24 Şubat 2022’de Rusya’nın başlattığı özel askeri operasyonun ardından hem Rusya topraklarında hem de bölgedeki farklı konumlarda birçok sabotaj, provokasyon ve saldırıya imza atan Ukrayna’nın son hamlesi Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesinde oldu.
Rusya Savunma Bakanlığı yetkililerinin açıklamasına göre, Ukrayna güçleri dün 17.30’da üç insansız deniz aracıyla, TürkAkım ve Mavi Akım doğalgaz boru hatlarının güvenliğini sağlamak adına Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesinde bulunan Rus İvan Hurs gemisine saldırmaya çalıştı.
Saldırı girişimi İstanbul Boğazı’nın 140 kilometre kuzeydoğusunda yaşandı.
Saldırı girişiminde bulunan insansız deniz araçları Rus gemisinin silahlarıyla imha edildi. Bu anların videosu da yayınlandı.
Rus Donanması’nın Karadeniz Filosu’nun parçası olan İvan Hurs gemisinin saldırı girişiminin ardından, boru hatlarını koruma görevini yerine getirmeyi sürdürdü.
Bununla beraber Rusya Savunma Bakanlığı yetkilileri, Rus gazını Almanya üstünden Avrupa ülkelerine taşımaları için inşa edilen Kuzey Akım boru hatlarına geçen sene düzenlenen sabotajlar sonrasında Rus ordusunun bu gibi tesislerini korumaya başladığını hatırlattılar ve ‘Ukrayna’nın bugünkü saldırı girişiminin, bu önlemin ne denli gerekli olduğunu gösterdiğini’ de eklediler.
Kuzey Akım’da ne olmuştu?
26 Eylül 2022’de toplam 4 koldan oluşan Kuzey Akım 1 ve 2'nin 3 kolunda basıncın düştüğü tespit edilmiş, yapılan incelemelerde söz konusu kolların patlama sonucu hasar aldığı belirlenmişti. Almanya, İsveç ve Danimarka makamları olayla ilgili ortak soruşturma yürütüyor. Rus makamları ise patlamayı uluslararası terör eylemi olarak tanımladı. Daha önce ABD merkezli New York Times gazetesi, istihbarat verilerine atıfla patlamaların Ukrayna yanlısı bir grup tarafından gerçekleştirildiğini bildirmişti. Ukrayna makamları ise patlamalarla alakası olduğunu reddediyor.
ABD'de duayen gazeteci olarak kabul edilen Seymour Hersh, Kuzey Akım doğalgaz boru hatlarına yönelik saldırıların emrini ABD Merkezi Haberalma (CIA) Direktörü Willam Burns'ün verdiğini belirtmişti.
Soruşturmalar tek taraflı yürütüldüğü için henüz bir sonuç çıkmadı.
Saldırının barındırdığı riskler
TürkAkım ve Mavi Akım boru hatlarını koruma görevi yapan gemiye saldırı Türkiye’nin ve Avrupa’nın güneydoğusunun enerji arz güvenliğinde risk yaratır mı sorusunu da gündeme getirdi. Zira Türkiye ve Rusya da bir doğalgaz merkezi oluşturmaya yönelik işbirliği görüşmelerine devam ediyor. Aynı zamanda bu saldırı Türkiye’nin Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile sağladığı Karadeniz’in güvenliğini ve tahıl koridorundaki güvenli lojistiği de tehlikeye atıyor.
‘Karadeniz’e NATO gücünü yayma girişimi olabilir’
ATA (Asya-Türkiye-Avrupa) Platform Koordinatörü Dr. Barış Hasan, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, “Karadeniz güvenliği açısından bu tarz saldırı ve sabotaj girişimlerinin Rusya ve Türkiye’yi hedef aldığı çok açık” diyerek şunları söyledi:
Bu sabotaj saldırıları daha çok Karadeniz’e NATO’nun etkisi ve gücünü yayma girişimleri gibi geliyor. ABD, Montrö’yü delmek istedi ve bu konuda Türkiye’ye çok baskılar yaptı. Fakat Türkiye’de hükümet Montrö’nün delinmesi ve boğazların NATO askeri güçlerine açılmaması konusunda direndi. Şimdi Karadeniz’e özellikle NATO gücünü yayma girişimi olabilir. Dolayısıyla Türkiye’nin güvenliği ve Rusya’nın da Karadeniz’deki güvenliği açısından olumsuz bir gelişme var.
‘Türkiye olası senaryoları değerlendiriyordur’
Bu tarz saldırı girişimlerinin failini bulmanın ya da kim olduğunu bilmenin çok kolay olmadığını ifade eden Dr. Hasan, Ankara’nın bu konuda tepkisinin nasıl olacağına dair “Hangi ülke veya gücün bu saldırı girişiminin arkasında olduğunu bilmeden Türkiye’nin doğru bir yeri hedef alacak açıklama yapması beklenemez. Türkiye’nin MEB bölgesinde oldu ama fail belli olmadan hedef göstermesi beklenmez. Fakat perde arkasında Türkiye’nin olası senaryoları değerlendirdiğini düşünüyorum” yorumunda bulundu.
‘Türkiye ve Rusya’nın işbirliğinin artırmasına vesile olur’
Dr. Barış Hasan, “Özellikle 28 Mayıs seçimlerinin ardından mevcut hükümet göreve devam ederse Türkiye ve Rusya’nın arasını açmak için Karadeniz’de bu tip provokasyonlar artabilir ancak bu aynı zamanda Türkiye ve Rusya’nın işbirliğini artırmasına da vesile olur” diye de ekledi.