Batı Afrika Gübre Üreticileri Birliği Direktörler Kurulu üyesi Malick Niang, Rusya ile Afrika arasında direkt lojistik koridorları açılması gerektiğini belirtti. İranlı uzman Modabber de, Batı'nın Afrika'daki kıtlığı kendi çıkarları için kullandığını söyledi.
Rusya'nın 6 Afrika ülkesine vaat ettiği 200 bin ton tahıl sevkiyatı kapsamında Somali'ye 25 bin buğday göndermesini Sputnik'e değerlendiren Niang, "Sayın Vladimir Putin'in sözünü tuttuğunu görüyoruz ve bu, özellikle bölgesel düzeyde, hatta küresel düzeyde çok takdir ediliyor. Yükümlülüklerine uyan güvenilir bir ortağımız var. (Rusya'dan tahıl alması gereken) Diğer ülkeler hakkında da haber bekliyoruz ve Somali gibi diğer tüm ülkelerin de bundan faydalanacağından şüphemiz yok. Bu çok önemli bir yardım" dedi.
Rusya ile Afrika ülkeleri arasındaki ilişkilerin araştırma, bilim ve eğitim alanlarında çok daha ileri gitmesi gerektiğine inandıklarını söyleyen Niang, "Paylaşacak çok şeyimiz var, zira Rusya dünyanın en büyük ülkesi, bu nedenle geniş toprakları yönetme alanında mükemmel bilgiye sahip, birçok bilim alanında ileri düzeyde bilgiye sahip. Bu, tüm taraflar için karşılıklı yarar sağlayan bir işbirliği olsun" ifadelerini kullandı.
Niang, Rusya ile Afrika arasında direkt bağlar kurulması ve Rusya ile Batı Afrika, Afrika'nın ortası, güneyi ve doğusu arasında direkt lojistik koridorları geliştirilmesi gerektiğini de vurguladı.
'Batı, Afrika'daki gıda kıtlığını kendi siyasi amaçları için kullanıyor'
Diğer taraftan İranlı uluslararası ilişkiler uzmanı Ruholla Modabber, Rusya Afrika'ya tahıl sevkiyatlarıyla yardım eli uzatırken Batı'nın ise Afrika'daki gıda kıtlığını kendi siyasi amaçları için kullandığının altını çizdi.
Modabber, "Ukrayna, tahıl anlaşmasını Karadeniz'de istikrarsızlık yaratmak için kullandı. Bu bağlamda, Rusya'nın tahıl anlaşmasından öncelikle Batı tarafının fakir ülkelere, özellikle de Afrika ülkelerine tahıl tedarik etme yükümlülüklerini yerine getirememesi nedeniyle çekildiğini anlamak önemlidir" diye konuştu.
Rusya'nın inisiyatifinin Afrika'da açlıkla mücadeleye yönelik olduğuna dikkat çeken Modabber, "Batı ve ABD ise bu sorunu Ukrayna'daki çatışma kapsamında uluslararası toplum üzerindeki baskıyı artırmak için kullanma niyetinde" değerlendirmesinde bulundu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 27-28 Temmuz'da St. Petersburg'da yapılan 2. Rusya-Afrika Zirvesi ve Ekonomi Forumu'nda 6 Afrika ülkesine tamamen ücretsiz tahıl sevkiyatı gerçekleştirme sözü vermişti.
Kasım ortasında toplamda 50 bin ton tahıl taşıyan 2 gemi, Somali ve Burkina Faso'ya Rus buğdayı ulaştırmak üzere yola çıkmıştı. Gemilerden biri perşembe günü Somali'ye ulaşmıştı.
Tahıl anlaşmasının geçmişi
Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması, Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da imzalanan anlaşmadır.
Anlaşma, Rusya'nın gıda ihracatına yönelik Batı kısıtlamalarının kaldırılması koşuluyla, Ukrayna limanlarından tarım ürünlerinin Karadeniz üzerinden ihracatı için güvenli bir koridor oluşturulmasını öngörüyordu. Türkiye ve BM temsilcileri, tahıl gemilerinde silah ve mühimmat taşınmamasını sağlama yükümlülüğünü üstlendi.
Anlaşmanın süresi, otomatik uzatma olasılığıyla birlikte 120 gün (22 Temmuz'dan 19 Kasım 2022'ye kadar) olarak belirlendi. Kasım ayında anlaşma 120 gün daha uzatıldı. Daha sonra 60’ar gün olarak iki kez daha uzatıldı. Rusya Dışişleri Bakanlığı, uzatma süresinin kısaltılmasını, anlaşmanın Rusya ihracatına ilişkin ikinci kısmının uygulanmaması ile açıklamıştı.
24 Ağustos 2022'de Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, BM Güvenlik Konseyi toplantısında, gıda anlaşması kapsamında Ukrayna'dan ayrılan 34 gıda gemisinden yalnızca birinin Afrika'ya gittiğini, bunun BM'nin tahıl ihtiyacı olan ülkelerdeki açlıkla mücadele için başlangıçta belirttiği hedeflere uymadığını dile getirmişti.
20 Mart 2023'te düzenlenen Uluslararası 'Çok Kutuplu Dünyada Rusya-Afrika' Parlamento Konferansı'nda Vladimir Putin, Karadeniz Tahıl Anlaşmasının yeniden uzatılması konusunda mutabakat olmaması halinde Rusya’nın en fakir Afrika ülkelerine ücretsiz tahıl göndereceğini söylemişti.
17 Temmuz 2023'te Rusya Dışişleri Bakanlığı, tahıl anlaşması çerçevesindeki yüklerin yüzde 70'inin AB dahil olmak üzere yüksek ve üst orta gelir düzeyine sahip ülkelere gönderildiğini, Etiyopya, Yemen, Afganistan, Sudan ve Somali gibi en fakir ülkelere düşen payın yüzde 3’ten az olduğunu açıklamıştı.
17 Temmuz 2023'te Rusya, Ukrayna tarafına tahıl anlaşmasının uzatılmasına karşı olduğunu resmi olarak bildirdi. Anlaşmanın geçerliliği 18 Temmuz 2023'te sona erdi.
27 Temmuz 2023'te Rusya’nın St. Petersburg kentinde düzenlenen Rusya-Afrika Ekonomik ve İnsani Forumu’nda Vladimir Putin, birkaç ay içinde Rusya’nın Afrika’nın en fakir ülkelerine 25-50 bin ton tahılı ücretsiz olarak göndereceğini söylemişti.
17 Kasım 2023'te Rusya Tarım Bakanı Dmitriy Patruşev, Uluslararası Rusya Sergi ve Forumu’nda Rusya'nın 2023 yılı sonuna kadar Afrika'ya 200 bin tona kadar Rus buğdayını ücretsiz tedarik edeceğini duyurmuştu.
30 Kasım 2023'te Rusya'dan yola çıkan 25 bin ton buğdayı taşıyan gemi Somali'nin başkenti Mogadişu'ya ulaştı.