Mark Zuckerberg'in patronu olduğu Meta, eylülden beri Mahsa Emini protestolarıyla sarsılan İran'da dini lider Ayetullah Ali Hamaney'e karşı atılan "ölüm" sloganlarının sosyal medyaya yansımalarının silinmesi kararından çark etti.
'Kahrolsun Hamaney manasında'
Meta tarafından finanse edilmesine rağmen bağımsız faaliyet gösterdiği iddia edilen ve kararları bağlayıcı olan Denetim Kurulu, "Hamaney'e ölüm" sloganı içerikli gönderilerin 'nefret söylemi oluşturmadığından sakıncalı olmadığına' karar verdi. Karar, ifadenin daha çok "Kahrolsun Hamaney" anlamında kullanıldığı, 'dolayısıyla şiddet içerikli tehditleri yasaklayan kuralı ihlal etmediği' gerekçesine dayandırıldı.
'Gerçek tehdit değil'
Denetim Kurulu, Mahsa Emini protestolarına atıfla şu değerlendirmeleri yaptı:
"İran'daki sosyal ve siyasi durum ve kamusal söylem bağlamında, 'Hamaney'e ölüm' sloganı 'Kahrolsun Hamaney' çizgisinde ele alınmalıdır. Mesele, retorik ve siyasi sloganla ilgilidir, gerçek bir tehdit anlamına gelmez."
'Kadın haklarını korumaya yönelik siyasi söylemi susturur'
"İran bağlamında Kurul, Meta'nın ifade özgürlüğüne saygı duymak için daha fazlasını yapması ve retorik tehditlerin kullanılmasına izin vermesi gerektiğine karar verdi. Bu vakanın da gösterdiği gibi, bunu yapmadaki başarısızlığı, kadın haklarını korumaya yönelik siyasi söylemin susturulmasına yol açtı."
Kurul, şirketi, 'gönderileri içerik politikalarına uygun olarak yeniden düzenleme yollarını geliştirmeye, devlet liderlerine yönelik sözlü tehditlere izin verilen koşulları açıkça belirtmeye' çağırdı.
Hamaney karikatürü meselesi
Meta'nın platformlarından biri olan Facebook, Hamaney'i 'kadınlara baskı yapan biri' olarak tasvir eden, Farsça metin balonunda İslam Cumhuriyeti'ni 'tarihteki en kötü diktatörlük' olarak niteleyip 'kadın karşıtı İslami hükümet ve onun pis lideri Hamaney'e ölüm' dileyen bir karikatürü silmişti. Facebook, gönderinin 'Şiddet ve Tahrik' politikalarını ihlal ettiğini söylemişti.
İran'da en çok kullanılan sosyal medya platformu Instagram, İranlı yetkilileri kınayan gönderileri silmesi dolayısıyla eleştirilere uğramış, ağı denetleyen ekipte İranlı yetkililerin söz sahibi olup olmadığına dair sorgulanmıştı.
'Silmek yanlış, çünkü meşru siyasi ifade'
Denetim Kurulu kararında, karikatür gönderisinin dilinin 'meşru siyasi konuşma' olduğu ileri sürülerek şöyle denildi: "Gönderi bağlamında ve İran'daki protestolar dahil daha geniş sosyal, politik ve dilsel durum bağlamında, 'Hamaney'e ölüm', 'kahrolsun' olarak anlaşılmalıdır. Bu retorik, inandırıcı bir tehdit değil, politik bir slogandır."
'Putin ve Ruslara ölüm' denilmesine de izin vermişti
Bu, Meta'nın dünyadaki olaylara karşılık olarak 'nefret söylemi' politikalarını ilk gevşetmesi değil. Şubat 2022'de kullanıcıların 'Ukrayna'daki çatışmaya yönelik meşru bir öfke ifadesi olarak, Rus işgalciler veya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için ölüm dilemesine izin vereceğini' söyledi. Ardından şirketin bu kararını etkenlerden biri olarak göstererek Meta'yı 'aşırılık yanlısı bir örgüt' olarak tanımlayan Moskova, Rusya'da Facebook ve Instagram erişimini engelledi.
Zuckerberg'in sosyal medya devinin içerik denetimini 'uzmanlara' yaptırmanın yöntemi olarak 2019'da kurdurduğu Denetim Kurulu, küresel çapta 40 kişiden oluşuyor ve 'bağımsız faaliyet gösterdiği' öne sürülüyor.