ABD’li savunma devi Lockheed Martin tarafından üretilen F-35 uçakları, yazılım sorunları nedeniyle modernizasyonda birçok sıkıntı çekerken Pentagon’un ‘utanç verici’ teslimat aksaklıklarını düzenlemeye çalıştığı bildirildi.
Kaynakların belirttiğine göre, ABD Savunma Bakanlığı şu anda Tech Refresh 3 (TR-3) yazılımının ‘güncel olmayan versiyonlarını’ en yeni F-35’lere yüklemeyi düşünüyor. Aksi takdirde teslimatlarda büyük gecikme yaşanacağı beklenirken, bazı F-35’lerin düşük seviye yazılımla idare ettirildiği de belirtiliyor. Technology Refresh 3, F-35'ler için bir dizi donanım ve yazılım yükseltmesini temsil ediyor. Özellikle, geliştirilmiş işlem gücü ve bilgisayar belleğinden daha iyi ekranlara kadar her şeyi sunuyor.
Basında yer alan haberlere göre modernizasyon, savaş uçağının daha büyük bir uzun menzilli hassas silah yükü taşımasına izin verirken, elektronik harp yeteneklerini de artıracak. Bununla birlikte, göz alıcı başlıkların ardında, geliştirme sorunlarının programı geciktirdiği de bahsediliyor. Başlangıçta Lockheed firması, TR-3 ile modernize edilmiş F-35 teslimatlarının yılın sonuna kadar sonuna kadar gerçekleştirileceğini söyleyerek övünüyordu. Şimdi ise sorunlar nedeniyle bu tahmin 2024 yılının Haziran’a çekilmiş durumda.
TR-3 donanımına sahip ilk jetler Temmuz ayı sonunda üretim hattından çıktı, ancak yazılım sorunları nedeniyle savaş uçakları kontrol ya da ‘kabul’ uçuşlarını gerçekleştiremedi. Bunun üzerine Pentagon teslimatları durdurdu.
Açıklamada ise, "JPO ve Lockheed Martin, ABD servisleri ve uluslararası müşterilerle birlikte, operasyonel olarak kabul edilebilir uçaklar teslim etmek için potansiyel seçenekler üzerinde çalışmaktadır ve büyük olasılıkla tüm gereksinimleri karşılamak için bir alt yetenek kümesi için gelecekteki yazılım düşüşlerini gerektirecektir" denildi. Açıklamada, F-35'lerin TR-3 yazılımının 'geçici' bir formuyla teslim edilmesine ilişkin kararın, uluslararası müşteriler de dahil olmak üzere henüz kesinleşmediği belirtildi.
Hava Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri tarafından farklı varyantlarda kullanılan F-35 savaş uçağının tespit önleyici gizlilik teknolojisiyle donatıldığı biliniyor. F-35'ler NATO üyesi ülkelerin yanı sıra İsrail, Japonya, Güney Kore ve Avustralya tarafından kullanılıyor ve diğer ülkeler de jetleri satın almak için anlaşmalar imzalıyor.
Bununla birlikte, F-35 programı başlangıcından itibaren çeşitli büyük aksaklıklarla karşılaşıldı. F-35 sadece maliyetli (uçak başına tahmini 70-90 milyon dolar) olmakla kalmayıp aynı zamanda hata ve çarpışma eğilimli olmasıyla da kötü bir üne sahip.
ABD Hükümeti Sorumluluk Ofisi (GAO) tarafından Eylül ayında yayınlanan bir rapor, operasyonel olması gereken F-35 Müşterek Taarruz Uçaklarının neredeyse yarısının 'uçma kabiliyetine sahip olmadığını' ve bu uçakları 'operasyonel halde tutmanın' 1.3 trilyon dolara mal olacağını ortaya koyduğu aktarılıyor.