Birleşmiş Milletler (BM) 78. Genel Kurulu kapsamında New York'ta bulunan Biden, aralık ayında İsrail'de başbakanlık koltuğuna oturmasından bu yana Benyamin Netanyahu ile ilk kez ikili görüşme gerçekleştirdi. Otelde gerçekleşen görüşme yaklaşık yarım saat gecikmeli başladı.
İsrail'deki tartışmalı yargı reformuyla ilgili endişelerini sık sık dile getiren Biden ile Netanyahu arasında bir süredir soğuk rüzgarlar esiyordu.
İki liderin görüşmesinin, diğer İsrailli liderlerin aksine Netanyahu'nun göreve başlamasının üzerinden uzun bir vakit geçtikten sonra Washington'da değil de BM 78. Genel Kurulu kapsamında New York'ta yapılması ve planlanan vaktinden yarım saat geç başlaması üzerine Amerikan basınında 'Biden yönetiminin Netanyahu hükûmetinden duyduğu hoşnutsuzluğun işareti' şeklinde yorumlara yer verildi.
Görüşme öncesi Biden ve Netanyahu kamera karşısına çıktı.
Biden, konuşmasında, "Bugün sistemlerimizdeki kuvvetler ayrılığı dahil, ortaklığımızın temelinde yer alan demokratik değerlerin desteklenmesi ve müzakere edilmiş iki devletli çözüme giden yolun muhafaza edilmesi ve İran'ın asla nükleer silaha sahip olmamasının temini gibi bazı zor konuları ele alacağız" ifadesini kullandı.
Bazı farklılıklara sahip olsalar da İsrail'e verdiği destekten bahseden Biden, bundan 10 yıl önce İsrail-Suudi Arabistan normalleşmesinden bahsetmenin mümkün olamayacağını işaret etti.
Netanyahu da Biden ile dostluğuna değinerek başladığı konuşmasında, "Başkan olarak sizin liderliğiniz altında İsrail ile Suudi Arabistan arasında tarihi bir barışı tesis edebileceğimizi düşünüyorum" dedi.
Böyle bir barışın İslam dünyası ve İsrail arasında uzlaşı sağlanması açısından önemli olacağı değerlendirmesinde bulunan Netanyahu, Suudi-İsrail normalleşmesinin aynı zamanda İsrail ve Filistinliler arasında gerçek bir barışın sağlanması bakımından da önemli olacağını savundu.
Netanyahu, İran'a karşı ABD ile hareket etme mesajı verdi. Diğer yandan İsrail Başbakanı, kendisine eleştirilerin yöneltildiği demokrasi konusunda taahhütlerde bulunarak şunları kaydetti:
"Sayın Başkan, bir şeyin kesin olduğunu ve hiçbir zaman değişmeyeceğini burada sizin huzurunuzda bir kez daha ifade etmek istiyorum; İsrail'in demokrasiye olan bağlılığı. Her iki gururlu demokrasilerimizin de önem verdiği değerleri korumaya devam edeceğiz."
Beyaz Saray'dan görüşmeye ilişkin yapılan yazılı açıklamada, liderlerin ikili, bölgesel ve küresel konuları masaya yatırdıkları aktarıldı.
Açıklamada, Batı Şeria'da devam eden gerilim ve şiddete ilişkin ise Biden'ın güvenlik ve ekonomik durumu iyileştirmek, iki devletli çözümün uygulanabilirliğini sürdürmek ve İsrailliler ile Filistinliler arasında adil ve kalıcı bir barışı teşvik için acil önlemler alınması gerektiğini vurguladığı aktarıldı.
Açıklamada bu kapsamda Biden'ın, tarafları, Akabe ve Şarm el-Şeyh'te yapılan toplantılarda verdikleri taahhütleri yerine getirme ve tek taraflı adımlardan kaçınma çağrısında bulunduğu kaydedildi.
Ayrıca liderler ve ekiplerinin Akabe/Şarm el-Şeyh formatında yakın zamanda toplanmak amacıyla bölgesel ortaklarla istişarelerde bulunma hususunda mutabık kaldıkları bildirildi.
Netanyahu'ya davet
Açıklamada, liderlerin İran'ın nükleer silah edinmemesini temin konusundaki kararlılıklarının yanı sıra bölge ülkeleriyle normalleşmeyi derinleştirme ve genişletme çabaları dahil, 'daha entegre, müreffeh ve barışçıl bir Ortdoğu tesis etmeye' yönelik ilerleme konusunda istişarelerde bulundukları belirtildi.
Biden ve Netanyahu'nun Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomik Koridoru (IMEC) Anlaşması'nı memnuniyetle karşıladıkları kaydedilen açıklamada, projenin Ortadoğu bölgesine nasıl fayda sağlayabileceğini ele aldıkları bildirildi.
Açıklamada, ikilinin, bölgesel entegrasyonu daha da ilerletmenin yanı sıra ABD-İsrail Teknoloji Diyaloğunu geliştirmek için yakın zamanda Necef formatında bir bakanlar toplantısının gerçekleştirilmesi gündemini memnuniyetle karşıladığı ifade edildi.
ABD Başkanının İsrail'in demokratik sisteminde geniş bir uzlaşı sağlanmadan herhangi bir kökten değişiklik yapılması hususundaki endişesini yinelediği aktarılan açıklamada, Biden'ın Netanyahu'yu bu yıl içerisinde Washington DC'ye davet ettiği bilgisi paylaşıldı.