Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mahir Ulutaş, Türkiye’nin elektronik alanında ticaret hacmini, çip üretimine dair geçmişini ve kamunun uygulayabileceği girişimleri Radyo Sputnik’te Ali Çağatay’la Seyir Hali programında yorumladı.
Ulutaş, Türkiye’nin elektronik ihracat ve ithalatını “2021 itibariyle elektronik alanında ihracatımız 5 milyar 700 milyon dolar, ithalatımız 18 milyar 960 milyon dolar yani ithalatımız ihracatımızın üç buçuk katından fazladır. 2006’dan 2021’e kadar ithalatımız yüzde 73 büyümüşken ithalatımız sadece yüzde 30 civarında artmış. Türkiye’de elektronik alanında üretim ve ihracatımız büyük oranda tüketici elektroniği alanındadır. Ana ithalat kalemimiz ise temel komponentler, çipler ve diğer ana devre elemanlarıdır. Türkiye temel komponentler dışında çip ve devre elemanlarını üretemiyor. Ülkemizde sadece dokuz tane özel şirketin ufak tefek üretimleri var” diye aktardı.
‘10 tane ülke çip tasarımı ve üretimi konusunda tekelleşmiş durumdadır’
Türkiye’nin geçmişte çip üretimine dair girişimlerini hatırlatan Ulutaş, dünyada çip üretiminin dağılımını “Türkiye 1970’ler ile beraber TESTAŞ isimli bir kurul oluşturarak çip üretimine niyetlenmiş bir ülkedir. Ancak 1980 ile beraber özelleştirme ve serbestleştirme politikalarının bir doğal sonucu olarak TESTAŞ’da zarar ettiği gerekçesi ile Aydın’daki tesisi özelleştirilmiş ve sonra hurdaya ayrılmış. Ankara’daki tesisi de çok küçük ölçekte bir Ar-Ge tesisi olarak kullanılıyor. Türkiye’nin bu niyeti akamete uğramış durumdadır. Üretim şu anda Çin, Malezya ve Tayvan gibi ülkelerde yoğunlaşmış durumdadır. Bu işin mühendisliği de Amerika, Japonya, Güney Kore ve son dönemlerde Rusya, Çin tarafından yapılmaktadır. Aslında yaklaşık 10 tane ülke çip tasarımı ve üretimi konusunda tekelleşmiş durumdadır” diye tasvir etti.
‘Türkiye için bu işin oluru budur’
Ulutaş, Türkiye’nin çip sektörüne girmek istemesi durumunda yapabileceklerini “Bu ülkelerde de bu tip stratejik sektörlerde ya kamu kendisi doğrudan yatırım yapmış ya da kamunun hala işin içinde olduğu bir takım teşvik ve kontrol politikalarıyla bu alanlara girişi düzenlemiş durumdalar. Yapılması gereken ana şey bu tarz uzun vadeli yatırım gerektiren 10-15 yıllık geri dönüş süresi ve başarısızlık riski olan alanlarda kamunun kendisinin yatırım yapması ve teşvik politikalarını da uluslararası iş bölümünün geldiği nokta gereği büyük sermaye gruplarına değil Ar-Ge’ye dönük ara ürün prototipleri üretmeye yönelik yapması lazımdır. Bu tür gelişmeler kamunun kendi yatırdığı ya da yüksek lisanslı özelleşmiş küçük işletmelere vermiş olduğu desteklerle gerçekleşiyor. Türkiye için bu işin oluru budur” diye öngördü.