Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, daha önce düzenlediği bir basın toplantısında “Pentagon'un Türk yetkilileri savaş gemilerinin Karadeniz'e giriş kurallarını değiştirmeye zorlayamayacağı” sözleri sonrası ABD tarafının savaş gemilerinin Karadeniz’e giriş izni konusunu görüşme niyetine ilişkin açıklamalarını yorumlayan Türk yetkili, “Pozisyonumuzda herhangi bir değişiklik yok. Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne saygı gösteriliyor” ifadelerini kullandı.
Daha önce ABD'nin Uluslararası Güvenlik İşlerinden Sorumlu Savunma Bakan Yardımcısı Celeste Wallander, ABD'nin Karadeniz'de deniz taşımacılığı konusunda Türkiye ile birlikte çalışma niyetinde olduğunu söylemişti.
Pentagon Sözcüsü, bölgede, Karadeniz'in ticari gemiciliğe tamamen açık olacağı elverişli bir ortamın sağlanması gerektiğini belirtti.
Türkiye, 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne titizlikle uyarken, sözleşmenin verdiği yetkileri kullanarak savaş gemilerinin boğazlardan geçişini yasaklıyor.
Montrö’nün önemi
Karadeniz'e kıyısı olan devletler ve kıyısı olmayan devletler arasında hassas dengeyi sağlayan Montrö Boğazlar Sözleşmesi, hem uluslararası barışa hem de Türkiye’nin egemenliği ve güvenliğine ilişkin önemli hukuki statüye sahip.
1936'da imzalanan ve Türkiye'ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren bu sözleşme, Türkiye'ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı verirken, barış zamanı sivil gemilerin özgürce geçişini garantiliyor.
Anlaşma, ayrıca Türkiye'ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini de düzenleme hakkı veriyor.
Sözleşme, bölgede savaş ve yakın savaş halinde Türkiye'ye yabancı savaş gemilerinin geçişine kısıtlama koyma yetkisi tanırken, ayrıca önceden haber verme şartının yanında bir seferde geçebilecek savaş gemisi, tipi, sayısı ve ağırlığına sınırlamalar getiriyor.