Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rossiya 24 televizyonuna Ukrayna krizine dair önemli değerlendirmeler bulundu.
Batıdaki komşusu Belarus’a taktik nükleer silah konuşlandırma konusunda anlaşmaya vardıklarını açıklayan Putin, nükleer depo yapımının 1 Temmuz’a kadar biteceğini söyledi.
Putin, nükleer silahları kullanmak için kullanılabilecek İskender taktik füze sisteminin Belarus'a transfer edildiğini de açıkladı.
Putin, bu kararı, İngiltere’nin Ukrayna’ya zayıflatılmış uranyumlu mühimmat verme hamlesinin ardından alındığını ifade etti.
Öte yandan Ukrayna ordusunun zayıflatılmış uranyumlu mühimmat kullanmasına cevap vereceklerini kaydeden Putin, Rusya’nın elinde bu türden yüz binlerce merminin olduğunu, ancak bugüne kadar bu mermileri kullanmadıklarını vurguladı.
Putin, Belarus’a konuşlandırılacak taktik nükleer silahların, Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması yükümlülüklerini ihlal etmeden yerleştireceklerini belirtti ve Belarus’un uzun zamandır böyle bir silahın topraklarına yerleştirilmesini talep ettiğini de anımsattı.
Rus lider, “Nükleer silahı Belarus’a vermiyoruz. ABD de müttefiklerine vermiyor. Aslında onların onlarca yıldır yaptığını biz şimdi yapacağız. Onların belli ülkelerde müttefikleri var ve taşıyıcılarını hazırlıyorlar, onları mürettebatlar hazırlıyor. Biz de aynısını yapmayı planlıyoruz” diye konuştu.
Bu hamleyle Moskova’nın 1990’ların ortasından bu yana ilk kez yurtdışında nükleer silaha sahip olacağı belirtiliyor.
Taktik nükleer silahlar nedir?
Taktik nükleer silah (TNW) veya stratejik olmayan nükleer silah (NSNW), savaş ortamında kullanılmak üzere tasarlanmış ancak stratejik nükleer silahlara göre daha az etkili olan silahlara deniliyor.
Stratejik nükleer silahlar ise ABD’nin Japonya’da Nagazaki ve Hiroşima'ya attığı "Fat Man" (Şişman Adam) ve "Little Boy" (Küçük Çocuk) nükleer bombaları gibi etki alanı ve etkisi çok büyük genellikle kıtalararası balistik füzelerden (ICBM) ve havadan atılan bombalardan oluşuyor.
Taktik nükleer silahlar genellikle hedef tipi, etki alanı, büyüklükleri ve menzillerine göre sınıflandırılıyor.
Taktik nükleer silahlar çoğunlukla askeri üslere, şehirlere, kasabalara, silah fabrikalarına veya diğer taktik hedeflere karşı kullanılıyor. Temel olarak stratejik nükleer silahlar toplu bir katliamı değil düşmanın savaşma kabiliyetine zarar vermeyi hedefliyor.
Rusya ve Belarus’tan ortak bölgesel güç
Lukaşenko ile Putin, Ekim 2022’de de önemli bir karar alarak ortak bölgesel güç konuşlandırma konusunda anlaşmışlardı. Lukaşenko, ülkesine Rusya’dan binden fazla askerin geleceğini belirtmişti.
Lukaşenko bu kararın gerekçesini batı sınırlarında gerilimin tırmanması olarak açıklamıştı. NATO ve bir dizi Avrupa ülkesinin Belarus’a karşı olası saldırganlık planları olduğunu ifade eden Lukaşenko, “Belarus topraklarında savaş olmamalı. Biz de ordu yetkilileri olarak bunun olmaması için gereken her şeyi yapacağız" demişti.
‘Askeri işbirliğinin geldiği en üst nokta’
Moskova Devlet Dil Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Yurtdışı Bölgesel Araştırmalar Teorisi Bölümü’nde Doç. Dr. İkbal Dürre de Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, “Batı, Ukrayna’da hem askeri olarak hem de ekonomik olarak Rusya’ya karşı topyekun savaşıyor. Özellikle askeri anlamda Batı ülkelerinden Ukrayna’ya yapılan yardımlar herkes tarafından biliniyor. Bu durumda Rusya’nın da sadece kendi imkanlarıyla bu savaşta hareket etmesi beklenemezdi. Rusya’nın da Batı’nın bu hamlelerine karşı kendi politikalarını geliştirme hakkı var” ifadelerini kullandı. Dürre, şunları kaydetti:
“Rusya ve Belarus arasındaki son dönemdeki yakın hamleleri göze aldığımızda Rusya’nın böyle bir hamle yapması anlaşılabilir bir durum. Batı’nın Rusya’ya karşı tehditleri her geçen gün artarak devam ediyor. Bu sadece Rusya için tehdit değil aynı zamanda Belarus da bu tehdide ve yaptırımlara maruz kalıyor. Mecburiyetler de bu iki ülkenin sadece ekonomik değil askeri anlamda da işbirliğini geliştirmesine katkı sunuyor. Bu nükleer başlıklı füzelerin Belarus’ta konuşlandırılması aslında son dönemlerde iki ülke arasında gelişen askeri işbirliğinin geldiği en üst noktadır. Ukrayna krizi başladıktan sonra Rusya ve Belarus arasında askeri işbirliği zaten sürüyordu. Bu füzelerin konuşlandırılması da gelinen noktadır. Daha da gelişeceğini öngörmek de mümkündür.”
Nükleer savaş riski var mı?
Peki, savaş sahasında önce zayıflatılmış uranyumlu mühimmat ardından da taktik nükleer silah gerilimin sonuçları ne olabilir? Nükleer savaş riski var mı? Doç. Dr. Dürre, bu konuda şunları söyledi:
“Nükleer silahlar olduğu sürece kullanılma riski her zaman var. Tarafların yani ABD ve Rusya’nın bunu yapmak istemediğine dair çok somut açıklamalar da var. İki ülke de bu zamana kadar kırmızı çizgiye geçmediler. Örneğin ABD Başkanı Joe Biden’ın Ukrayna ziyaretinde kazaya yer vermemek için Moskova ile koordineli şekilde gitmesi, Karadeniz’de düşen ABD İHA’sının ardından ilk saatlerdeki gerilimi azaltmak için tarafların birbiri ile görüşmesi gibi olaylar gösteriyor ki kimse aslında kırmızı çizgiye geçmiyor ve geçmek de istemiyor. Dolayısıyla şu anda kimsenin de bu silahları kullanmak istediğini söyleyemeyiz. Ama diğer taraftan da savaşın getireceği yeni şartlarda kullanılmayacağının garantisi de yok. Rusya zaten hangi şartlarda bunu kullanacağını açıkladı. Bu aynı zamanda provokasyona da açık bir durum. Provoke etmek isteyen biri kullanabilir ve tarafları kışkırtabilir.Nükleer silahlar caydırıcılık üzerinedir. Ancak bu bir yerlere gönderiliyor veya yerleştiriliyorsa yüzde yüz kullanılmayacağı anlamına da gelmez.”