‘ABD ordu üzerinden Pakistan’da safları sıkılaştıracak. Çok tehlikeli bir oyun bu’

“Gün geçtikçe bu Çin’e zarar vermeye başladı. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Mısır’dayken Husilere sert bir çağrıda bulundu; ‘Artık bu meseleyi kapatın çünkü bu bizim ticaretimize de zarar vermeye başladı’ dedi. Husiler derhal ‘Rus ve Çin gemilerine dokunmuyoruz. Meselemiz Çin değil’ yanıtını verdi. Karmaşık bir şekilde karşılıklı bağımlılık var. Sadece Çin’in gönderdiği gemiler geçmiyor. Avrupa Birliği’nin Çin’e gidip gelen gemileri de bu ticarete dahil. Dolayısıyla Avrupa Birliği de oraya güç gönderecek ama ABD-İngiltere ikilisine katılmayacaklar. Çin bir şey daha söyledi. Son çıkan BM Güvenlik Konseyi kararının hiçbir şekilde Yemen’e saldırıları meşru kılacak bir yetki vermediğini dile getirdiler. Baktığınız zaman da öyle bir şey yok.

Yalnız ABD çok büyük bir kurnazlık yaptı. Biliyorsunuz karar alınınca resmi olarak yayınlanması bir süre bekliyor. Hemen toplantı sonrası karar metni yayınlanmıyor. Bu arada ABD bu süreçte Güvenlik Konseyi’nin çağrısını öyle bir yorumladı ki, sanki Yemen’e müdahaleye izin veren bir süreç varmış gibi lanse etti. ABD ve İngiltere Yemen’i bombaladı. Bunu daha önce Kosova’da ve Afganistan’da gördük. Önce saldırıyor, sonra Güvenlik Konseyi kararı geliyor. ABD’nin bu eskiden önce NATO ile birlikte operasyonu yapıp arkasından Güvenlik Konseyi’nden karar çıkarttığı günler yok. O kolaylık yok Amerika’ya. Dolayısıyla şu anda Yemen’deki Husilere yapılan saldırılar, uluslararası hukuka göre meşru değil. Çin de bunu belirtti.”

“Haftaya İran’dan bir heyetin ve hatta dışişleri bakanının, Pakistan’ın başkenti İslamabad’a gideceği söyleniyor. Şimdi birincisi İran, meseleyle ilgili hassasiyetini daha önceden Pakistan’a ilettiğini söylüyor. Ama tabii bu Belucistan çok karmaşık bir coğrafya. Bir kısmı İran’da bir kısmı da Pakistan’da. İngiltere’nin hediye ettiği bir coğrafya. Tarih boyunca da Belucistan zaman zaman bağımsız olmuş. En son 1947’den sonra bir küçük bağımsızlığı var. İşin ilginç yanı, Pakistan da kendi topraklarındaki Beluç militanlarla ilgili İran hakkındaki endişelerini dile getiriyor. Karşılıklı bir bilek güreşi var aslında. Dolayısıyla İran da meşru müdafaa bağlamında saldırı yaptı. Pakistan da misilleme olarak benzerini yaptı. Aslında mesele çözüldü. Mesele buydu: İran bu saldırı kararını verdiğinde İran başkentini, Hindistan Dışişleri Bakanı ziyaret ediyor. Pakistan şunu soruyor: ‘Bizdeki terör hedeflerini, adresleri Hindistan mı verdi?’ diyor. Şunu biliyoruz: Belucistan’ın Pakistan tarafındaki gruplarına Hindistan gizli servisinin ve İran’ın destek verdiğini biliyoruz.

İki ülkeye de bela olan bir bölge. Sınırın Pakistan tarafındaki bölgeye İran’ın ve Hindistan’ın destek verdiği, sınırın İran tarafındaki bölgeye ise Pakistan’ın destek verdiği iddia ediliyor. Belucistan hem İran’a hem Pakistan’a karşı. Hatırlarsanız bir Lal Mescidi olayı vardı. Burada dini meselelerin finansmanını Suudi Arabistan gerçekleştiriyordu. Cundullah ve Ceyşul Adl, ikisi de aynı örgüt. Bunların başı İran tarafından yakalandı ve idam edildi. IŞİD Horasan diye bir örgüt var Afganistan’da. Ne idüğü belirsiz, hayalet bir örgüt olduğu ve kamplarının bulunduğu söyleniyor. Suriye’de sahada yakalanan bütün militanlar o kamplarda eğitiliyor. Çin sınırında. Dolayısıyla bu Afganistan’da Taliban’ın ve öteki yapıların müdahale etmediği bir yapı. Uzak duruyorlar. Bunun arkasındaki güç bilinmiyor.”

“Pakistan’da durum kötü, zaten seçimlere gidiliyor. Pakistan’da gerçek yönetici güç ordudur. Ordu Yeşil Kuşak projesiyle 1950’den bu tarafa yönünü Amerika’ya çevirmiştir. Ordu o çizgiden sapmış değil. ABD, Pakistan’daki tüm darbeleri meşru görmüştür. Başbakan idam ettiklerinde bile! Biraz ‘yerli ve milliyim’ diyen Imran Han’dan hemen kurtuldular. Londra’dan Navaz Şerif getirildi, üzerindeki yasak kaldırıldı. Şimdi seçime girecek. Navaz Şerif’in Batı ile ilişkileri çok ilginçtir. Batı ile arası iyidir ama İslami hassasiyeti yüksek, bu tür gruplara el altından destek verdiği söylenen bir lider. O sebeple önümüzdeki dönem sanki ABD’nin Pakistan politikasında da önemli değişiklikler olacak. Pakistan Genelkurmay Başkanı da yakınlarda Amerika’daydı. Hatırlarsanız Imran Han, Moskova’yı ziyaret etmişti Ukrayna operasyonu sırasında. Aynı esnada Pakistan Genelkurmay Başkanı AB’ye gitti ve ‘Rusya, derhal Ukrayna’dan çıkmalı’ çağrısı yaptı. Ordu ayrı hükümet ayrı konuşuyordu.

Pakistan ordusunu takip etmek lazım. Pakistan’da bir kaos var. Ordunun adı yine geçiyor. Dolayısıyla ben ABD’nin ordu üzerinden Pakistan’da safları sıkılaştırmaya başlayacağını düşünüyorum. Çok tehlikeli bir oyun bu. Pakistan bir nükleer güç.”

“ABD, uzun vadeli bakıyor. Amerika’nın buradaki birincil amacı Pakistan ile ilişkileri çabucak bir yöne çekmek değil, zamana yaymak. Öncelikle seçimleri bekliyorlar. Seçimler nihayetinde Pakistan’ın sivil bir başarısı olacak. O yüzden Navaz Şerif’e atıfta bulundum. Asker görünmeyen, geride durandır. Görünen sivil liderdir. Navaz Şerif geliyor burada. Navaz Şerif ile ordunun da geçmişte problemleri var. Nasıl bir uzlaşma var bilmiyoruz.

Burada temel hedef, Çin ve Pakistan ekonomik koridoru. Belucistan neden önemli? Pakistan’ı Hint Okyanusu’na bağlayan Gvadr Limanı var; Çin’in de Yunnan bölgesini buraya bağlıyor. İran’ın Belucistan’ı niye önemli? İran’ın da Belucistan’ında Çahabar Limanı var; o da Hindistan için çok önemli. İran’ı Hindistan’a ve Hint Okyanusu’na bağlıyor. Hindistan’ı da Avrasya bölgesine taşıyor. Ralph Peters’ın Kanlı Sınırlar makalesini hatırlayın. ABD Silahlı Kuvvetler Dergisi’nde 2006’larda Condoleezza Rice’ın Ortadoğu’nun dönüştürülmesi planına paralel olarak yayınlanmıştı. Bir harita vardı. O haritanın doğu ucunda bölünmüş yeni bir ülke vardı: Belucistan. Ortadoğu’yu hep bölüyorlar fakat o haritanın doğu ucu, Pakistan-İran tarafında Belucistan adında yeni bir devleti gösteriyordu. Belucistan her zaman Condoleezza Rice’ın da, Bush’un da, önceki yönetimlerin de hedefinde olan bir yer.

Ben ABD’nin İran’ın üzerine Pakistan’ı salarken, müttefiklerini kaybetmek isteyeceğini düşünmüyorum. Burada bir savaşın sonuçları ağır olur. Pakistan’ın ve Çin’in oynayacağı rol önemli. Bence Amerikalılar çok fazla mavi boncuk dağıtmadan kademe kademe Pakistan’ın yönünü değiştirmek istiyor. Coğrafyada atılan adımın karşılığı hemen geliyor. Çin de hemen karşı adım atıyor. Ben Pakistan’da bunu ordunun ipleri biraz daha eline alması şeklinde görebileceğimizi düşünüyorum. İran ve Pakistan çatışması, ABD senaryoları arasında yok. Pakistan, ABD’ye lazım. Çin konusunda lazım. O yüzden güçlü bir Pakistan lazım. Böyle bir savaşta parçalanmış, Afganistan’a dönen bir Pakistan ortaya çıkar ki bu Hindistan’ın istikrarını bitirir. Bu da ABD’nin işine gelmez. Onun için Amerikalılar burada daha dengeli bir politika izleyecektir diye düşünüyorum.

Bir de Pakistan şu anda kendi mevzuları ile Gazze’yi gölgelemek istemiyor. Gazze meselesinin tek avantajı medyada görünür olması. O insanların başka bir iletişimi yok. Pakistan uzatmak istemiyor. İran’ın da böyle bir niyeti yok. Kirman’daki bombalama olmasa İran’ın böyle bir şey yapacak hali yok. Pakistan da benzer şekilde. Gündeminde zaten yok ama seçime gidiyor, misilleme yapmak zorunda.”