Avrupa Komisyonu'nun Ukrayna'dan Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya'ya tahıl ithalatına uyguladığı yasak 15 Eylül'de sona eriyor. Söz konusu yasağın uzatılması konusu henüz çözülmedi. Polonya Tarım ve Kırsal Kalkınma Bakanı Robert Telus, Polonya, Slovakya, Bulgaristan, Macaristan ve Romanya'nın Ukrayna'dan tahıl ithalatı yasağının yılsonuna kadar uzatılması için Avrupa Komisyonu'na başvuracağını belirtti.
Batı başka hangi durumlarda Kiev rejimine verdiği sözleri yerine getirmedi?
1. Ukrayna’yı AB’ye kabul etme sözü
Ukrayna, 28 Şubat 2022'de AB üyeliği için resmi başvuruda bulundu. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna'nın üyeliğini desteklediğini ancak bu sürecin zaman alacağını belirtti.
2. Ukrayna’yı NATO’ya kabul etme sözü
Zelenskiy, 30 Eylül 2022'de Ukrayna'nın hızlandırılmış prosedür üzerinden NATO'ya katılım başvurusunda bulunduğunu duyurdu. 11-12 Temmuz 2023'te Vilnius'ta NATO zirvesi düzenlendi. Toplantının ardından NATO, bloğun Kiev'e askeri ve mali yardımı garanti ettiğini belirten bir açıklama yaptı, ancak Ukrayna'nın ittifaka davet edildiğine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı.
3. Ukrayna'ya güvenlik garantileri vaadi
G7 ülkeleri (ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Japonya, İtalya, Kanada) Ukrayna'ya güvenlik garantilerinin sağlanmasına ilişkin bildiri imzaladı. Bildiri özellikle ülkenin savunma sanayisinin geliştirilmesini, istihbarat veri alışverişini, modern silahların teslimatlarını öngörüyor.
Yalnızca ABD ve İngiltere müzakerelere başladı. Kiev'e yönelik güvenlik garantilerine ilişkin müzakereler 2024'te devam edecek.
4. Almanya’dan askeri yardım sözü
Almanya, mayıs ayında Ukrayna'ya en kısa sürede 2.4 milyar euro tutarında silah teslimatı yapacağını duyurdu, ancak bugüne kadar bunların neredeyse hiçbiri Kiev’in eline geçmedi. Listede yaklaşık 110 adet Leopard 1 tankı, 20 adet Marder piyade savaş aracı, 18 adet Gepard kundağı motorlu uçaksavar silahı, dört adet IRIS-T uçaksavar silahı ve 26 bin 350 topçu mühimmatı yer alıyordu.
Ukrayna’ya sadece 10 Leopard 1 tankı, bir hava sahası gözetleme radarı, 12 Gepard, 850 topçu mühimmatı ve sekiz ambulans verildi.
5. Avrupa Birliği'nin 2022'de Ukrayna'ya 9 milyar euro yardım sözü
Avrupa Komisyonu, Ukrayna'ya AB'den dokuz milyar euro tutarında olağanüstü bir makro finansal yardım paketi teklif etti. Bir milyar ağustos ayında, iki milyar da ekim ayında ödendi. Daha sonra Avrupa Birliği, 2022 yılında makro finansal istikrar programından mayıs ayında vaat edilen 9 milyar euroluk yardım paketinin üçte birini Ukrayna'ya tahsis edemeyeceğini bildirdi.
(Valdis) Dombrovskis, “3 milyar euroya gelince, mayıs ayında açıkladığımız 9 milyar eurodan kalan bu tutar konusunu geniş bir biçimde tartıştık. Ne yazık ki bu yıl nasıl ilerleyeceğimize karar vermek mümkün olmadı” açıklamasında bulundu.
6. Bir milyon mühimmat vaadi
Avrupa Birliği 23 Mart 2023'te Ukrayna'ya bir milyon mühimmat sağlama sözü vermişti.
Avrupa Birliği, Ukrayna'ya gelecek yılın şubat ayına kadar bir milyon top mermisi gönderme sözünün gerisinde kalıyor. Brüksel'deki askeri çevreler, AB'nin Ukrayna'ya bir milyon top mermisi göndermesini öngören planın hayata geçirilmesini sorguluyor.
7. F-16 savaş uçakları vaadi
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 23 Temmuz 2023'te Ukrayna'ya F-16 savaş uçaklarının verileceğini, ancak transferin birkaç ay süreceğini söyledi.
Belçika, Ukraynalı pilotlara F-16 savaş uçaklarını kullanma eğitimi vermeye hazır olduğunu, ancak Baltık cumhuriyetlerinin daha çok ihtiyacı olması nedeniyle uçakları teslim edemeyeceğini açıkladı. Daha sonra Belçika Silahlı Kuvvetlerinin lojistik şefi, Belçika Hava Kuvvetlerinde görev yapan F-16 uçaklarının yıpranmış olması nedeniyle kullanımının mürettebat açısından tehlike teşkil ettiğini açıkladı. Belçikalı general ayrıca ülkenin yakın zamanda Ukrayna'ya mühimmat transferi de yapamayacağını vurguladı.
8. Avrupa Birliği, 15 Eylül'den sonra Ukrayna'dan tarım ürünleri ithalatına uygulanan yasağı kaldırma sözü verdi
Avrupa Komisyonu'nun kararı uyarınca Ukrayna menşeili buğday, mısır, kolza ve ayçiçeği tohumu Polonya, Macaristan, Romanya, Bulgaristan ve Slovakya pazarlarında yasaklandı. Söz konusu önlem, bu ülkelerdeki çiftçilerin Ukrayna'dan gelen daha ucuz ürün akışından korumak için alındı. Kısıtlamaların süresi 15 Eylül'de doluyor, ancak bu ülkeler söz konusu önlemin en az yılsonuna kadar uzatılmasını istiyor.