Pandemide tedarik krizine, ardından Rusya yaptırımlarının körüklediği yüksek enflasyon döngüsüne giren Britanya, yüzde 19.1'le en yüksek gıda enflasyonu oranına sahip Batı Avrupa ülkesi konumunda. Britanya'da gıda fiyatlarındaki son 45 yılın en hızlı artışı, süpermarketlerdeki manzarayı değiştirdi.
Geçen yıldan beri bazı süpermarketlerin alarm kilidi takarak raflara dizdiği süt, peynir, tereyağ gibi temel gıda ürünlerine artık et ürünleri de eklendi.
Kahve fiyatlarındaki yaklaşık yüzde 13'lük artışın ardından da 'manken' kavanoz uygulamasına geçildi. Fiyat etiketine 9.35 sterlin yazılan Nescafe Gold Blend ve Douwe Egberts ile 10.50 sterlin yazılan Kenco Smooth markaları ya teşhir amaçlı boş kavanozlar ya da güvenlik kutusunun içine konulmuş dolu kavanozlarla raflarda yerlerini aldı.
Bazı marketler ise çareyi raflardaki ürün adedini minimuma indirmekte buldu.
Alışverişe giden müşterilerin karşılarına çıkan 'güvenlik' manzarasına 'yürek burkucu', 'çağımızın alameti' gibi nitelemelerle tepki gösterdiği basına yansıdı.
BBC: Hayat pahalılığı yüzünden çalıyorlar
Kamusal yayın kuruluşu BBC, marketlerdeki önlemlerin, hayat pahalılığı krizine koşut market hırsızlığı vakalarındaki artıştan kaynaklandığını belirtti.
Elde ettiği verileri analiz eden BBC, hayat pahalılığı arttıkça market hırsızlığı suçlarının pandemi öncesi seviyeye döndüğünü duyurdu. Perakendecilerin hırsızlıkla mücadele tedbirlerine yoğun harcama yapmaktan şikayet ettiklerini de aktardı.
İngiltere, Galler, K. İrlanda'da ayda 33 bin mağaza hırsızlığı
Buna göre Britanya'nın İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda bölgelerinde sadece mart ayında yaklaşık 33 bin mağaza hırsızlığı vakası polis kayıtlarına geçti. Bu, geçen yılın mart ayına göre yüzde 30.1 oranında artış demek.
'Yüksek hırsızlık oranıyla karşılaşan münferit mağazalar' mazereti
Ekstra güvenlik önlemleri alıp almadıklarını sormak için tüm büyük süpermarketlerle temasa geçen BBC, bazılarının güvenlik meseleleri hakkında yorum yapmak istemediğini, diğerlerinin önlemlerin ülke çapında alınmadığı, sadece yüksek hırsızlık oranlarıyla karşılaşan münferit mağazalarda uygulandığında ısrar ettiğini aktardı. Ancak sosyal medyada dolaşan fotoğrafların çok sayıda süpermarkette hırsızlıkla mücadele önlemlerinin alındığını gösterdiğini belirtti.
'Biftek, külçe altın gibi korunuyor'
Güvenlik kutularının içine yerleştirilmiş etlerin fotoğrafını paylaşan bir kullanıcı, "Biftekleri altın külçeleri gibi paketliyorlar" diye yazdı.
'Manken kavanozlu sergi salonu'
Müşterilerden kasada gerçeğini satın almalarını isteyen yazı konulan 'yalancı' kahve kavanozlarının fotoğrafını paylaşan bir diğeri, "Hayat pahalılığı yeni zirvelere koşarken, kooperatif ürünler marketimiz sergi salonuna döndü" diye dalga geçti.
Bazı otomatik ödeme kasalarına alışveriş yapanların ayrılmalarına izin vermeden önce makbuzlarını taratmaları için bariyerler koyan bir büyük market zinciri (Sainsbury's), ayrıca tepki çekti. Bir kullanıcı "Self servis kasa kullanan insanlara güvenmediklerinden bariyer koyuyorlar" tespitini paylaştı. Sainsbury's Sözcüsü "Bir dizi güvenlik önleminden yalnızca bir tanesi. Çok az sayıda mağazamızda kullanılıyor" demekle yetindi.
Yüzde 50'nin üzerinde artış olan bölgeler
Polis verilerine göre, belirli bölgelerde mağaza hırsızlığında yüzde 30.1'lik ortalamanın kat kat üstünde artış var. Başı çeken Gwent bölgesinde Ocak-Mart 2022'de 552 olan vaka sayısı Ocak-Mart 2023'te 961'e fırladı, yani yüzde 74.1 artış gösterdi. Gwent'i, Northumbria yüzde 62.8, Staffordshire yüzde 62.4, Hampshire yüzde 55.5, Wiltshire yüzde 54.6, Avon-Somerset yüzde 53.9, Warwickshire yüzde 52.9, Cleveland yüzde 52.6, North Yorkshire yüzde 52.1'lik artışla takip etti.
'Hırsızlığın perakendecilere yıllık maliyeti 1 milyar sterlin'
Britanya Perakende Konsorsiyumu İş ve Düzenlemeler Direktörü Tom Ironside, '2021/22'de mağaza hırsızlığının perakendecilere neredeyse 1 milyar sterline mal olduğunu' söyledi.
Ironside, "Oysa bu parayı fiyatları düşürmek ve daha iyi bir müşteri deneyimine yatırım yapmak için kullanabilirdik" diye hayıflanarak ekledi:
"Bu sorunla baş edebilmek için perakendeciler güvenlik personeli, kapalı devre güvenlik kamerası sistemi, güvenlik kilitleri ve diğer suç önleme önlemlerine yüz milyonlarca sterlin harcıyor."