Afrika'nın kuzeybatı ülkesi Nijer'de 26 Temmuz'da yönetime el koyan ordu yetkililerinin eski sömürgeci gücün askeri müdahalede bulunmak istediği iddiasına, Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna'dan yalanlama geldi.
Önceki gün Fransa'nın Niamey Büyükelçiliği'ni hedef alan protestolar üzerine Elysee Sarayı'nın 'Fransız çıkarlarına veya vatandaşlarına yönelik saldırıya derhal sert karşılık verme' uyarısının ardından, dün Nijer cuntası şu iddiada bulundu:
"Nijer'e askeri müdahalenin yollarını ve araçlarını bulma politikasına uygun olarak, Fransa, bazı Nijerlilerin suç ortaklığıyla, gerekli askeri izinleri almak için Nijer Ulusal Muhafızlar Genelkurmay Başkanlığı'nda bir toplantı yaptı. (Darbeye karşı çıkıp kendisini Geçici Cumhurbaşkanı ilan eden devrik Dışişleri Bakanı) Hassoumi Massaoudou, (devrik Cumhurbaşkanı) Muhammed Bazum'un serbest bırakılması amacıyla Fransa'nın Nijer cumhurbaşkanlığı sarayına saldırı düzenlemesine izin verdi."
Cuntanın açıklamasında, Fransız güvenlik güçlerinin büyükelçilik önünde Fransa'nın Nijer'deki varlığını protesto eden binlerce kişiye sert müdahale ettiği ve 6 kişiyi yaraladığı da kaydedildi.
BFM haber kanalına konuşan Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna ise Nijer'e herhangi bir askeri müdahale planladıkları iddiasını "Yanlış" diyerek yalanladı.
Colonna: Rusya'nın organizasyonu
Ancak 'Bazum'u cumhurbaşkanı görevine döndürmenin mümkün ve aynı zamanda gerekli olduğunu, zira bu istikrarsızlaşmanın Nijer ve komşuları için tehlikeli arz ettiğini' söyleyen Colonna, Fransa karşıtı protestoya şu tepkiyi verdi:
"Zehirlenmeyi ortadan kaldırmalı ve tuzağa düşmemeliyiz. Gördüğümüz, kendiliğinden olmayan, şiddetli, son derece tehlikeli, molotof kokteylleri, Rus bayrakları, başka yerlerden kopyala yapıştır Fransız karşıtı sloganlarıyla organize bir gösteriydi. Rus-Afrika istikrarsızlığının tüm olağan bileşenlerini içeriyordu."
Kirby: Darbeden Rusya sorumlu değil
Ancak ABD'de Biden yönetimi aynı görüşte olmadığını duyurdu. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, basın toplantısında şöyle konuştu:
"Bize göre bunun arkasında Rusya'nın olduğuna, Rusya'nın herhangi bir şekilde maddi olarak veya etkin şekilde desteklediğine ve olanlardan bir şekilde Rusya'nın sorumlu olduğuna dair hiçbir işaret yok."
"Darbeden Wagner Grubu'nun sorumlu olduğuna dair de bir işaret bulunmuyor."
'ABD, Nijer'deki 1000 askerini kullanmayı planlamıyor'
'ABD'nin Nijer'de terörle mücadele kapsamında 1000 kadar askeri olduğunu' söyleyen Kirby, 'bunların diğer ülke vatandaşlarını tahliye için kullanılması ya da bölgeye ek kuvvet konuşlandırılmasıyla ilgili karar alınmadığını' aktardı.
Bu arada Fransa Dışişleri Bakanı, büyükelçiliğin güvenliği güçlendirilirken, Fransa'nın mutlak önceliğinin 'vatandaşlarının güvenliği' olduğunu vurguladı.
'Hem Fransız hem Avrupa vatandaşlarının tahliyesi için devredeyiz'
Fransa Dışişleri Bakanlığı da "Niamey'deki durum, önceki gün büyükelçiliğimize yönelik şiddet olayları ve hava sahasının kapanması nedeniyle isteyen yurttaşlarımızın kendi imkanlarıyla ülkeyi terk etmelerinin engellenmesi göz önüne alındığında, Paris, hem Fransız vatandaşlarının hem de Avrupa vatandaşlarının da tahliyesine hazırlanıyor" açıklamasını yaptı.
Bugün Fransa'nın tahliye operasyonu için gönderdiği uçaklardan ilki, Nijer'den yolcularıyla birlikte ayrıldı.
4 Avrupa ülkesinden tahliye açıklaması
Fransa dahil en az 4 Avrupa ülkesi, Nijer'den vatandaşlarını tahliye etmeye hazırlandığını belirtti.
Almanya Dışişleri Bakanlığı, vatandaşlarına Nijer'i terk etmeleri çağrısı yaptı. Bakanlık, Fransızların mevcut kapasiteleri dahilinde Nijer'den kalkan uçaklara Alman uyrukluları almayı teklif ettiğini duyurarak vatandaşlarını bu teklifi kabul etmeye çağırdı. İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Nijer'den İtalya'ya özel uçuş olacağını söyledi. İspanya da vatandaşlarını tahliyeyi planladığını kaydetti.
Nijer'de 1500 Fransız askeri var
Fransa'nın askeri varlığının kalbine ve Mali'den çıkarılan kuvvetlerin büyük kısmına ev sahipliği yapan Nijer'in çeşitli bölgelerinde yaklaşık 1500 Fransız askeri konuşlanmış durumda.
26 Temmuz'da Bazum'u gözaltına alan Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı'nın Komutanı General Omar Tchiani, 28 Temmuz'da Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) isimli cuntanın liderliğini üstlendiğini ve geçiş hükümetinin başına geçtiğini duyurdu. Sonrasında Bazum'un bakanları da gözaltına alındı.
Paris Nijer'e yardımı kesti
Bunun üzerine Paris, 'Nijer'e yönelik tüm kalkınma yardımlarını ve bütçe desteğini askıya aldığını' açıklarken, 'derhal anayasal düzene geri dönülmesi ve Bazum'un görevine iade edilmesi' çağrısı yaptı.
ECOWAS'dan askeri müdahale tehdidi
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Bazum'un görevine iadesi için 1 hafta mühlet koyup Nijer'e tüm hava ve kara sınırlarını kapattı ve Nijer'in Batı Afrika Devletleri Merkez Bankası'ndaki (BCEAO) varlıklarını dondurdu.
Burkina Faso ile Mali'den 'Savaş ilanı sayarız' resti
ECOWAS'ın 'talepleri yerine getirilmezse askeri müdahale dahil her türlü seçeneği değerlendireceği' tehdidini, AB desteklerken, Burkina Faso ile Mali, 'kendilerine karşı savaş ilanı saydıklarını' duyurdu.
Macron'dan telefon diplomasisi
Elysee Sarayı'nın dünkü açıklamasında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Nijer'deki durumu aktif takip ettiği, Bazum ve önceki Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou'nin yanısıra ECOWAS ve özellikle Nijerya, Çad, Fildişi Sahili, Benin ve Senegal liderleri ve Nijer krizinin çözümüne müdahil Avrupalı ve uluslararası ortaklarla görüşmeler yürüttüğü kaydedildi.