ABD'nin yasadışı biçimde yabancı liderler dahil tüm dünyayı dinlediğini ifşa eden belgeleri sızdırmasıyla tanınan eski Ulusal İstihbarat Kurumu (NSA) analisti Edward Snowden'ın NSA'dan aldığı gizli belge hazinesini paylaşmak için Hong Kong'da bir grup gazeteciyle biraraya gelmesinin 10. yıldönümü onuruna özel buluşma gerçekleştirildi.
Hong Kong'a gidip belgeleri alıp ABD'nin yasadışı gözetleme programıyla ilgili yayın yapmış gazeteci Glenn Greenwald ve film yapımcısı Laura Poitras'la dijital yeniden buluşmada Greenwald'ın sorularını yanıtlayan Snowden, kendisini 'vatana ihanetle' suçlayanlar için neden Rusya'da kaldığını anlattı.
'Nihai varış noktası aslında Rusya değildi'
NSA ile Britanya'daki muadili GCHQ'nun yasadışı toplu gözetleme programını ifşa etmesinden sonra ABD hükümetinden koruma almak için seçenekleri tükettikten sonra Rusya'dan sığınma talep etmek zorunda kaldığını aktaran Snowden, diğer ülkelerin ya Washington'u çiğnemek istemediklerini ya da ABD gizli operasyon ekibinin kendisini kaçırmasını engelleyebileceklerinden emin olmadıklarını söyledi.
'Avrupalılar ABD'yle ters düşmeye cesaret edemedi'
Başlangıçta Almanya veya Fransa gibi bir Avrupa ülkesinin kendisine sığınma vereceğini umduğunu, ama Avrupa'da konuştukları her diplomatın bunun yürümeyeceği, Avrupalıların Amerika karşısında pes edeceğine dair sözbirliği ettiğini belirten Snowden, Moskova üzerinden Küba'ya ve ardından kendisine siyasi sığınma hakkı verecek başka bir Latin Amerika ülkesine seyahat etmek planından "Çeşitli temaslar kurmuş, bunun en iyi çıkar yolu olduğuna dair güvenceler almıştık" diye söz etti.
Pasaportsuz bırakıldı
Ama Snowden'ın Rusya'nın başkentine ayak bastığı sırada ABD tarafından pasaportunun iptal edilmesi havaalanında kıstırılıp kalmasına neden oldu.
Bolivya liderinin uçağına indirildi
O arada ABD, Moskova'dan La Paz'a dönen dönemin Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales'i taşıyan Bolivya hükümet uçağının zorunlu inişini organize etti, çünkü Snowden'ın uçakta olduğuna inanılıyordu.
'Ruslar bile bu aşırılık karşısında şoke oldu'
Greenwald da Moskova'da Snowden'ı ziyaret etmek için vize başvurusu yaptığında adını tanıyan bir Rus konsolosuyla yaptığı konuşmaya atıfta bulunarak "Ruslar bile bu davranışın aşırılığı karşısında şoke oldu" dedi.
'Vassal devletler ABD'ye teslim ederdi'
Moskova'da sürüncemedeyken, daha güçlü bir ülke kendisini almayı kabul etse bile oraya varmak için havayoluyla pek çok vassal devlet üzerinden geçmesi gerekeceğini hesaba katan ifşacı, şöyle devam etti:
"Seçeneklerim tükendi. Rusya'ya iltica başvurusunda bulundum. Kabul ettiler ve aslında o zamandan beri fevkalade şekilde rahat bırakıldım, koşullar göz önüne alındığında isteyebileceğim tek şey buydu."
Gazeteci değil casus muamelesi yapılan Assange örneği
Geçen yıl Rusya vatandaşlığına geçen Edward Snowden, Julian Assange'ın akıbetinden sorumlu olan kesimler tarafından 'vatana ihanet' iddialarıyla hedef alınıyor.
2010'da ABD'nin savaş ve insanlık suçlarını gözler önüne seren 250 binden fazla gizli belgesini WikiLeaks'te yayımladığı için Washington'ın peşine düşmesi nedeniyle 2012'de sığındığı Ekvador'un Londra Büyükelçiliği'nde evhapsi hayatı yaşamış, ardından 2019'da polis baskınıyla Londra'daki Belmarsh Hapishanesi'ne konan Assange, orada hakkında casusluktan 150 yıl hapis cezası isteyen ABD'ye iade süreciyle mücadele ediyor.
'Yaptıklarımdan pişmanlık duymuyorum'
Greenwald'a 'Yaptıklarından pişmanlık duymadığını' belirten eski NSA analisti, "Teknoloji muazzam derecede etkili hale geldi" diyerek 'gözetleme teknolojisinin bugün vardığı gelişmiş ve müdahaleci boyutlarla' ilgili uyarıları ihmal etmedi.
'İfşa ettiklerim bugünkü teknolojinin yanında çocuk oyuncağı'
Snowden, 2013'te ifşa ettiği Amerikan-Britanya istihbarat teşkilatlarının kullandığı teknolojinin 'bugünkünün yanında çocuk oyuncağı gibi kaldığını' söyledi.
Hükümetler ve Big Tech'in yarattığı tehlikelerin yanısıra ticari olarak temin edilebilen güvenlik kameraları, yüz tanıma, yapay zeka ve muhaliflerle gazetecilere karşı kullanılan Pegasus gibi müdahaleci casus yazılımlarla ilgili endişelerini dile getiren ünlü ifşacı, şöyle konuştu:
"2013'te hükümetin bizi düdüklemeyeceğine güvendik. Ama düdükledi. Teknoloji şirketlerinin bizden istifade etmeyeceğine güvendik. Ama etti. Bu tekrar olacak, çünkü gücün doğası bu."