Venezüella ve Guyana devlet başkanları Nicolas Maduro ve Irfaan Ali'nin 14 Aralık'ta Saint Vincent ve Grenadinler'de gerçekleştirdikleri görüşmenin ardından Essequibo bölgesi üzerindeki anlaşmazlığın çözümü için diyalogu sürdürme isteklerini ifade ettiler.
Venezüella ve Guyanalı liderler daha önce Karayip Topluluğu (Caricom) ve Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) temsilcileriyle ayrı ayrı görüşmelerde bulunmuşlardı; bu kuruluşlar Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ve Grenada Başbakanı Ralph Gonsalves ile birlikte Kingstown'daki toplantıyı teşvik etmişlerdi.
Toplantı öncesi Maduro, ülkesinin tarihi haklarını Cenevre Anlaşması aracılığıyla diyalog ve müzakere yoluyla savunacağını söylemişti.
Maduro, "Venezüella halkından aldığım bir görevle, diyalog ve barış sözleriyle gidiyorum. Ancak vatanımızın tarihi haklarını savunmak ve Cenevre Anlaşması'nda öngörüldüğü üzere mevcut tek yol olan diyalog ve müzakere yoluyla etkili, tatmin edici ve pratik çözümler aramak için orada olacağım" dedi.
Venezüella ve Guyana Essequibo anlaşmazlığını Cenevre Anlaşması kapsamında çözmeyi kabul etti
Venezüella ve Guyana hükümetleri 14 Aralık'ta St Vincent ve Grenadinler'de taraflar arasında gerçekleştirilen yuvarlak masa toplantısında Essequibo bölgesi üzerindeki toprak anlaşmazlığını uluslararası mekanizmalar ve 1966 tarihli Cenevre Anlaşması uyarınca çözme konusunda mutabık kaldı.
Yayımlanan ortak açıklamada, "İki devlet arasındaki herhangi bir anlaşmazlığın 17 Şubat 1966 tarihli Cenevre Anlaşması da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka uygun olarak çözüleceği konusunda mutabık kaldılar" denildi.
Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali, iki ülke arasında anlaşmazlık konusu olan 159 bin kilometrekarelik Essequibo bölgesini ele almak üzere üst düzey bir toplantı gerçekleştirdi.
Belgede, "Guyana ve Venezüella'nın, doğrudan ya da dolaylı olarak, iki devlet arasındaki herhangi bir anlaşmazlıktan kaynaklananlar da dahil olmak üzere, hiçbir koşulda birbirlerini tehdit etmeyecekleri ya da birbirlerine karşı güç kullanmayacakları konusunda mutabık kaldılar" ifadelerine yer verildi.
Taraflar bu toplantı sonucunda liderler çatışmayı tırmandıracak her türlü eylemden uzak durma taahhüdünde bulundular.
Yine taraflar, Guyana'nın sınır anlaşmazlığının çözümü için Uluslararası Adalet Divanı süreç ve prosedürlerine bağlı olduğunu teyit etmesini ve Venezüella'nın Uluslararası Adalet Divanı'na rıza göstermemesi ve tanımaması konusundaki tutumunu not düştüler.
Ayrıca iki ülke için karşılıklı önem arz eden ve askıda olan diğer konular üzerinde diyalogu sürdürme konusunda mutabık kaldılar ve mutabık kalınan hususlara süreklilik kazandırmak üzere dışişleri bakanlarından oluşan ortak bir komisyon kurdular.
Belgeye göre komisyon, bir sonraki toplantı için belirlenen süre olan üç ay içerisinde her iki ülkenin liderlerine bir rapor sunacak.
Maduro: Guyana ile anlaşmazlığını diyalog yoluyla çözmek çabaya değer
Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro yaptığı açıklamada Guyanalı mevkidaşı Irfaan Ali ile doğrudan diyalogu teşvik etmek ve ulusunun Essequibo toprakları üzerindeki tarihi haklarına ilişkin gerçekleri ortaya çıkarmak için harcadığı çabaya değdiğini söyledi.
Maduro Venezüella'ya varışında yaptığı açıklamada, "İnanıyorum ve halkımıza da söylüyorum, şu anda Venezüella'nın gerçeğini savunmak, gerçeğin bayrağını yükseltmek, tarihi nedenlerimizi ortaya koymak ve barış diplomasisiyle diyalog yolunu aramak, bu tarihi tartışmayı olması gereken yere yönlendirmek için anlayış göstermek faydalı olmuştur" dedi.
Görüşmeyi diyalog ve saygının damgasını vurduğu bir görüşme olarak nitelendiren Maduro, Karayip Ortak Pazarı (Caricom) ve Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) liderleri ile Brezilya, Kolombiya ve Honduras'a çabalarından dolayı teşekkür etti.
Maduro ülkenin tarihi bir adım attığını; yasallık, diyalog ve barış yoluna dönme yolunda dev bir adım attığını vurgulayarak "Bence bu diyalog, diplomasi ve barış için bir zafer oldu, barışı seven, gerçeğe inanan ve onu savunmaya her zaman hazır olan halkımız için bir zafer oldu" sözlerini kaydetti.
Bu toplantı sonucunda liderler çatışmayı tırmandıracak her türlü eylemden uzak durma sözü verdiler.
5 Aralık'ta Maduro, istişari referandumun sonuçlarının ardından tartışmalı bölgeye ilişkin olarak Guayana Essequibo'sunun oluşturulması için yasada; Guayana Essequibo Savunma Bölgesi'nin oluşturulması ve yeni Venezüella haritasının yayımlanması gibi tedbirler açıklamıştı.
Venezüella, Guyana'nın sınırlandırılmamış bölgedeki petrol sahalarını ihale etme kararına cevaben 3 Aralık'ta 10.5 milyon oy alan bir danışma referandumu düzenlemişti.
Guyana hükümeti ise ABD'li ExxonMobil, Fransız TotalEnergies ve Fransız Sispro Inc. şirketleriyle sondaj sözleşmeleri imzalamıştı. Ayrıca Nijerya merkezli International Group Investment Inc, ABD merkezli Liberty Petroleum Corporation ve China National Offshore Oil Corporation (Cnooc) da listede yer alıyor.
Maduro, ABD'li enerji şirketi ExxonMobil'in, Venezüella ile Guyana arasındaki tartışmalı bölgede 'uluslararası hukuka aykırı şekilde' petrol faaliyetleri yaptığını vurgulayarak, bu duruma sessiz kalmayacaklarını vurgulamıştı.
Venezüella ve Guyana, Essequibo Nehri'nin batısında yaklaşık 160 bin kilometrekarelik bir alanı kapsayan ve büyük petrol rezervlerine sahip olan Essequibo Bölgesi'nin egemenliği konusunda 100 yılı aşkın bir süredir anlaşmazlık yaşamaktadır. İki ülke 1966 yılında anlaşmazlığa barışçıl bir çözüm bulmak için bir anlaşma imzaladı ancak 2018 yılında Guyana, Uluslararası Adalet Divanı'na başvurarak mahkemeden kendisine bölge üzerinde mutlak kontrol sağlayan 1899 tarihli hakem kararını yasal olarak geçerli kılmasını talep etti.