ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, balon çıkan 'Çin casus balonları' krizi bahanesiyle şubatta iptalinin ardından nihayet gerçekleştirdiği Pekin ziyaretinde en üst düzey görüşmeye nail oldu. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Blinken'ı kabul ederek Washington'la gerilimi düşürme niyetini beyan etti.
Çin'den 'karşılıklı saygı ve dürüstlük' vurgusu
Çin Devlet Başkanı ile ABD Dışişleri Bakanı'nın yarım saatten uzun süren görüşmesiyle ilgili Çin Dışişleri Bakanlığı açıklamasında şu bilgiler paylaşıldı:
* Şi, Blinken'a devletler arası etkileşimlerin her zaman karşılıklı saygı ve samimiyete dayanması gerektiğini söyledi.
* Şi, Blinken'ın ziyaretinin ilişkilerin istikrar kazanmasına olumlu katkı yapabilmesini umuyor.
* Çin tarafı pozisyonunu açıkladı ve her iki taraf, benim (Şi Cinping) ABD Başkanı Joe Biden'la 2022'de Bali'de yapılan G20 zirvesinin oturum aralarında ulaştığımız fikir birliğini ortaklaşa uygulamayı kabul etti.
* Yanısıra taraflar, belli bazı konularda ilerleme kaydetti ve anlaşmaya vardı ki, bu, çok iyi.
'İnsanlığın kaderi bize bağlı'
* Şi, Blinken'a "Dünyanın genel olarak istikrarlı ABD-Çin ilişkilerine ihtiyacı var. İnsanlığın geleceği ve kaderi, ABD ile Çin'in bir arada yaşamanın doğru yolunu bulup bulamayacağına bağlı" dedi.
* Şi, iki ülkenin ortak çıkarlarına değer verilmesi gerektiğini, birinin başarısının diğeri için tehdit değil fırsat olduğunu vurguladı.
'ABD'nin de Çin'e saygı duyması ve çıkarlarına zarar vermemesi lazım'
* Pekin'in Washington'ın çıkarlarına saygı duyduğunu, meydan okumayacağını veya onların yerini almaya çalışmayacağını söyleyen Şi, ABD'nin de aynı şekilde Çin'e saygı duyması ve onun meşru hak ve çıkarlarına halel getirmemesi gerektiğinin altını çizdi.
* Şi "Artık uluslararası toplum Çin ile ABD arasındaki ilişkiden endişe duyuyor, iki ülke arasında çatışma görmek istemiyor, taraflardan birini seçmek istemiyor, Çin ile ABD arasında barış içinde bir arada yaşama, dostluk ve işbirliği umuyor" dedi.
ABD'ye 'rasyonel ve pragmatik duruş' çağrısı
* Pekin'in Washington'ın Çin'e yönelik rasyonel ve pragmatik bir duruş sergilemesini umduğunu söyleyen Şi, "Pekin, Çin-ABD ilişkilerinin sağlıklı ve istikrarlı olacağını umuyor ve iki büyük gücün tüm zorlukların üstesinden gelebileceği, karşılıklı saygı, barış içinde bir arada yaşama ve karşılıklı yarar sağlayan işbirliği temelinde birbirleriyle anlaşmanın doğru yolunu bulabileceğine inanıyor" diye ekledi.
* Buna karşılık Blinken, ABD'nin iki ülke liderinin Bali'deki G20 zirvesinde belirledikleri gündeme geri dönmeye kararlı olduğunu belirtti.
'ABD, Soğuk Savaş ya da renkli devrim peşinde değil'
* Blinken, Başkan Joe Biden'ın ABD'nin yeni bir Soğuk Savaş peşinde olmadığı, Çin sistemini değiştirmeye çalışmadığı ve müttefikleriyle ilişkilerini güçlendirmek suretiyle Çin'e direnmeye çalışmadığı yönündeki taahhütlerine Washington'ın bağlı kaldığını kaydetti.
* Blinken, Washington'ın Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemediğini ve Çin ile çatışmaya girmeyi planlamadığını söyledi.
Son 5 yılda en üst düzey ziyaret
Blinken, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki bağların vahim düzeyde gergin olduğu son 5 yıl içinde bir ABD yetkilisinin Çin'e yaptığı en üst düzey ziyareti gerçekleştirdi.
Saatlerce görüşme
Çin'in Mao'dan sonraki en güçlü lideri pozisyonuna gelen Şi, Blinken ile başkent Pekin'deki Büyük Halk Salonu'nda yerel saatle 16:30'dan hemen sonra biraraya geldi.
Öncesinde Blinken, Dışişleri Bakanı Çin Gang ve Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi Siyasi Bürosu üyesi, ÇKP Merkez Komitesi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü Wang Yi gibi diğer üst düzey Çinli yetkililerle 2 gün boyunca 10 saatten fazla görüşme gerçekleştirdi.
'İlişkiler kritik dönemeçte'
Devlet yayın kuruluşu CCTV'ye göre ABD Dışişleri Bakanı'nın bugün Şi'den önce biraraya geldiği Çin'in baş diplomatı Wang, kameralardan uzakta Blinken'a, ziyaretinin, 'Çin-ABD ilişkilerindeki kritik bir dönemeçte gerçekleştiğini' söyledi.
Wang: İşbirliği veya çatışma, bir seçim yapmalıyız
Wang, Blinken'la görüşmede şu vurguları yaptı:
"Diyalog ile kapışma, işbirliği veya çatışma arasında bir seçim yapmak gerekiyor."
"Çin-ABD ilişkilerinin inişe geçen sarmalını tersine çevirmeli, sağlıklı ve istikrarlı bir yola geri dönmeye yönlendirmeli ve iyi geçinme için doğru yol bulmaya yönelik birlikte çalışmalıyız"
"Tayvan konusunda Çin'in taviz verecek ya da teslim olacak alanı bulunmuyor."
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Wang ile görüşmeyi 'samimi ve verimli' olarak niteledi.
ABD: 'Açık iletişim kanalları aracılığıyla rekabeti sorumlu yönetmeliyiz'
Miller, Blinken'ın verdiği mesajlarla ilgili "Rekabetin çatışmaya dönüşmemesini sağlamak için açık iletişim kanalları aracılığıyla ABD ile Çin arasındaki rekabeti sorumlu şekilde yönetmenin öneminin altını çizdi" dedi.
Trump'ın 'savaşını' Biden devam ettirdi
Son yıllarda gerek önceki ABD Başkanı Donald Trump gerekse Demokrat Partili halefi Joe Biden'ın yönetimi altında, Washington, 'ABD'nin uzun vadeli küresel üstünlüğüne yönelik en ciddi tehdit olarak' tanımladığı Çin'le gerilimi ticaret, teknoloji ve Tayvan dahil olmak üzere bir dizi sorun üzerinden tırmandırdı.