1 Nisan Şaka Günü, kökenleri 1564 yılına dayanan ve insanların birbirine şaka yapmasının gelenek haline geldiği gün olarak biliniyor. Bireysel şakaların yanı sıra basın yayın organları ve sosyal medya vasıtasıyla yapılan şakalar ortaya uzun yıllar hatırlanacak olaylar çıkarabiliyor.
Nasıl ortaya çıktı?
İlk olarak eski Romalıların Hilarya, Hintlerin ise Huli Festivali’nde görülen şakaların, 1564’te Fransa’da yapılan takvim düzenlemesiyle gelenek haline geldiği sanılan şaka günü, Roma İmparatoru Jül Sezar'ın adıyla anılan Jülyen takvimine göre 25 Mart, yeni yılın başlangıcı kabul edilirken Fransa Kralı 9. Charles, 1564'te yılbaşını 1 Nisan'dan 1 Ocak'a aldırıyor. Buna göre, 1 Nisan'ı yılbaşı kabul etmeyi sürdürenlerle dalga geçmek amacıyla yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline geliyor ve 1 Nisan'ı yılbaşı kabul edenler '1 Nisan Aptalları' olarak anılıyor.
Yıllara meydan okuyan şakalar
Sosyal medyanın günlük hayattaki öneminin artması ve önde gelen etkileşim alanlarından biri haline gelmesi, '1 Nisan' şakalarının sayısını, bilinirliğini ve bu alana yönelik ilgiyi de artırdı. Tüm dünyada Şaka Günü olarak bilinen 1 Nisan, çok geniş kitleler tarafından kullanılmaya başlanırken özellikle şirketler, siyasiler, kurum ve kuruluşlar için önemli bir iletişim stratejisine evrildi. 1 Nisan'da sahipleri şakalarıyla gündem olurken sosyal medyada yayılan bazı şakaların gerçek olmadığının anlaşılması ise günler alabiliyor. Basın yayın organları da 1 Nisan öncesinde pratik şaka içerikli haberler yaparak bugüne katkı sunuyor. Öte yandan özellikle son dönemlerde şaka oyuncağı sektörü de 1 Nisan'a renk katan önemli araçlar halini alırken bugünün öncesinde alışveriş merkezleri ve çarşı pazarlarda yoğunluk artabiliyor.
İşte hafızalardaki yeriyle yıllara meydan okuyan şakalar:
İngiliz yayın kurumu BBC'nin Panoroma programı da hafızalara kazınan bir şakaya imza attı. Program, 1957 yılında İsveçlilerin ağaçlarda spagetti yetiştirdiğine dair şakayı ciddi haber araştırmasıymış gibi izleyicilerine aktardı. Haberde yetiştiricilerin 'spagetti biti' adı verilen haşereyle mücadele ettiği anlatılıyordu. Yayının şaka olduğunu anlamayan çok sayıda izleyici, BBC'yi arayarak kendi spagetti ağaçlarını nasıl yetiştirebileceklerine ilişkin bilgi edinmek istedi.
'Yer çekimi azalıyor'
Uzayda hayat, astronot, dünya, uydu
© Pixabay
İngiliz gök bilimci Patrick Moore'un "Yer çekimi azalıyor" iddiası da unutulmayan şakaların arasında yer alıyor. Moore, 1976 yılında BBC Radyo 2'ye yaptığı açıklamada, 1 Nisan saat 09.47'de Plüton, Jüpiter'in arkasından geçerken sıra dışı bir olayın meydana geleceğini, gezegenlerin bu dizilişinin Dünya'nın çekim gücünü azaltacağını söyledi. Tam bu anda sıçrayanların havada uçma hissini duyumsayacaklarını söyleyen Moore'un bu açıklamasının binlerce kişi tarafından uygulandığı belirtildi.
'Eyfel Kulesi taşınacak'
Eyfel Kulesi
© AP Photo / Francois Mori
The Parisien gazetesi, 1986 yılında Eyfel Kulesi'nin sökülüp taşınması için anlaşmaya varıldığını yazdı. Habere göre Fransız kültürünün simgesi kabul edilen Eyfel, Paris'in doğusunda açılacak yeni Euro Disney parkında tekrar monte edilecekti. Eyfel'in yerine ise 1992 Olimpiyat Oyunları için 35 bin koltuk kapasiteli stadyum inşa edilecekti.
'ABD Kongre Binası yıkıldı'
Washington, DC'deki Capitol Hill'deki ABD Kongre binası.
© Sputnik / Alexey Agarishev
Wisconsin merkezli The Madison Capital-Times gazetesi, 1933 yılında bir dizi gizemli patlama sonucu ABD Kongre Binası'nın çöktüğünü yazdı. Haberde patlamalara Senato'da haftalar süren gereksiz tartışmaların yarattığı büyük miktarda gazın yol açtığı belirtildi. Haberde Kongre binasını yıkılırken gösteren fotoğraf da vardı. Gazeteye okurlardan binlerce mektup yağdı.
AA'nın 1 Nisan şakaları: 'Hamilelik süresi 5 aya iniyor, Taksim'de doğal gaz bulundu'
Anadolu Ajansı binası
© AA
Anadolu Ajansı (AA) da önceki yıllarda abonelerine 1 Nisan şakası içeren haberler servis etti. AA muhabirlerinin, 2009 yılında "Dünya'ya çok benzeyen gezegen keşfedildi", 2012'de "Hamilelik süresi 5 aya iniyor" ve 2016'da "Büyüyebilen robot geliştirildi" başlıklarıyla hazırladığı haberler, dönemlerinde basında geniş yankı bulan 1 Nisan haberleri oldu. Anadolu Ajansı'nın 2013'te 1 Nisan şakası olarak hazırladığı "Taksim'de doğal gaz bulundu" haberi de bazı internet siteleri ve sosyal medyada en çok okunanlardan oldu.
Twitter'dan sesli harf yasağı
Twitter - logo
© AFP 2023 / CONSTANZA HEVIA
Kurumlar, kuruluşlar ve şahıslar, 1 Nisan şaka gününü önemli bir iletişim faaliyeti olarak görürken bu günde yapılan işler, uzun yıllar hafızalardaki yerini koruyor. 1 Nisan gündeme gelince hatırlanan şakalardan biri de Twitter'in 2013'te yeni adının 'Twttr' olacağı açıklamasıydı. Twitter, yeni uygulamayla sesli harf kullanımına izin verilmeyeceğini ve sesli harf kullananların aylık 5 dolar ücret ödeyeceğini belirtti. Şirketin şakasını desteklemek için yaptığı resmi açıklamada ise "Sesli harfleri eleyerek daha verimli ve yoğun bir iletişim formuna sahip olabileceğimize inanıyoruz. Aynı zamanda gelir kaynaklarımızı da geliştirmenin bir yolu olarak görüyoruz" ifadeleri yer aldı.