Batı yaptırımları durduramadı: Rusya ve Çin ekonomik işbirliğinde rekorlar kırıyor

Çin lideri Şi Cinping, Mao Zedong'dan sonra bir ilke imza atarak üçüncü dönem devlet başkanlığına seçilmesinin ardından ilk yurt dışı ziyareti için Rusya'nın başkenti Moskova'ya gitti. Bu, Şi'nin, başkanlığı süresince Rusya'ya yaptığı 9’uncu ziyaret ve iki liderin 10 yılda 40’ıncı buluşması oldu.

Cinping, Moskova ziyaretinin ilk gününde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile 4.5 saat süren bir gayri resmi görüşme gerçekleştirdi. İki lider, ülkeler arasındaki işbirliğini, Ukrayna’daki durumu ve Çin’in çözüm planını ele aldı.

İki lider resmi görüşme için bugün yeniden bir araya geliyor.

Ukrayna krizinin şiddetlendiği ve Batı’nın yaptırımlarla ile baskısını artırdığı dönemde Rusya ziyaretini gerçekleştiren Cinping, ABD ve müttefiklerini önemli bir mesaj verdi.

“Adil ve çok kutuplu dünya” mesajlarının öne çıktığı iki ülkenin işbirliğinde ekonomik birliktelik ve ticaret en temel yapı taşını oluşturuyor. Sputnik, Rusya ve Çin arasındaki işbirliğinin ekonomik boyutunu derledi.

Rusya ve Çin arasındaki ticaret hacmi Batı’nın Moskova üzerinde uyguladığı sert yaptırımlara rağmen rekor seviyelere ulaşıyor. 2022’de Çin’in dünya genelindeki en çok ticaret yaptığı ülkeler arasında birinci sıraya yerleşen Rusya ile ticari ilişkiler karşılıklı büyüyor. Hem ithalat hem de ihracattaki büyüme 2023’ün ilk aylarındaki rakamlara da yansıdı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in iki ülke arasındaki ticaret hacmini 2024’te 200 milyon dolara ulaştırma hedefi daha erken de gerçekleşebilir.

Son 10 yılda yüzde 116 oranında artan ticaret rakamı 2022’de 190 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bunun 114 milyar doları Rusya’dan Çin’e, 76 milyar doları da Çin’den Rusya’ya ihracat oldu.

İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2018’de 107 milyar dolar, 2019’da 110 milyar dolar, 2020’de 107 milyar dolar, 2021’de 147 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

İki ülkenin doğalgaz ve petrol alanlarındaki işbirliği de artarak devam ediyor. Rusya geçen yıllar içinde Çin’in en büyük petrol tedarikçilerinden biri ve en büyük doğalgaz tedarikçisi haline geldi. Şubat ayında ek doğalgaz tedariki için sözleşme imzalayan iki ülkenin bu alandaki işbirliği önümüzdeki yıllarda daha da artacak gibi görünüyor.

Burada önemli nokta ise Rusya’dan aldığı daha ekonomik doğalgazla Çin üretimini artırırken, Batı’nın yaptırımları karşısında özellikle Avrupa’da büyük bir pazar kaybı yaşayan Rusya da eksikliğini tamamlıyor.

Rakamlara baktığımızda ise Rusya’nın Çin’e doğalgaz ihracatının Ocak ayında 2.7 milyar metreküpe ulaştığı görülüyor. Rusya’nın en yakın rakipleri ise 2.2 milyar metreküp ile Katar ve Türkmenistan, 1.9 milyar metreküp ile de Avustralya olarak sıralanıyor.

Çin dünyanın en büyük ekonomik gücü olmaya yaklaşırken para birim yuan da değerini artırıyor. Rusya Merkez Bankası’ndan alınan bilgiye göre yuan, Rusya’nın dış ticaretinde en önemli para birimlerinden biri haline geldi. Rusya’nın ithalatında yunanın payı Ocak 2022’de yüzde 4 iken yıl sonuna kadar yüzde 23’e kadar yükseldi. Yuanın ihracattaki payı ise yüzde 0.5’ten yüzde 16’ya kadar arttı. İki ülkenin karşılıklı ticarette euro ve doların payını düşürmek için çalışmaları da devam ediyor.

Yaptırımların ardından Rusya pazarından çekilen Batılı ülkelerin şirketlerinden doğan boşluğu Çinli şirketler dolduruyor. Çin, Rusya’ya yönelik teknoloji ürünleri, bilgisayar bileşenleri, cep telefonları ve araç ihracatını Ukrayna krizinden bu yana oldukça artırdı.

Rus pazarında da Çin’e yönelik ticaret canlılığı var. Hammadde ülkesi olan Rusya’dan üretim ülkesi Çin’e kağıt, kimya, gübre ve metalürji sanayisi ihracatında artış sürüyor. Çin, Rusya’dan tarım ürünleri ihracatında Avrupa Birliği ülkelerini geride bıraktı.

Çin ve Rusya ülkelerini sınırlarından birbirinden ayıran Amur Nehri üzerinde demiryolu ve otoyolu içeren projeyi tamamladılar. Öte yandan enerji, havacılık ve uzay gibi birçok alanda da işbirliği geliştiriliyor.

BRICS, Bir Kuşak Bir Yol projesi ve Avrasya Ekonomik Birliği konusunda da iki ülkenin ortak gayretleri sürüyor.