1994 yılında ABD, İngiltere, Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan Budapeşte Memorandumu kapsamındaki güvenlik garantileri karşılığında nükleer silahtan vazgeçen Kiev, bu hakkı yeniden elde etmek için girişimlere başladı.
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi'nin resmi internet sitesinde yayınlanan dilekçede, "Ukrayna'nın nükleer silahlara sahip olması gerekmiyor, ancak imzacı ülkelerin anlaşmaya yönelik doğrudan ihlalleri nedeniyle, Ukrayna nükleer devlet statüsünü geri alma hakkına sahip. Ukrayna'nın nükleer silahlara sahip olması gerekmiyor, fakat onları kullanma hakkı var" denildi.
Bu sabah itibarıyla dilekçe için 400'den fazla imza verilirken gerekli imza sayısının 25 bin olduğu belirtiliyor.
Budapeşte Memorandumu nedir?
SSCB'den sonra Kiev önemli bir nükleer cephane miras aldı. Bu cephane binlerce nükleer savaş başlığı, 176 kıtalararası füze ve 44 stratejik bombardıman uçağından oluşuyordu. Ancak 5 Aralık 1994'te Rusya, Ukrayna, ABD ve İngiltere liderleri, Budapeşte Memorandumu’nu imzalayarak Kiev'in nükleer silaha sahip olmasını yasaklamıştı. Daha sonra Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'na katılma sürecini başlatmıştı. Anlaşma kapsamında, Ukrayna topraklarındaki nükleer cephane yok edildi ve nükleer güçler Kiev’in güvenliğini sağlama garantisi verdi.
Zelenskiy, harekattan 5 gün önce memorandumu tartışmaya açma talimatı vermişti
Rusya'nın Donbass'taki özel harekatı başlamadan 5 gün önce, 19 Şubat 2022'de Münih Güvenlik Konferansı'nda konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Budapeşte Memorandumu katılımcıları arasında güvenliğin sağlanmasına ilişkin istişareleri başlatmaya hazırlandığına ve dışişleri bakanlığına katılımcı ülkelere bu yönde çağrı yapılması talimatı verdiğini söylemişti.