AB sığınmaya kapalı bölgeye dönüşme yolunda kararlar alırken, Almanya'da AB dışından nitelikli işgücü göçünü kolaylaştırmayı hedefleyen yasa tasarısı, parlamentonun alt kanadı Meclis'ten (Bundestag) geçti. Yasalaşması için parlamentonun alt kanadı Federal Konsey'de (Bundesrat) de kabul edilmesi gerekiyor.
Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti (FDP) koalisyon hükümetinin sunduğu tasarı, 388 evet, 234 hayır oyu alırken, 31 oy çekimser çıktı.
Bunun tüm dünyadan niteliksiz işçilerin Almanya'ya yerleşmeye gelmesini kolaylaştıracağını savunan Hıristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri gibi yabancı işçilere tümden karşı çıkan sağcı popülist parti Almanya için Alternatif (AfD) milletvekilleri de aleyhte oy kullandı.
Sol Parti, nitelikli göçmen işçilerin ikamet kanıtı sunmadan geniş ailelerini yanlarına getirebilecek olmasını olumlu bulduğunu, ama aynı imkanın vasıfsız göçmen işçilere tanınmamasının iki sınıflı, çifte standartlı göç politikası yaratmasına karşı çıktığını söyleyerek çekimser kaldı.
İstihdam piyasasındaki nitelikli işçi açığı sorununu aşmayı amaçlayan planın en önemli özelliklerinden biri, Türkiye gibi AB üyesi olmayan ülkelerden turist vizesiyle gelenlere iş bulmaları halinde kalma hakkı tanıması:
İkamet Yasası bugüne kadar Almanya'ya girişin her zaman belirli bir amaç için vizeyle yapılması gerektiğini şart koştu. Bu, örneğin Almanya'ya turist vizesiyle girdikten sonra iş teklifi alan birinin önce ülkeyi terk etmesi ve çalışma vizesi için yeni başvuruda bulunması gerektiği anlamına geliyordu. Ama artık buna gerek kalmayacak ve Almanya'da kalındığı sırada vize değişikliği gerçekleştirilebilecek.
Tasarının ana hatları:
* İş teklifi bulunmayan, ancak iş bulma potansiyeli olan yabancılara Almanya'ya girmeleri için 3 yol sunuyor. İlkinde kişilerin Almanya'da denklik verilen bir üniversite ya da mesleki yeterlilik diplomasına sahip olması ve bir şirketten iş teklifi alması gerekiyor. İkincisinde ilgili iş alanında en az 2 yıllık tecrübenin yanısıra mesleki eğitim ya da diploma şartı aranıyor. Üçüncüsünda henüz iş bulamamış, ama iş bulma potansiyelli kişilere Fırsat Kartı verilmesi.
AB Mavi Kartı'nın koşulları değişti
* AB üyesi olmayan ülkelerden gelen ve üniversite eğitimini tamamlamış kişilere kalifiye iş gücü açığı olan alanlarda yüksek maaşlı iş bulmaları halinde verilen özel oturma izni anlamına gelen AB Mavi Kartı'nın koşulları gevşetildi. Mavi Kart ile Almanya'ya gelecek üniversite mezunlarından istenen asgari brüt gelir, yıllık 58 bin 400 eurodan 43 bin 800 euroya, yani aylık 3500 euroya düşürüldü. Mavi Kart sahiplerinin işverenlerini değiştirmeleri, aile birleşiminden faydalanmaları ve AB'de daimi ikamet izni almaları kolaylaştırıldı.
* Nitelikli işçilerin herhangi bir nitelikli mesleği, yani asıl niteliklerinin dışındaki bir mesleği de icra edebilmelerine imkan sağlandı. Örneğin büro yönetimi için çalışma vizesi alan nitelikli bir eleman, lojistik alanında nitelikli eleman olarak da istihdam edilebilecek.
* Bilişim uzmanları, başka niteliklerini kanıtlayabilmeleri halinde üniversite diploması olmadan da AB Mavi Kartı alabilecek.
Kanada tarzı Fırsat Kartı devreye sokulacak
* En az 2 yıl süreli yabancı mesleki eğitim ya da üniversite diplomasına sahip kişiler için puan sistemine dayalı Fırsat Kartı uygulaması hayata geçirilecek. Fırsat Kartı için yerine getirilmesi gereken kriterler arasında dil becerileri, iş deneyimi, yaş ve Almanya ile bağlantılar yer alıyor. Bu kapsamda yeterlilik, yaş ve dil becerileri gibi 12 kriter için puanlar verilecek. En az 6 puan varsa ve geçim güvence altındaysa, Almanya'da bir yıl süreyle iş aramaya izin veren Fırsat Kartı verilecek. Nitelikli istihdam için iş sözleşmesi varsa ve Federal İş Kurumu onaylarsa, kart 2 yıla kadar uzatılabilecek. Aranan minimum Almanca dil becerisi düzeyi de A2'den A1'e düşürüldü. 2024'ün ilk yarısında hazır olacak Fırsat Kartı'yla göçmenlere deneme çalışması ya da yarı zamanlı istihdam fırsatları hedefleniyor.
Yabancı öğrencilerin stajyer olarak çalışmalarına izin
* Eğitim amaçlı göç, yani kalmak üzere mesleki eğitim veya yüksek öğrenim için Almanya'ya gelme imkanını güçlendirmek için, örneğin yabancı öğrencilerin geçimlerini sağlamak amacıyla stajyer olarak çalışmalarına izin verilecek. Eğitim yeri aramak amaçlı kalışın önemli ölçüde kolaylaştırılmasına yönelik olarak oturma izni için azami yaş yükseltilecek, azami kalış süresi 9 aya çıkarılacak.
Geniş aile birleşmesi mümkün olacak
* Nitelikli çalışan göçmenler için aile birleşimi olanakları genişletildi. Marttaki ilk tasarıda sadece çekirdek aile birleşimi mümkündü. İyileştirilmiş tasarıda nitelikli çalışan göçmenlerin ebeveynlerini de Almanya'ya getirmesinin önü açıldı.
Bugüne dek sığınma başvurusu yapmışlara mesleki eğitim fırsatı
* İşlemleri devam eden sığınmacılara, mesleki eğitime başlama imkanı sağlandı. Ancak 'düzensiz göç için yanlış teşvikler yaratmamak' amacıyla, sadece geriye dönük mümkün olacak. Yani yeni sığınmacılara tanınmayacak. Sadece 29 Mart 2023'te iltica işlemleri devam edenler tarafından kullanılabilecek.
Yılda en az 400 bin nitelikli göçmene ihtiyaç var
84 milyonluk nüfusunun yaşlanması nedeniyle istihdam piyasasının daraldığı Almanya'da her yıl 400 bin nitelikli göçmene ihtiyaç duyuluyor. Federal İstihdam Dairesi'nin bu ayki raporuna göre her 6 meslek dalından birinde yeterli oranda kalifiye işgücü eksikti. Araştırma kapsamındaki yaklaşık 1200 meslekten 200'ü, geçen yıl eleman sıkıntısı yaşadı. Bu sayı geçen yıl 148 idi.
Eleman arayan sektörler
Nitelikli işgücü açığından mustarip alanların başında yaşlı ve hasta bakımı, çocuk bakımı, otobüs ya da ağır vasıta şoförlüğü, tıbbi asistanlık, inşaat, metal, motorlu taşıt teknolojisi, bilgi teknolojisi, eczacılık ve mimarlık geliyor.
7 milyon işçi ve vasıflı işçi açığına doğru
Almanya'da 2022 sonunda nitelikli eleman aranan işlerden yaklaşık 2 milyonu boş kalmıştı. Çalışma Bakanı Hubertus Heil, 2035 yılına kadar 7 milyon işçi ve vasıflı işçi açığı olacağından korktuğunu belirtti.
Alman şirketleri göçmen çalışan peşinde
İşveren örgütleri, uzun süredir göçmenlik kurallarının gevşetilmesi için çağrıda bulunuyor. Bu yılın başlarında, Alman Ticaret ve Sanayi Odası, sorunun büyük ekonomik etkiye sahip olduğunu ve görüştüğü Alman şirketlerinin yarısının işçi bulmakta sorun yaşadığını söyledi.