmesinde bulundu.