Geçen yıl Temmuz ayında imzalanan anlaşma ile birlikte, Rusya ve Ukrayna'nın tahıl ve diğer gıda ürünlerini dünya pazarlarına çıkarması için başlatılan fakat Batı'nın ısrarla istismar ettiği tahıl koridoru anlaşması, 17 Temmuz itibarıyla askıya alındı. Rusya, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'na, Batı'nın Rus gıda ve gübresine yaptırım uygulamaktan vazgeçmesi halinde döneceklerini duyurmuştu.
Türkiye tarafları bir araya getirip yeniden tahıl koridoru anlaşmasına dönülmesi için çaba sarf ederken AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Borrell, tahıl anlaşması konusunda Rusya’yla anlaşmaya varma ihtimalini görmediğini belirtti.
Josep Borrell, New York’taki basın toplantısında, “Rusya şart koştu. Açıkçası bunun bir şart, bir kısıtlama ya da yaptırımların kaldırılması meselesi olduğunu düşünmüyorum. Çünkü yaptırımlarımız gıda ve gübre ihracatını etkilemiyor” ifadesini kullandı.
‘Ukrayna AB için vekalet savaşı niteliğinde’
Borrel’in açıklamalarını Sputnik’e değerlendiren Yeditepe İİBF Kamu Bölüm Başkanı Doç. Dr. Deniz Tansi şu ifadeleri kullandı:
“Avrupa’nın bence kendi bakış açısını ortaya koyuyor. AB tahıl koridoruna devam niyetinde değil. Çünkü Rusya’yı cezalandırma siyasetinin bir parçası olarak görüyorlar. Bu koridorun bozulmasında Karadeniz’deki tahılın dünyaya yayılmasında gerek Putin gerek Erdoğan'ın ifadelerinde de dikkat edecek olursak daha çok AB ülkelerine tahıl gitmesi gibi temel bir sorun vardı. Burada çeşitli kanallar mecralar ifade ediliyor. Mesela Tuna… Bence gerçekçi değil. Tuna’nın bunu ne kadar karşılanabileceği konusunda soru işareti var. Ukrayna'da yaşananlar AB için bir vekalet savaşı niteliğinde. Bu yüzden Tahıl Koridoru konusunda da Rusya'yla herhangi bir konuda masaya oturmadan farklı politikalarla Ukrayna’yı da halkını da cezalandıran bir anlayışı ortaya koyuyorlar. Burada tahıl sorununu çözmekten ziyade Rusya’yı cezalandırmanın parçası olarak görüyorlar. Gıda krizi var. Bu zeminde batı sisteminin bir parçası olarak NATO, AB çok farklı kurumlar olarak görülmekle beraber buna benzer farklı doktrinlerle benzer bir çerçeve ortaya koymaya çalışıyorlar. Türkiye’yle çelişen çerçeveler var bu açıdan.”
‘Provokatif bir açıklama’
Türkiyenin girişimlerine karşın AB’den gelen bu açıklamayı provokatif olarak değerlendiren siyaset bilimci Tansi “Türkiye’nin çabaları var. Rusya ve Ukrayna ile diyalogu var. Ara bulmaya çalışıyor ve denge bulmaya çalışıyor. Tek başına değil ama bu açıklamalar tahıl koridoruyla ilgili bir antanta varılmasını engelleyen, Rusya'yı tecrit edeyim derken dünyayı bir gıda krizine sürükleyen provokatif bir açıklama olarak görüyorum. Borrell’in sözleri, eğer genel bir eğilimi yansıtıyorsa, tahıl koridorunu Karadeniz'de antant kalınmamış bir güzergah ve Tuna üzerinden alternatifi yollarla bypass edip, Rusya’yı tecrit ve gıda krizini körükleme sonucunu getirmektedir. Zira adı açıklanmayan NATO yetkilileri bugünkü haritada, Rus kontrolü dışındaki Ukrayna topraklarını NATO’ya alıp, savaşın ‘marjinal faydasını’ bitirme havasındalar” değerlendirmesini yaptı.