ABD'nin Hint-Pasifik bölgesinde Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO) benzer ittifaklar inşa etmesinin üstüne NATO'nun Japonya'da irtibat bürosu açma planı haber alınırken, bu gelişmelerden ittifak üyesi Fransa'nın rahatsız olduğu belirtildi.
'Adı üzerinde Kuzey Atlantik'
Financial Times'a (FT) konuşan Fransız yetkililere göre NATO'nun gelecek yıl Japonya'nın başkenti Tokyo'da irtibat bürosu açma planlarını onaylama konusunda isteksiz olan Fransa, NATO'nun erişimini tüzüğünde belirtilen bölgeyle, yani Kuzey Atlantik'le sınırlaması gerektiği görüşünde:
"Kuzey Atlantik'in kısaltması anlamına gelen NATO'nun kapsamı, tüzüğün hem V. maddesi hem de VI. maddesi tarafından alenen Kuzey Atlantik'le sınırlandırılmaktadır."
"Bölgedeki hiçbir ülkede NATO irtibat bürosu bulunmuyor. NATO'nun bölgede durumsal farkındalığa ihtiyacı varsa, temas noktası olarak belirlenen büyükelçilikleri kullanabilir"
'Paris aylardır müzakereleri sekteye uğratıyor'
Gazeteye konuşan meseleye müdahil kişiler, Fransa'nın tutumunun 'NATO'nun Japonya ofisiyle ilgili aylardır devam eden müzakereleri karmaşık hale getirdiğini' söyledi.
İçerden Fransız yetkililer, "Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, NATO-Çin gerilimine tırmandıracak herhangi bir plana katılma konusunda temkinli" vurgusunu yaptı. Buna göre Elysee Sarayı, konunun NATO üyeleri arasında tam istişare edilmeden basında yer almasından da memnun değil.
Macron'a göre 'büyük hata olur'
Nisandaki Çin ziyaretini 'Avrupa'nın ABD'nin emir eri olmaması ve stratejik özerkliğini kazanması' mesajıyla tamamlayan Fransa Cumhurbaşkanı, NATO'nun Kuzey Atlantik'in ötesine genişlememesi gerektiği mesajı da veriyor. Macron, geçen haftaki açıklamasında, "NATO'yu spektrumunu ve coğrafyasını genişletmeye zorlamakla büyük hata yaparız" dedi.
NATO'nun Japonya'da irtibat bürosu açabilmesi için 31 NATO üyesinin oybirliğiyle onayı gerekiyor. Yani Fransa'nın bunu engelleme potansiyeli var. Paris'in pozisyonuna ilişkin haberler, Macron'un Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'le görüşme maratonunu 'Avrupa'nın ABD'yi takip ederek Tayvan konusunda Çin'le çatışmaya girmemesi' sözleriyle tamamlamasından 2 ay sonra patlak verdi.
'Asya'da türünün ilk örneği olacak'
NATO'nun özellikle Anglo Sakson üyeleri, Çin ve Kuzey Kore gerekçesiyle Hint-Pasifik bölgesinde varlıklarını tahkim ederken, geçen ay Nikkei Asia, Japonya Dışişleri Bakanı Yoşimasa Hayaşi'nin 'Asya'da türünün ilk örneği olacak NATO irtibat bürosuna evsahipliği yapma konusunda görüşmeler yürüttüklerine' dair sözlerini aktarmıştı.
Çin'den Japonya'nın savaş ve insanlık suçu siciline atıf
Buna Çin'in ilk tepkisini veren Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, "Asya, jeopolitik rekabet için bir güreş alanı değil... NATO'nun Asya-Pasifik'e doğru devam eden saldırganlığı ve müdahalesi, kaçınılmaz olarak bölgesel barış ve istikrarı baltalayacak ve kamp çatışmasını körükleyecek" uyarısını yapmıştı. Ardından Japonya'nın 20. yüzyılın ilk yarısında Asya'da işgal, savaş ve insanlık suçu siciline atıfla "Saldırganlık geçmişi göz önüne alındığında askeri güvenlik konusunda daha dikkatli olması lazım. Asya-Pasifik, kamplaşma ihtilafları ve askeri çatışmaları hoş karşılamaz" ikazında bulunmuştu.
'NATO'nun Hint-Pasifik angajmanını resmileştirir'
FT'ye konuşan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün (IISS) Japonya uzmanı Yuka Koşino ise Tokyo ofisi planını 'NATO'nun Hint-Pasifik angajmanını resmi ve sürdürülebilir hale getireceği' gerekçesiyle destekledi.
2007'den beri pişirilmeye çalışılıyor
Japonya'nın Dışişleri Bakanı Hayaşi'nin "Görüşme halindeyiz, ancak henüz hiçbir ayrıntı kesinleşmedi", ABD Büyükelçisi Koji Tomita'nın "Açılmasını destekliyoruz" diye söz etmekle ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in ima etmekle yetindiği NATO irtibat bürosu, 2007'de dönemin Başbakanı Şinzo Abe'nin NATO merkezini ziyaretinden beri gündemde. Haziran 2022'de bir NATO zirvesine katılan ilk Japonya lideri olan Başbakan Fumiyo Kişida'nın, gelecek ayki NATO zirvesinde de hazır bulunması bekleniyor.
Stoltenberg'e göre 'Asya demek Avrupa demek'
Geçen hafta "Asya'da olan biten Avrupa için, Avrupa'da olan biten Asya için önemli ve bu nedenle NATO müttefiklerinin Hint Pasifik partnerleriyle ortaklığımızı güçlendirmesi daha da önemli" diye konuşan Stoltenberg, tam yerini söylemeden, 'bir NATO irtibat bürosu için talep olduğundan, kurma olasılığını araştırdıklarından' söz etti.
Hint-Pafisik'e göz diktiler
Haziran 2022 Madrid Zirvesi'nde kabul ettiği yeni Stratejik Konsept belgesinde Rusya'yı 'en önemli ve doğrudan tehdit' olarak sınıflandırırken, Çin'i ilk defa 'tehdit unsuru' diye niteleyen NATO, Hint-Pafisik'i 2030 Gündemi'nin en önemli maddelerinden biri yaptı.