İngiltere Savunma Bakan Yardımcısı Annabelle Goldie, 21 Mart'ta İngiliz Parlamentosu Lordlar Kamarası'nda yaptığı açıklamada İngiltere'nin, Challenger 2 tanklarını seyreltilmiş uranyum içeren zırh delici alt kalibreli mermilerle birlikte Ukrayna'ya devredeceğini duyurdu. Goldie’nin ardından NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, İngiltere’nin Ukrayna’ya zayıflatılmış uranyumlu mühimmat verme olasılığıyla ilgili bir soru üzerine destek niteliğinde bir açıklamada bulunarak, “NATO üyeleri, Ukrayna’ya destek için yaptıkları her konuda uluslararası hukuka ve yasalara uyuyor” diye konuştu. Açıklamaların, NATO’nun 1999 yılında Yugoslavya'da yaptığı uranyum bombalarının yıldönümünde gelmesi ise dikkat çekti.
ABD cephesinden de uranyum içerikli mühimmat sevkine ilişkin açıklama gecikmedi. Beyaz Saray Sözcüsü John Kirby, ABD'nin Ukrayna'ya seyreltilmiş uranyum mühimmatı göndermeyeceğini söylese de; bu tip silahların radyoaktif bir tehdit oluşturmadığından ‘emin olduğunu’ belirtmesi ve bu tip silahların ‘onlarca yıldır kullanıldığı’ vurgusu yapması Rusya tarafından tepkiyle karşılandı. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batı'nın nükleer bileşenli silahları kullanmaya başlaması halinde Rusya'nın buna tepki vermek zorunda kalacağı uyarısında bulunarak “Batı, sözde değil, fiilen de son Ukraynalıya kadar Rusya ile savaşmaya karar verdi” dedi. Rusya Silahlı Kuvvetleri Radyolojik, Kimyasal ve Biyolojik Koruma Birliği Şefi İgor Kirillov, Yugoslavya'da yapılan uranyum bombalarından sonra kanser vakasının dörtte bir oranında arttığına dikkat çekerken, ülkenin Dışişleri Bakanı Sözcüsü Mariya Zaharova ise seyreltilmiş uranyum mermilerinin kullanılmasını, bu tür silahların kullanıldığı nüfusa karşı soykırımın bir tezahürü olarak tanımladı.
Konuyu Sputnik’e değerlendiren Genelkurmay Eski İstihbarat Başkanı İsmail Hakkı Pekin, Ukrayna’ya zayıflatılmış uranyum mermileri verilmesi halinde bu mühimmatın kullanılabilmesi için uçak da verileceği görüşünde.
‘Zayıflatılmış uranyum mermileri büyük miktarlarda radyasyon yaydığı zaman insan sağlığını etkiliyor’
Zayıflatılmış uranyum mühimmatlarının mermilerden oluştuğunu belirten Pekin, “Özellikle zırhlı birliklere karşı kullanılıyor. Bunu ABD, 1 Mart 2003’teki harekat sırasında Irak’ta Saddam’a karşı da kullandı. Bu mermiler zırh delici özelliği sayesinde tanklara karşı kullanılıyor. Aynı zamanda mağaralar ve siperlerdeki zırhları da deliyor. Daha çok uçaklar tarafından atılıyor. Dolayısıyla bu önemli bir nokta. Zayıflatılmış uranyumlu mermiler, atıldığı yerde ister istemez bir radyasyon yayıyor. Büyük miktarlarda radyasyon yaydığı zaman da insan sağlığını etkiliyor. Bölgeyi kirletir ama kanunlara ya da savaş hukukuna aykırı bir durum da değil. Bu mühimmatı verecekler mi, ne kadar verecekler, hangi cephede kullanılacak henüz net değil. Bu normalde ABD tarafından kullanılan ve piyasaya sürülen bir mühimmat. İngiliz Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına bakılırsa onlarda da bu mühimmattan vardır” şeklinde konuştu.
‘Ukrayna’ya zayıflatılmış uranyum mermileri verilecekse bunu ABD verir, NATO böyle bir kararı veremez’
NATO’da hangi mühimmatın nereye gideceği ile ilgili bir oylama sisteminin olmadığına dikkat çeken Pekin, “NATO dediğiniz 30 devletin birleşiminden meydana gelen bir grup. Dolayısıyla daha çok ABD ile alakalı bir durum. Bu zayıflatılmış uranyum mermileri Ukrayna’ya verilecekse bunu ABD verir. Ben başka ülkelerin bu mühimmatı kullandığını sanmıyorum. Stoltenberg NATO Genel Sekreteri olarak konuşsa da onun elinde herhangi bir şey yok. Deposu yok başka bir şeyi yok. NATO böyle bir kararı veremez. ABD’nin kendi silah depoları var. Nükleer silahlar için de aynı şey geçerli, kullanılır mı kullanılmaz mı bu konu da NATO’da tartışılmaz. Çünkü tartışma başladığı anda iş biter zaten. NATO’da kim ne kadar kuvvet verecek, Türkiye katılacak mı katılmayacak mı bunlar tartışılır” ifadelerini kullandı.
‘Zayıflatılmış uranyum verdiğiniz zaman onları atacağınız uçakları da vermek zorundasınız, demek ki ortada böyle bir hesap da var’
“Anladığım kadarıyla Ukrayna’da zırhlı birlik zafiyeti var.” diyen Pekin, zırhlı birlik konusunda Rusya’nın elinin daha güçlü olduğunu vurgulayarak şunları aktardı:
“Zayıflatılmış uranyum mühimmatlarını atan uçaklar belli, bu tür mermileri atacak uçaklara ihtiyaç var. Dolayısıyla Ukrayna’ya hava kuvvetleriyle ilgili de mühimmat sağlanması gerekir, yani uçaklar verilebilir. Zırhlı birliklere pusu da kursanız, modern tanksavar silahlarını da kullansanız tank taarruzunu önlemek uçaktan atılacak bu tür silahlara ihtiyaç var. Bunlar tanklar için çok kritik silahlardır ve taarruzu önler. Ama dediğim gibi zayıflatılmış uranyum verdiğiniz zaman onları atacağınız uçakları da vermek zorundasınız. Demek ki böyle bir hesapları da olabilir. Zelenskiy de F-16’lar istemişti zaten. Nisan ayında Rusların yapabileceği büyük bir taarruzdan bahsediliyor. Taarruz olacaksa da Ukrayna’nın bunu durdurmak için böyle bir mühimmata ihtiyacı var.”