Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk-yeol'un Beyaz Saray'da ABD Başkanı Joe Biden ile görüşmesinin meyvesi, tehditlere silah denemesi çıtasını yükselterek karşılık verdiği bilinen Kuzey Kore yönetimini daha da provoke ederek savaş çıkarma potansiyeli taşıyan Washington Deklarasyonu oldu.
Bildiride ne var?
Olası Kuzey Kore saldırısını caydırma gerekçesiyle Güney Kore'ye yönelik nükleer şemsiyeyi güçlendirmeyi öngören Washington Bildirisi'nin ana hatları şöyle:
* ABD 40 yıl sonra ilk kez nükleer silahlı denizaltılarını periyodik olarak Güney Kore'ye konuşlandıracak. ABD'nin Güney Kore'ye düzenli aralıklarla konuşlandıracakları arasında nükleer silah taşıyabilen ağır bombardıman uçakları, uçak gemileri gibi diğer stratejik varlıkları da bulunacak.
* ABD'nin nükleer planlamalarına Güney Kore de müdahil olacak. İki taraf, nükleer meseleleri ele almak için Nükleer Danışma Grubu kuracak. Bu, ABD'li komutanlar nükleer silahlar üzerinde tam kontrolü ellerinde tutsalar da, iki ülkenin olası Kuzey Kore saldırısı durumunda bilgi paylaşması ve danışmasına yönelik bir mekanizma olacak. (Yani Washington'ın Kuzey Kore'ye karşı ne zaman nasıl nükleer silah kullanacağına dair planlarına Seul de müdahil olacak.)
* Güney Kore'nin konvansiyonel ordusu ABD nükleer kuvvetleriyle daha fazla bütünleşecek.
* Ortak tatbikatlar daha da artırılacak.
* Bunların karşılığında Güney Kore, 50 yıl önce bıraktığı nükleer silah programını yeniden canlandırmayacak, kendi nükleer silahlarını geliştirmeyecek ve Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'na (NPT) sadık kalacak.
'Soğuk Savaş'ta Sovyetlere karşı Avrupa'da yaptığımız gibi'
Washington Bildirisi ile ilgili haber ajanslarını bilgilendiren üst düzey bir ABD'li yetkili, bunun, 'en son Soğuk Savaş sırasında Avrupa'nın Sovyetler Birliği'ne karşı savunmasının ABD tarafından yönlendirilirken görülen hamlelerin yankısı olduğunu' söyledi.:
"ABD, gerçekten de, Soğuk Savaş'ın doruğunda Avrupa'daki en yakın bir avuç müttefikiyle attığı bu adımları o zamandan beri atmamıştı. Ve bu yeni prosedürlere, bu yeni adımlara girişerek genişletilmiş caydırıcılık taahhüdümüzün sorgulanamaz olmasını sağlamaya çalışıyoruz."
ABD nükleer silahları kalıcı olmayacaksa, bildirinin değeri var mı?
Ancak ABD'li yetkililer, Amerikan stratejik silahlarının Avrupa'ya konuşlandırıldığı Soğuk Savaş'tan farklı olarak, Güney Kore'de kalıcı olarak nükleer silah konuşlandırılması planının olmadığını vurguladı.
Bu da bazı analistlerin Washington Bildirisi'nin pratikte değerinin olup olmadığını sorgulamasına yol açtı.
'Kuzey Kore nükleer denizaltıdan niye korksun?'
AFP'ye konuşan Sejong Enstitüsü Kuzey Kore Çalışmaları Merkezi'nden Dr. Cheong Seong-chang, "Kuzey Kore'nin 7400 kilometreden fazla menzile sahip SLBM ile donatılmış stratejik bir nükleer denizaltından korkup korkmayacağı şüpheli" diyerek ekledi:
"Denizaltının füzelerinin 'çok fazla' uzun menzili olması, Güney Kore sularından Kuzey Kore'yi vuramayabileceği anlamına geliyor."
'Seul, NPT'den çekilme hakkından vazgeçmemeliydi'
Güney Kore'de kendi nükleer silah programlarını geliştirmeleri gerektiğini savunan ve giderek güçlenen kesimden Dr. Cheong, "Güney Kore'nin NPT'den çekilme hakkından alenen vazgeçmesi son derece esef verici. Bu bize takılan nükleer prangayı daha da sıkılaştırdı" tepkisini de gösterdi.
Bildiride ABD'nin nükleer silah kullanma taahhüdü yok
Washington Bildirisi, Kuzey Kore saldırırsa Güney Kore'yi savunmak için nükleer silah kullanacağına dair ABD'nin tam taahhüdünü içermezken, ABD Başkanı Joe Biden ile Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk-yeol 'boşluğu' doldurmak için devreye girdi.
İki lider, Beyaz Saray'daki ortak basın toplantısında, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'u provoke edecek açıklamalar yaptı.
Biden, "Kuzey Kore'nin ABD'ye veya müttefiklerine veya ortaklarına karşı bir nükleer saldırısı kabul edilemez ve her böyle eylemde bulunan rejimin sonuyla sonuçlanacaktır" dedi.
Yoon: Ezici güçlerin üstünlüğüyle barış
"Biden, Kuzey Kore'ye yönelik genişletilmiş caydırıcılıkla ilgili kesin kararlı taahhüdünü teyit etti" diye tasdik eden Yoon, "Kore Yarımadası'nda sürdürülebilir barış otomatik olarak gerçekleşmez. Karşı tarafın iyi niyetine dayalı sahte bir barışla değil, ezici güçlerin üstünlüğüyle barışı sağlayabiliriz" iddiasında bulundu.
'Kuzey Kore'ye karşı ABD'nin nükleer silahları kullanılır'
Güney Kore lideri şu vurguyu yaptı:
"Kuzey'den nükleer saldırı olması durumunda, hızlı, ezici üstünlükle ve kararlı şekilde yanıt verecek ABD ile Güney Kore, ittifakın tüm gücünü kullanacak, ABD'nin nükleer silahları da dahil olmak üzere."
Çin Dışişleri: Kuzey Kore ile çatışma kışkırtmayın
Washington Deklarasyonu'nun görünür hedefi Kuzey Kore olsa da gizli hedefi Çin'di ve ABD'nin Asya-Pasifik'te NATO benzeri çeşitli ittifaklar kurarak kuşatmaya, Tayvan'la provoke etmeye çalıştığı Pekin'den tepki gecikmedi.
'Kore Yarımadası sorununun özü'
Çin Dışişleri Sözcüsü Mao Ning, Washington ile Seul'ü Kuzey Kore ile 'çatışma kışkırtmamaları' için uyardı.
Mao, iki ülkeye 'kasıtlı olarak gerilimi tırmandırmak, çatışmayı kışkırtmak ve tehditler savurmak' yerine "Bütün taraflar Kore Yarımadası sorununun özüyle yüzleşmeli ve barışçı şekilde çözülmesini teşvik etmede yapıcı rol oynamalı" çağrısını yaptı.
Washington'ı 'yarımada meselesini gerilim yaratmak için kullanmakla' suçlayan Mao, şu eleştirileri sıraladı:
"ABD'nin yaptıkları kamplar arasında çatışmayı kışkırtıyor, nükleer silahların yayılmasını önleme rejimini ve diğer ülkelerin stratejik çıkarlarını baltalıyor."
"ABD'nin hamleleri yarımadadaki gerilimi tırmandırıyor, bölgesel barış ve istikrarı baltalıyor ve yarımadadaki nükleer silahlardan arındırma hedefine ters düşüyor."