'ABD, YPG’nin varlığını koruyup muhalefet üzerinden Türkiye’de operasyon yapmak istiyor'

"Suriye, Rusya ve Türkiye arasında şahit olduğumuz bu süreci askerler ve istihbaratçılar yönetiyor ve yönetecek. Zira siyasilere bırakılmayacak kadar önemli bir işbirliğinin gündemde olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca bu sürece İran da dahil edilecek. İran Devlet Başkanı İbrahim Reisi’nin Türkiye'nin ardından Suriye'ye ziyareti olacak. Bu ziyaret ertelenmişti ama vuku bulacak. Türkiye’yi ziyaret ettikten sonra Şam’da Beşar Esad ile bir araya gelecek. Birçok çevrenin bu süreci sadece Türkiye, Rusya ve Suriye arasında mahsur kaldığı, İran’ın bir nebze soyutlandığı ve rahatsızlık duyduğu yönünde yorumlarını duymuştuk. Putin’in Reisi ile görüşmelerinde şüphesiz Suriye meselesi ve üçlü çalışmaların konuşulduğunu söylemek mümkün."

"İran’ı dışlayarak Suudi Arabistan’ı sürecin dışında tutarak ilerlemek mümkün görünmüyor. Son dönemlerde Suriye-BAE ilişkilerinde yaşadığımız hızlı gelişmeler de düşünülürse... Doğrusu Şam’dan edindiğimiz bilgilere göre, Suriye'nin özellikle Türkiye, Rusya ve İran ile sürdürdüğü süreci, Arap dünyasının iki özgül ağırlığı olan BAE ve Suudi Arabistan’ı içinde görme niyeti Şam tarafından birçok kez ifade edildi. Son dönemlerde Suudi Arabistan’ın Çin, İran ve İsrail ile BAE’nin ise hem Çin hem İran ile ciddi ticari ilişkileri var. BAE’de mevcut yabancı direkt sermaye yatırımının en önemli payını İran teşkil etmektedir. Bu çok ilginç gelebilir ama durum bundan ibaret. Bu anlamıyla Körfez’de bazen yaşadığımız ister Sünni-Şii kamplaşması çerçevesinde ister İran ile Körfez’deki bazı adalarla ilgili rekabetten mütevellit, bazen Amerika ve İsrail’in teşvikleriyle ortaya çıkan İran’a karşı Körfez ülkelerinin aldığı tutumlar çerçevesinde olsun bu gerilimin son dönemde azalmaya başladığı ve Suudi Arabistan ve BAE’nin İran ile bu ilişkileri başka bir boyuta taşımak niyetinde olduğunu görmekteyiz. Bu sebeple bu iki ülke de Rusya, Türkiye ve Suriye arasında şahit olduğumuz yeni sürece katkıda bulunacakları ve bunun parçası olacaklarını öngörmek mümkün.

"Arapça ve Türkçede deyim olarak kullandığımız ‘Sihir sihirbazı vurdu’ tabirinden hareketle, aslında Büyük Ortadoğu Projesi, tarihte, ABD’nin sonunu getiren bir projenin adı olarak anılacak. Zira Şam çok önemli bir fay hattıdır. Bu ilahi midir, dünyevi midir, uluslararası savaşların merkezinde olmasından mı mütevellittir bilinmez ama bu coğrafya devletlerin kaderini elinde tutan ilginç bir coğrafya. Bu sebeple Suriye’de başlayan ve BOP’un doğumunu müjdeleyen o süreç bugün tersine işlemektedir. Bu 'neden bu süreç bu kadar buraya geldi ve devam edecek mi' sorusunun da cevabıdır. Bu sürece her devletin ve aktörün kendi penceresinden baktığımızda burada bir çıkar görmektedir. Hükümetin Rusya ve Suriye ile başlattığı bu sürecin bir siyasi kazanımı olacak, ticari kazanımı da var. Elini özellikle Amerika’ya ve başka ülkelere karşı da güçlendirecektir. Bu olumlu gelişme çok önemli bir siyasi rahatlama getirecektir; özellikle Suriye-Türkiye sınırı boyunca yaşayan vatandaşlarımızın nazarında. Bu da hiç şüphesiz sandığa olumlu yansıyacaktır ve kazanım elde edecektir."

"Bu sebeple muhalefet başından itibaren Suriye ile görüşmek istiyoruz, mülteci sorununu sürekli gündemde tutarak ‘Bu sorunu biz çözeriz’ çıkışları vardı. Bu kadar tarihi önem taşıyan bir süreç yaşıyoruz. Esas itibarıyla böyle bir olay yaşandığında bütün medya, 'altılı masa' sadece bu konuyu gündemde tutar, konuşur, olumlu-olumsuz bir ifade bulunur diye beklenirdi Ama çıt yok, herkes sessiz bir şekilde takipte. Davutoğlu’nun sadece bir açıklamasını duyduk. Buna itiraz da olmadı. ‘Rusya, Türkiye’yi buna zorluyor. Aslında Türkiye, Suriye ile oturmamalı, Esad ile görüşmemeli’ şeklinde açıklamaları oldu. Altılı masada Rusya’ya karşı bir pozisyon mevcut, ister Ukrayna, ister NATO ile ilgili olarak Rusya ile dostane ilişki içinde değil. Muhalefetin Çin ile de sıkıntısı var. Özellikle Uygur meselesini meclise taşımaları, Çin’e karşı başlatılan propagandalar. Amerika, İngiltere ve NATO’ya daha yakın bir söylem içinde olması, Çin, Suriye, İran ve Rusya’yı da muhalefetle ilgili olarak ciddi bir şüpheye düşürmekte. Bu işin muhalefetle değil mevcut hükümetle götürülmesi bu ülkelerin kendi stratejik çıkarları açısından daha uygun görülmektedir."

"Bu çerçevede okuduğumuzda bunu sadece bir seçim yatırımı ya da iç politika meselesi olarak görmemek gerekir. Suriye’nin de çıkarı var. Suriye’nin Türkiye ile anlaşması, Türkiye ile bu meseleyi çözmesi, Suriye’deki hem siyasi-askeri sorunları, kangrenleşmiş birçok meseleyi çözmek için yararlı olacaktır hem de eğer Türkiye ve Suriye dışişleri bakanları ve olası zirveden sonra ticari ve ekonomik anlaşmalar söz konusu olursa, kapılar açılırsa ve Türkiye eskiden olduğu gibi Suriye üzerinden Ortadoğu’ya mal taşıma konusunda anlaşırsa ve Suriye’nin yeniden onarılmasında katkıda bulunursa bu da Suriye’nin çok önemli bir menfaatine katkıda bulunacaktır. Öte taraftan Rusya’nın Türkiye ile iyi ilişkilerini koruması, Suriye ile barışmasını istemesi kendi stratejik amaçları açısından önemlidir. Türkiye için de çok önemli. Türkiye’yi gerçekten ciddi olarak Suriye’nin kuzeyinde tehdit eden bir varlık söz konusu. Ama bu tehdit Doğu Akdeniz ve Ege’de de var. Türkiye’nin Rusya ve Suriye ile düşman olma lüksü yoktur. Bu sürece baktığımızda Türkiye terör başta olmak üzere sorunlarla boğuşan bir coğrafyaya dönüşmektedir. Bunun kökünden çözülmesi için bu coğrafyada Suriye ve Türkiye’nin bir arada olması çok önemlidir.

"Amerika ve PKK/YPG de çok kaygılı. Onlar Türkiye’ye ‘Sakın Esad ile görüşme’ telkinleri yaparken kendileri heyet göndermekte ve Suriye tarafının YPG ile anlaşması karşılığında petrol ve su kaynaklarının yeniden Suriye devletinin iradesine bırakılması önerilerini yapmaktadır. Buna mukabil Suriye’nin en azından YPG ile masaya oturup özerklik taleplerini görüşmesi, henüz bu aşamada silah bırakmaması yönünde Şam'ı ikna etmeye çalışmaktadır. Ama Suriye tarafı nihai kararını vermiş. Türkiye ile stratejik işbirliği, Rusya ve İran garantörlüğünde toprak bütünlüğü ve üniter devlet yapısının korunmasının, bölgedeki Amerikan varlığının üzerinde ciddi bir psikolojik üstünlük sağlayacağını görmektedir. Amerika bölgede Suriye ile anlaşmak ama YPG’nin varlığını korumak, bu esnada da Türkiye üzerinde bir hükümet değişikliği yaratabilir mi, muhalefet üzerinden bir operasyon yapabilir mi, Erdoğan hükümetine tavizler vererek kazanabilir mi, bütün bu çalışmaları sürdürmektedir. Ama geldiğimiz noktada şunu görüyoruz. ABD, Türkiye’den istediğini alamadığını gördüğü için Türkiye üzerinde bir uyuşturucu, iki misket bombalarının Ukrayna'ya gönderildiği çok ilginç bir tablo var. Amerika, 'stratejik dostum' dediği Türkiye için açık açık 'bu silahları Ukrayna’ya veriyor' ifadesini kullanırken ve Rusya’ya karşı kullanıldığını söylerken, Kremlin sözcüsü Peskov ‘Bu konu iyice araştırılmalı, bir medya operasyonu olabilir’ dedi. Sadece Türkiye’yi koruma altına almıştır. ABD mevcut iktidardan ciddi rahatsızlık duyuyor. Ama BOP'ta eskiden sahip olduğu görevini tekrar bu hükümete yaptırma şansını da yitirdi. Bu sebeple özellikle bu yaptırımını muhalefete yapmaktadır. Bu muhalefet ile ABD, Türkiye’nin Suriye ile başlattığı bu süreci tersine çevirebilir mi? Öbür taraftan YPG’yi koruyabilir mi? Çok zor bir durumda ve zor bir imtihandan geçmektedir. Bu sebeple odaklanılması gereken tablo şu; Türkiye-Suriye-Rusya eşgüdüm ilişkiler zenginleşerek devam edecek. Bu görüşmelerin aksaması için ciddi bir çaba olacak. Ama bunlara rağmen bu birliktelik sağlıklı yürütüldüğü takdirde ABD’nin Suriye’den çekilmesi ve YPG’nin Suriye devletine teslim olması veya ABD ile birlikte gitmesi sürecini de başlatacak."