Sputnik tarafından yapılan araştırmalar, Çin ulusal para biriminin uluslararası ödeme sistemi SWIFT aracılığıyla yapılan ticari anlaşmalardaki payının eylül ayında yüzde 5.8’lik rekor artışla küresel ticarette ikinci en büyük para birimi haline geldiğini ortaya çıkardı.
Çin yuanı ticaret ödemelerinde euro’yu sollarken, ABD para birimi ise eylül ayında ticari ödemelerde yüzde 84.15’lik payla liderliğini sürdürdü.
Öte yandan 2018’den beri güç kaybeden ABD dolarının ödemelerdeki payı geçen yılın aralık ayından bu yana sürekli olarak yüzde 85'in altında seyrediyor.
Yuan ilk kez ikinci sıraya yükselirken, payını ay boyunca yüzde 1 artırarak yüzde 5.8’e ulaştırdı. Avrupa Birliği’nin (AB) para birimi euro ise sıralamada gerileyerek yüzde 5.43’lük payla üçüncü sırada kendisine yer buldu.
SWIFT aracılığıyla yapılan ticari anlaşmalardaki en popüler para birimleri arasında İlk 5'te ayrıca yüzde 1.4 ile Japon yeni ve yüzde 0.56 ile Suudi riyali yer alıyor.
Birkaç yıl öncesine kadar uluslararası ödemelerde en temel transfer sistemi olarak kabul edilen SWIFT, dünyadaki neredeyse tüm bankacılık işlemlerinde kullanılırken, Batılı ülkelerin ilk kez Rusya'yı bu sistemden çıkarmakla tehdit ettiği 2014 yılından itibaren küresel ticaretin sürdürülebilirliği amacıyla alternatiflerin yaratıldığı gözlemleniyor.
Rusya, SPFS adıyla kendi mali mesajlaşma sistemini kurarken, Çin Halk Cumhuriyeti, SWIFT’e alternatif olan Çin uluslararası ödeme sistemini (CIPS) sunuyor.
Hindistan’ın da kendi SWIFT’ini oluşturduğu son dönemde, BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) ülkelerinin de ABD'nin olası yaptırımlarına karşı aralarındaki ticaretin işleyişini güvenceye almak adına müşterek para transfer sistemi üzerinde çalıştığı biliniyor.
SPFS nedir?
Dünyanın tüm ülkelerinin bankacılık sektörü tarafından bilgi aktarımı ve para transferleri için kullanılan uluslararası SWIFT sisteminden çıkarılma riski nedeniyle Rusya, 2014’te SPFS’yi (Mali Mesajlaşma Sistemi) geliştirmeye başlamış, Aralık 2017’de ise piyasalara sunmuştu.
SWIFT’in alternatifi olarak bilinen Rusya’nın ulusal finansal mesajlaşma sistemi, finansal işlemlerle ilgili elektronik mesajların iletilmesi için alternatif bir kanal görevi görürken, hem ülke içinde hem de yurtdışında finansal mesajların kesintisiz iletimini garanti edebiliyor.
Sistemin SWIFT formatında veri iletebildiğini açıklayan Rusya Merkez Bankası, ancak SPFS’nin SWIFT kanallarına bağlı olmadan çalıştığını aktardı.
Rusya’da 2017’de tam olarak çalışmaya başlayan Mali Mesajlaşma Sistemi, herhangi bir para birimindeki işlemlerle ilgili mesajları iletebilirken, başlangıçta yalnızca yerli Rus kullanıcıları için tasarlanmış, ancak Nisan 2021’e kadar 20’den fazla Belarus bankasıyla birlikte Ermenistan ve Kırgızistan bankalarının da bağlanmasıyla uluslararası nitelik kazanmıştı.
SWIFT nedir?
SWIFT (Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Birliği), sınır ötesi ödemeleri hızlandıran ve uluslararası ticareti kolaylaştıran güvenli bir mesajlaşma sistemi olarak bilinirken, 200’den fazla ülkede 11 binden fazla finans kurumu tarafından kullanılıyor.
SWIFT, bankaların WhatsApp’ı olarak da nitelendirilirken, 2020’de 140 trilyon dolarlık sınır ötesi havalelerin yüzde 90'ından fazlası SWIFT üzerinden yapılmıştı. Bu, küresel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 152’sine denk geliyor.