‘Rus turistler milyarlarca dolar bırakıyor’
“İhracatta neredeyse bütün pazarlarda düşme gözleniyor. Hacim anlamında baktığımızda tabii ki orada Rusya kurtaran konumunda. Bu sene Rusya’ya 8.6 milyar dolarlık bir ihracatımız gündeme gelmiş. Geçen sene 6.6 milyar dolardı. Yani ilk 11 ayda yüzde 30’a yakın bir artış var. Ayrıca bizim Rusya’ya ihracatımız tabelada görünen 8-9 milyar dolardan ibaret değil. Bizim Rusya’ya bir kayıt dışı bavul ticaretimiz de var. Çok ciddi yoğun turist alıyoruz. Gelen turistlerin bıraktıkları milyarlarca dolar var. Onların burada bavul ticareti dediğimiz hediyelik eşya almadan tutun da fuarlara gelip oradan sipariş vermeler, bunların bavul yoluyla gitmesi söz konusu. Kayda girmeyen ihracat dediğimiz ürünler de oluyor onları da söylemek lazım.”
‘Türkiye ve Rusya doğal müttefik’
“Türkiye’nin doğal müttefikidir Rusya. Doğal müttefikine yönelik bu ambargo saldırısına karşı tabii ki komşusunun yanında olması lazım. Bugüne kadar cesur davranmadı diyemiyorum ama söylem bazında daha cesur olunabilirdi. Rusya’nın Türkiye için, Türkiye’nin de Rusya için kritik konumu var. Bugün Batı zaten Türkiye’ye kalkıp da ‘Rusya’ya tam bir ambargo uygula’ diyemez. Bunun da gerçeğini görmek lazım. Türkiye Rusya’ya tam bir ambargo uyguladığı zaman bu sadece ihracat anlamında kalmaz. Rusya da buna tepki anlamında enerji tedarikini keser, Türkiye sanayisinin çöküşe girmesi, enerji bulamaması, üretim gücünü zayıflatması, kapasitesinin düşmesi demek. Bu Avrupa’nın da aç kalması demek. Türkiye’nin Rusya’ya desteği olacaktır Batı da buna göz yummak zorundadır.“
‘İhracat pazarlarındaki durgunluk Türkiye için tehlikeli’
“Son aylarda ciddi bir düşüş gözlemliyoruz. Hem Türkiye’nin hem Avrupa’nın PMA’larında ciddi bir çöküş var. PMA satın alma yöneticileri endeksi anlamına geliyor. Özellikle reel sektörde belli bir kalibrenin üzerindeki firmalardan çeşitli anket soruları gönderilip o ayki, geçen 3 ayki, sonraki 3 ayki beklentileri soruluyor. Bu beklentiler üzerinden de bir endeks düzenleniyor. O endeks 50’nin üzerinde kaldığında genelde firmaların hem pazarda, yatırımda, istihdamda iyimser havada oldukları belirleniyor. 50’nin altında kalırsa işlerin daraldığını gösteriyor. Bu anlamda Türkiye’de son 6 aydır işler kötü gidiyor. Firmaların karar vericileri işlerin zayıfladığını, pazarın daraldığını ifade ediyorlar.”
‘Sıcak para değil, üretim odaklı politika gerekli’
“Geçenlerde İŞ Bankası Genel Müdürü ‘sıcak paraya bel bağlayamayız. Üretim ve istihdam noktasında eksik kalırız’ dedi. Türk reel sektörü bu gerçeklikle hareket ederken ekonomi yönetiminde ben sıcak paraya bel bağlayan bir model izleyemeyeceğini düşünüyorum.”