Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, tartışma konusu olan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin önemine, Türkiye’ye bu konuda uygulanan baskılara ve bu konudaki son gelişmelere ilişkin konuştu.
Montrö Sözleşmesi’nin önemine değinen Gürdeniz, şunları söyledi:
“9 Kasım 1936’da yürürlüğe giren Montrö Sözleşmesi, sadece Türk boğazlarından geçişi düzenleyen bir metin değil, aynı zamanda Karadeniz’de bir deniz güvenliği, bir denge rejimi oluşturan çok başarılı bir sözleşmedir. İkinci Dünya Savaşı’nı atlatmış bir sözleşmedir. 50-60 milyon insanın öldüğü bir savaşta, Karadeniz’i çok büyük baskılara rağmen savaş dışında tutabilmiştir. Şimdi her taraf Türkiye’yi yanında tutmak istiyor. Türkiye’nin coğrafyası en büyük gücü.”
Bükreş’te yapılan toplantıda Karadeniz’e kıyıdaş olan Türkiye hariç tüm ülkelerin tümünün ikna edildiği, Türkiye’ye yönelik baskının da bundan kaynaklandığı yorumunu değerlendiren Gürdeniz şu ifadeleri kullandı:
“Türkiye’nin bu konuda ikna edilmesi mümkün değil. Bu toplantının yapılma nedeni şu, deniz harbinin şekli değişti. Rus donanması Karadeniz’de deniz egemenliğini elde edemedi. Bu NATO ve ABD gibi deniz hegemonlarına büyük bir moral verdi. ABD ve İngiltere, ‘Denizlerin hakimi biziz, okyanuslara biz karar veririz, dünya ticaretine baskı yapabiliriz’ mantığında. Tarihte ilk defa, Çin’in ortaya çıkması Pasifik’te bu dediğimi önledi. Türkiye, Montrö ile 1936’dan beri Karadeniz’deki bu hareket serbestisini önleyerek deniz hegemonyasının önüne muazzam bir engel koydu. İşte bunun adı Montrö. O yüzden hegemonya, Montrö’den nefret eder, taraf olmadığı halde bunun ortadan kalkması için her türlü kışkırtmayı yapar. Her heyetler görüşmesinde mutlak surette Karadeniz’de beraber tatbikat yapma, faaliyet gösterme konuları konuşulur.”
Türkiye’nin Montrö Sözleşmesi’ni kaybetmesi durumunda kuzeyden kuşatılacağının altını çizen Gürdeniz, şöyle konuştu:
"Türkiye'de en Amerikancı en Atlantikçi hükümet bile olsa, Montrö'deki bu 19 veya 20. maddedeki yorum yapılıp Türkiye'nin aleyhine karar verilse, Türkiye kuzeyden kuşatılır. Şu an Türkiye batıdan kuşatılmıştır, güneyden kuşatılmıştır, tek kuşatılmadığı alan kuzeydir. Montrö’nün ‘m’ harfiyle oynandığı sürece kuzeyden kuşatılmanın yolu açılır. Türkiye buna izin vermemelidir. Soğuk Savaş’ta bile, en sert döneminde bile Karadeniz’de NATO tatbikatı yapmamış bir devletiz.”