Türkiye'de çalışan milyonlarca vatandaşın en büyük hayali emekli olup düzenli bir gelire sahip olmak. Çalışanlar ne zaman emekli olacaklarını merak ederken, bunu öne çekmenin formüllerini de arıyor. Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatımızda emeklilik için belli bir yıl ve primi doldurmak gerekiyor.
Erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi kadınlar için 20 yıl olarak uygulanıyor. Yine işe giriş tarihine göre belli bir primin de ödenmesi şartı var. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için yaş şartı kaldırıldı ve EYT yasası ile emekli olma hakkına kavuştular. Ancak EYT dışındaki sigortalılar için prim ve yıla ilaveten yaş şartı da bulunuyor. Yasalarda emeklilik tarihini öne çekmek için bazı durumlar söz konusu.
Çocuk avantajı
Kadın çalışanlar için çocukları üzerinden prim kazanma imkanı bulunuyor. Bu imkan 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün, yani 6 yıl kazandırıyor. Böylece yaşı ve yılı dolmuş bir anne 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart, çocukların sigortadan önce doğmuş olması. Staj yapan anneler için bu istisna da uygulanıyor ve stajdan sonraki çocuklar borçlanıldığında işe giriş tarihi geri çekiliyor.
Askerlik
Erkeklerde ise askerlik süreleri hem yaşı geriye çekerken hem de prim kazanma imkanı veriyor. Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekiyor. Böylece en az 1 yaş önce emeklilik imkanı bulunuyor.
Kısmi emeklilik
15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Burada ise yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşa kadar çıkıyor. Bu imkan 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerli. Sonrası için ise prim 4500'e, yıl şartı 25'e çıkıyor. 15 yıl 3600 günü olan erkek sigortalı 55 kadın sigortalı ise 50 yaşını doldurmuşsa kısmi emeklilik hakkından yararlanabiliyor.
Yüzde 60 rapor
Çalışırken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler sağlık raporu alarak malulen emekli olabiliyor. En az 1800 gün prim yeterli oluyor. Yaş şartı aranmıyor. Bunun için SGK'dan hastaneye sevk almak gerekiyor. Verilecek heyet raporu SGK tarafından onaylanınca maaş bağlanıyor. Ancak malulen emekliler çalışamıyor. Çalışınca emekli maaşı kesiliyor.
Vergi indirimi
Engelli çalışanlar en az yüzde 40 engellilik ile vergi indirimi aldıklarında yaş şartına bakılmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olabiliyor. Engelli emeklilik hakkından yararlananlar çalışabiliyor maaşları kesilmiyor.
Yıpranma payı
Ağır işlerde çalışanlar, madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi mesleklerde çalışanlar sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkanına kavuşuyor. Burada eklenen prim süresinin yarısı kadar süre de yaş şartından düşülüyor.
Anneye prim
Başkasının bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu bulunan annelerin de 1 Ekim 2008 sonrası primlerinin dörtte biri toplam primlerine ekleniyor. Bu süre yaş şartından da düşülüyor. Böylece 4 yıl çalışan bir anne 5 yıl çalışmış gibi oluyor ve erken yaşta emekli maaşı alabiliyor.
Yurt dışında yaşayana avantaj
Yurt dışında yaşayan erkek sigortalılar yurt dışında 18 yaşından sonra çalıştıkları süreleri satın alarak emeklilik hesabında kullanabiliyor. Kadınlar ise yurt dışında 18 yaşından sonra bulundukları süreleri satın alarak Türkiye'den emekli olabiliyor.