Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, Bloomberg HT yayınında bankacılık sektörüne ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Çakar, Merkez Bankası'nın kur korumalı mevduatta (KKM) faize üst sınırı kaldırması sonrasında burada faizin yüzde 15-17'lere çıkabileceğini belirtti. Çakar, KKM'de 1.4 trilyon TL'lik büyüklüğün 1 trilyon TL civarının TCMB taraflı olduğunu söyledi.
Çakar'ın açıklamalarından satır başları şu şekilde:
Türkiye ekonomi modelinde hedef, ithalata dayalı, tüketimin ön plana çıktığı cari açığa sebebiyet veren modelden çıkıp yerel üretim ve cari denge üzerinde büyümeyi sürdürülebilir kılmaktı.
Bu modelde yatırım ve istihdam gibi anahtar kavramlar öne çıkıyordu.
Üretimde yüksek teknolojiye dayalı, üretimi mümkün olduğunca yurt içinde katma değerle yapmak felsefesiyle yola çıkıldı.
Türkiye'nin ihracatına bakıldığında bunun kısmen başarıldığı görüldü.
2022'nin özetini savaştan bağımsız yapmak eksik olur. Savaş birçok maliyeti de ekledi. Euro Bölgesi'nde maliyetler yükselince bizim ithalat üzerinden maliyetlerimiz de arttı.
Türkiye'deki cari dengenin sürdürülebilir olması önemli. Bunun için ihracat, turizm gibi Döviz kazandırıcı faaliyetler bizim için önemli. Yurt dışı müteahhitlik Rusya ve Ortadoğu'daki gelişmeler dolayısıyla istediğimiz gibi gerçekleşmedi.
Cari dengede pozitif gelişmeler olmasına rağmen maliyet tarafında enerjinin olumsuz etkisi oldu. 2022'de enerji faturası 97 milyar dolara vardı.
Tüm bunlara rağmen büyümede emsal ülkelere göre pozitif bir performans gösterdik. Yüzde 5 civarında büyüme makul bir büyüme. Çin gelişmekte olan ülkelerde sıralamayı etkiliyor.
Büyümenin kompozisyonunda son çeyrekte iç tüketim etkili olmakla beraber net ihracatın katkısı hep oldu. Makine yatırımları son 12 çeyrektir artış kaydediyor. Bankacılık sektörünün tüm rasyoları pozitif kaydedildi.
Bütçe de belli bir disiplin içinde kaldı. Kamu ve özel sektörün yabancı para cinsinden borçları nisbi şekilde azaldı.
'Enflasyon fiyat mekanizmasını bozar'
Enflasyon fiyat mekanizmasında ciddi bir bozulma getiriyor. Enflasyonda tedbir alınmazsa sabit gelirlinin durumu bozulur. Enflasyonda sabit gelirlileri koruyacak düzenlemeler gerekir. Son dönemde alınan bazı düzenlemeler vatandaşı koruma hedefi gözetiyor.
Enflasyon dünyada da 2022'de en büyük sorun oldu.
Enflasyonun nedenlerine bakmak lazım. 2020 yılında pandeminin etkisiyle üretimi ve istihdamı korumak amacıyla tüm ülkeler genişleyici para politikası uyguladı. Bu da talep enflasyonu yarattı. Bu talep enflasyonu üzerine bir de sonra maliyet enflasyonu geldi. ABD ve Avrupa'da resesyonu göze alarak faizler artırıldı. Türkiye büyümeden taviz vermek istemediği için arzı artarak enflasyonu kontrol altına alma yoluna gitti.
'Enflasyonun yönetilebilir seviyelere geleceğini düşünüyorum'
Euro Bölgesi'nde resesyonun kısmen gevşeyeceği öngörülüyor. Enflasyonu önümüzdeki dönemde mutlaka aşağı çekmemiz gerekiyor. Burada mutlaka arzı artırıp, katma değerli üretimi artırmalıyız. Türkiye'nin enflasyonun temelinde her zaman cari açık olmuştur. Cari açığı yönetecek politikalar geliştirmeliyiz.
Ekonomide tek değişen yoktur. Tüm dinamikleri doğru kurgulayarak modelleri işlemek gerekir. Beklentilerin doğru yönetilmesi lazım. Türkiye'de enflasyonda beklentilerin kırılacağını, enflasyonun da yönetilir seviyelere geleceğini düşünüyorum.
Son zamanlarda yapılan bazı düzeltme kalemlerinin piyasada şüphesiz genişletici bir etki yaratacağı açık. Enflasyonda sabit gelirlileri koruyacak düzenlemeler yapılması gerekiyor. Ben bunları bu kapsamda değerlendiriyorum. Bunu TCMB Başkanımız da belirtti, hesaplamalarının yapıldığını söyledi.