Yer bilimci Prof. Dr. Celal Şengör’ün Marmara’da olası büyük bir deprem sonrası yaşanması muhtemel felakete dikkati çekerek, “İstanbul’dan gitmeyi düşünüyorum” açıklamasının ardından çeşitli kurum ve kuruluşların hazırladığı tahminler bir kez daha gündeme geldi. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) hazırladığı raporlarda riskli ilçeler ve mahalleler tek tek sıralanıyor.
Milliyet'in aktardığı AFAD’ın raporuna göre; “Deprem İstanbul’un tüm ilçeleri için yüksek risk oluşturmakla birlikte; özellikle Adalar, Avcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Küçükçekmece, Maltepe, Tuzla, Üsküdar, Zeytinburnu ve Sultanbeyli ilçeleri ve yakın mahalleler olası büyük depremden yoğun olarak etkilenecek.”
İBB’ye göre ise en riskli ilçeler Avcılar, Fatih, Zeytinburnu, Esenler, Küçükçekmece, Tuzla ve Beylikdüzü. Olası büyük bir depremde Zeytinburnu’nda 5 bin 334, Avcılar’da 7 bin 39, Küçükçekmece’de 12 bin 244 yapının ağır hasar alacağı tahmin ediliyor.
İlçe ilçe sıralandı
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) İstanbul İl Afet Risk Azaltma Planı’na (İRAP) göre olası büyük bir depremde İstanbul’u bekleyen tehlikeler şöyle sıralandı:
- Deprem İstanbul’un tüm ilçeleri için yüksek risk oluşturmakla birlikte; özellikle Adalar, Avcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Küçükçekmece, Maltepe, Tuzla, Üsküdar, Zeytinburnu ve Sultanbeyli ilçeleri ve yakın mahalleler olası büyük depremden yoğun olarak etkilenecek. Bu durumun ana sebepleri olarak; belirtilen ilçelerin faya yakınlığı, yapı stoğu taşıyıcı sistem özelliklerinin yetersizliği, zemin koşullarının sıvılaşmaya müsait olması gibi sebepler sayılabilir.
- Beylikdüzü ve Ataşehir: Nüfus yoğunluğunun ve yüksek katlı yeni binaların fazla olduğu ilçeler. Özel okullar da bu bölgede yoğunlaşmış. Büyükçekmece ve Beylikdüzü ilçelerinin heyelan bölgesinde bulunmaları sebebiyle çökmeler gerçekleşebiliyor.
- Esenyurt: Yüksek ve yoğun yapılaşma, artan nüfus ve göçmen yoğunluğu ile depremden etkilenme riski yükselen bir ilçe.
- Silivri ve Tuzla: Aktif fay hattına yakın olmaları, alüviyon kalınlığının fazla olması ve zemin koşullarının sıvılaşmaya müsait olması gibi sebepler ile depremden yoğun şekilde etkilenebilecek ilçeler.
- Bakırköy, Avcılar ve Zeytinburnu: Bu ilçelerin tamamının etkileneceği öngörülüyor. Özel, devlet ve şehir hastanelerinin, okulların bu ilçelerde yoğun olması, yapı stoğunun eskiliği, olası etkiyi artırıyor.
- Adalar: Fay hattına yakınlık ve yapı stoğunun eski olması nedeniyle yüksek risk taşımakla birlikte, nüfus ve yoğunluğunun azlığı, deniz ulaşım imkanlarının açıklığı, trafik problemi olmaması ilçeye ait diğer özellikler olarak ortaya çıkıyor.
- Bağcılar, Bahçelievler, Esenler, Gaziosmanpaşa, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Ümraniye ve Üsküdar: Kalabalık ve yoğun nüfuslu ilçeler olmaları ve kapanması muhtemel yollar nedeniyle müdahale sürecinde diğer ilçelere göre fazlaca zorluk yaşanabilecek ilçeler olarak değerlendiriliyor.
Risk puanı artan ilçeler
Raporda ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“İstanbul kapsamındaki birçok ilçede kurumlar özelinde ortalama risk puanı yüksektir. Güney kıyı şeridindeki ilçelerin (Avcılar, Bakırköy, Beylikdüzü, Küçükçekmece, Maltepe, Silivri, Tuzla ve Zeytinburnu) özellikle aktif fay hatlarına yakın olması sebebi ile artan deprem tehlikesinin zarar verebilirliğinden ötürü risk puanları artmıştır. Aktif fay hatlarına güney kıyı şeridine göre daha uzak olan ilçelerde ise risk puanının artmasında bina stoğunu oluşturan yapıların modern deprem yönetmeliklerinin gerektirdiği koşulları sağlamamaları etkili olmuştur. Adalar ve Avrupa yakasının iç kısımlarının bina hasarlarının en yoğun yaşanacağı bölgeler olması beklenmektedir.”
İBB'den 7.5'lik deprem senaryosu
İBB’nin 3 yıl önce 39 ilçe için ayrı ayrı hazırladığı “İlçe Olası Deprem Kayıp Tahmini Kitapçıkları”na göre ise yüksek riskli ilçeler Avcılar, Fatih, Zeytinburnu, Esenler, Küçükçekmece, Tuzla ve Beylikdüzü.
Gece yaşanacak 7.5 büyüklüğündeki deprem senaryosuna göre göre Avcılar’da bulanan 26 bin 762 binanın yaklaşık yüzde 27’sinın orta ve üstü seviyede hasar göreceği tahmin ediliyor. Ortalama 465 civarında can kaybı meydana gelebileceği öngörülüyor.
Çalışmaya göre Zeytinburnu’nda bulunan 16 bin binanın ortalama yüzde 33’ünün orta ve üstü seviyede hasar göreceği, 668’in üzerinde can kaybı olacağı tahmin ediliyor.
Simülasyona göre Fatih genelinde ise bin 484’ün üzerinde can kaybı olacağı kaydediliyor.